آتش‌بس موقت در بازار اجاره

بازار اجاره روی خوشی به مصوبات دولت و ستاد مقابله با کرونا نشان داده و فعلا در مقایسه با شرایطی که می‌توانست در سایه تحولات بازار مسکن داشته باشد، وضعیت مطلوب‌تری دارد. حسام عقبایی، نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران نیز می‌گوید تصمیمات اتخاذ شده برای بازار اجاره در دوره کرونا از همان نخستین روزها اثرات روانی مثبتی بر بازار داشته است.
به‌گزارش همشهری، تمدید خودکار قراردادهای اجاره‌ مسکونی تا 3‌ماه پس از عادی شدن شرایط کرونا و تعیین سقف افزایش مجاز برای این قراردادها توانسته است بخش قابل‌توجهی از بازار اجاره را از تنش دور کند. در این میان، گرچه همچنان فشارهایی در قراردادهای توافقی به مستأجران وارد می‌شود، اما با پرداخت وام کمک‌ودیعه مسکن فعلا راه نجاتی نیز برای این گروه از خانوارهای مستأجر فراهم آمده تا دوره سخت کرونا را با دغدغه کمتری بگذرانند.
از ابتدای شیوع کرونا در ایران تاکنون، 4مصوبه از سوی ستاد مقابله با کرونا برای کمک به بازار اجاره و مستأجران ابلاغ شده است. در نخستین مصوبه، مقرر شد قراردادهای اجاره مسکونی که از اسفند98 به بعد سررسید شده‌اند، بدون تغییر قیمت تا تیرماه تمدید شوند و در مصوبه دوم نیز تمدید قراردادهای اجاره تا 3‌ماه پس از عادی شدن شرایط کرونا و البته در دامنه مجاز افزایش قیمت در دستور کار قرار گرفت. در مصوبه سوم، دستور پرداخت وام کمک‌ودیعه مسکن به مستأجران واجد شرایط صادر شد و در چهارمین مصوبه نیز مهلت ثبت‌نام این تسهیلات تا آخر مهر و مهلت تکمیل پرونده و دریافت آن تا آخر دی99 تمدید شد. مجموع این 4مصوبه، به‌دنبال برقراری آرامش در بازار اجاره بود که بخش قابل‌توجهی از متقاضیان آن را اقشار کم‌درآمد و حقوق‌بگیر تشکیل می‌دهند. نکته قابل‌توجه اینکه در مصوبه ستاد مقابله با کرونا برای تمدید خودکار قراردادهای اجاره تا 3‌ماه بعد از رفع بحران کرونا، اصل اول بر توافق طرف قرارداد گذاشته شده و از مستأجرانی که در ایفای تعهدات قبلی کاهلی کرده باشند نیز حمایت نمی‌شود. بر این اساس، احتمال بروز مسائلی برای برخی از مستأجران به‌واسطه این تبصره‌ها وجود داشته، اما در کلیت ماجرا، اوضاع بازار به‌خاطر این مصوبات مساعدتر از حد انتظار بوده است.

نگاه مثبت به وام ودیعه مسکن
بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی وام ودیعه مسکن نیز که درصد کمی از مستأجران را شامل می‌شود، توانسته پازل ساماندهی بازار مسکن در زمان کرونا را تکمیل کند. آنگونه که حسام عقبایی، نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران به همشهری می‌گوید: از همان نخستین روزهای اجرای طرح، اثر روانی آن در بازار اجاره منعکس شده است. عقبایی با اشاره به اینکه مقیاس پرداخت وام کمک‌ودیعه مسکن در مقایسه با حدود 6میلیون خانوار مستأجر، بخش کمی از بازار را شامل می‌شود، می‌افزاید: در این میان بدعهدی نظام بانکی، به‌خصوص بانک‌های خصوصی در پرداخت سریع این تسهیلات نیز مزید بر علت شده تا بخش محدودی از مستأجران به تسهیلات ودیعه مسکن دسترسی پیدا کنند، اما همین تعداد محدود نیز توانست بخشی از تقاضای بازار اجاره را به سمت تمدید قرارداد اجاره به کمک این وام سوق دهد و بر فضای بازار اجاره اثرگذار باشد. به گفته عقبایی، این وام در کنار تمدید خودکار قراردادهای اجاره و آغاز روند اجرای شناسایی خانه‌های خالی اثرات روانی بر بازار اجاره داشته و فعلا این بازار را به شرایط باثباتی رسانده، اما برای حفظ این ثبات در آینده باید اقدامات دیگری برای رفع مشکلات حوزه مسکن انجام شود.
محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی نیز پرداخت وام ودیعه مسکن را یک راهکار کوتاه‌مدت و البته سریع برای عبور بازار اجاره از شرایط سخت می‌داند که به‌واسطه عدم‌همکاری بانک‌ها در پرداخت آن، مهلت دریافت آن از پایان شهریور به پایان دی‌ماه تمدید شد. به گفته او، تاکنون از حدود ۶۰۰هزار متقاضی وام ودیعه مسکن، فقط حدود ۷۰هزار نفر موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند. محمودزاده، پرداخت این تسهیلات را تنها راهکار دولت برای کمک سریع به مستأجران در شرایط کرونایی اقتصاد کشور می‌داند که در آینده نزدیک باید با برنامه‌های بلندمدت ازجمله ساخت مسکن استیجاری جایگزین شود.