کارمندی برای فنلاند از جزایر قناری

شبنم سید مجیدی_روزنامه نگار

پاندمی کرونا همچنان ادامه دارد و هر چه پیش می‌رود کارکنان بیشتری عادت می‌کنند که از خانه کار انجام دهند و از مزایای آن مثل کاهش رفت‌وآمدهای استرس‌زا و وقت‌گیر، پس‌انداز پول حمل‌ونقل و غذا، مدیریت مؤثر کار و گذران اوقات بیشتر با فرزندانشان استفاده کنند.
پیش‌بینی می‌شود که پس از عبور از پاندمی کرونا، تغییرات فرهنگی زیادی را درباره کار از خانه به‌عنوان یک هنجار جدید و تمایل کارکنان به انجام آن، حداقل برای چند روز در هفته، شاهد باشیم. اما آیا قانون هم این اجازه را می‌دهد؟
اکنون مدتی است که کارمندان در بیشتر نقاط دنیا، حق انجام کار انعطاف‌پذیر را به‌دست آورده‌اند که شامل اجازه کار از خانه نیز می‌شود. دورکاری باعث شده خیلی‌ها به این فکر کنند که آیا دوست دارند این نوع از کار را در آینده نیز ادامه دهند؟ کشورهای فنلاند و آلمان، دو نمونه از اقتصادهای بزرگ و آینده‌نگر هستند که تمهیداتی در این زمینه برای کارمندان خود درنظر گرفته‌اند.
کشورهای مختلف، رویکردهای متفاوتی نسبت به‌کار از خانه داشته‌اند. در بعضی از آنها، قانون، حق کار از خانه را برای کارکنان درنظر گرفته است. در بعضی دیگر این موضوع کاملاً به توافق میان کارمند و کارفرما بستگی دارد. در آلمان و فنلاند در این‌باره تغییرات جدیدی رخ داده که کشورهای دیگر را نیز به تکاپو برای ایجاد تغییرات انداخته است.

آلمان؛ به دنبال تغییر
قوانین کار آلمان، یکی از پیشرفته‌ترین‌ها در دنیا به شمار می‌آید و به‌شدت حامی کارکنان است. با این حال، هیچ بند حقوقی‌ای به‌عنوان کار از خانه وجود ندارد. کارکنان با دلیل قانع‌کننده مثل شرایط فیزیکی یا به‌خاطر مراقبت از یک سالمند (کودکان را شامل نمی‌شود) و زمانی که توانایی حضور در محل کار را ندارند، می‌توانند از خانه کار کنند. پیش از همه‌گیری ویروس کرونا، 12درصد از آلمانی‌ها از خانه کار می‌کردند. که البته این موضوع به اجازه کارفرما بستگی داشت. در طول پاندمی کرونا، تعداد افرادی که از خانه کار می‌کنند به 25درصد افزایش یافت. این امر باعث شد تا اثربخشی کار از خانه در مقیاس وسیع آزمایش شود. نتیجه موفقیت‌آمیز بود. وزیر کار و امور اجتماعی آلمان اخیراً پیشنهاد داده که درصورت وجود امکانات فنی، کارمندان حتی پس از رفع محدودیت‌ها از خانه کار کنند. بر همین اساس، مطالعه‌ای در آلمان انجام شد که نشان می‌دهد 40درصد آلمانی‌ها دوست دارند حداقل گاهی اوقات، کار خود را از خانه انجام دهند. هوبرتوس هیل، وزیر کار آلمان در مورد چگونگی موفقیت کار از خانه در آلمان گفت: «وقتی کرونا تمام شود، هر کسی که می‌خواهد و شغلش اجازه می‌دهد، باید بتواند از خانه کار کند». او افزود: «کارکنان باید آزاد باشند که به‌طور کامل از خانه کار کنند یا فقط یک یا دو روز در هفته سر کار حاضر شوند». این پیشنهاد هنوز تصویب نشده است و مشخص نیست به‌دلیل ماهیت بعضی از مشاغل، قابل اجرا خواهد بود یا خیر. اما درصورت تصویب، حق کار از خانه به یک حق قانونی برای همه کارمندان آلمانی تبدیل می‌شود.

فنلاند؛ الگوی موفق
کار انعطاف‌پذیر برای چندین دهه در فرهنگ فنلاند جاافتاده است که ناشی از ریشه فرهنگی آنها در برابری و عملگرایی است. فنلاند در زمینه قوانین منعطف‌کاری، قانون ساعت کار را در سال1996 تصویب کرد. این قانون به کارمندان اجازه می‌دهد که روز کاری خود را 3ساعت زودتر یا دیرتر از حد استاندارد شروع کنند یا پایان دهند. در سال2011 کارفرمایان در فنلاند به کارمندان اجازه دادند که ساعت کاری خود را به شکل انعطاف‌پذیر انتخاب کنند که باعث شد فنلاند به‌عنوان کشور پیشرو در زمینه برنامه‌های کاری انعطاف‌پذیر شناخته شود.
درحالی‌که بقیه جهان تلاش می‌کند تا به فنلاند برسد، این کشور در حال انجام اقدامات بعدی برای بالا ماندن در منحنی انعطاف‌پذیری شغلی است. فنلاند اخیراً قانون خود را اصلاح کرده تا امکان انعطاف‌پذیری بیشتری نیز فراهم شود. قانون ساعت کار2020 از ژانویه سال‌جاری اجرا شده و اجازه می‌دهد تا کارکنان نه‌تنها در مورد ساعت کاری خود بلکه در مورد محل کار نیز تصمیم بگیرند. اگر کارمندی بخواهد 6‌ماه را در جزایر قناری بگذراند، می‌تواند به‌کار در اقامتگاه آفتابی خود در کشور دیگر ادامه دهد و کارفرما باید این را بپذیرد. علاوه بر این، قانون اصلاح‌شده به کارمندان این امکان را می‌دهد که چگونگی اختصاص حداقل 50درصد از وقت کار خود را تعیین کنند. برای این کار یک بانک ساعت کاری قانونی در اختیار کارمند قرار می‌گیرد. کارمند قادر است تا ساعات اضافه کار، تعطیلات و بعضی مزایای دیگر را پس‌انداز و بعداً به‌عنوان وقت آزاد از آنها استفاده کند. فنلاند واقعاً درک کرده است که وقتی افراد می‌توانند خواسته‌ها و حتی تمایلات شخصی خود را در برنامه‌های زندگی و کاری بگنجانند، بازدهی بسیار بالاتری دارند. تا پیش از این بیشتر کارفرمایان در کشورهای مختلف دنیا از اجازه کار در خانه سر  باز می‌زدند. با وجود این بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که پس از بحران فعلی، کار انعطاف‌پذیر به یک هنجار جدید در دنیا تبدیل شود و بسیاری از کارکنان هنگام استخدام تقاضای کار از خانه را به درخواست‌های خود اضافه خواهند کرد.