ویروسی که سازوکار جهان را مختل کرد

سمیرا مصطفی‌نژاد ـ روزنامه‌نگار

شیوع لحظه‌به‌لحظه ویروس کرونا، ‌کووید-19 در جهان صحبت‌ها درباره تعطیلی مراکز مختلف از جمله مدارس را جدی‌تر ساخته‌است. نخستین کشوری که تصمیم گرفت به تعطیلات ناخواسته مدارس خود تن دهد چین بود. دولت چین بسیاری از مدارس خود را در مناطق بحران‌زده و نزدیک به آن تعطیل نگه داشته‌است و تمامی مدارس هنگ‌کنگ نیز تا ‌ماه آوریل تعطیل خواهند‌ماند. صحبت‌هایی درباره تعطیلی تمامی مقاطع تحصیلی در ژاپن تا پایان‌ ماه‌جاری میلادی (مارس) مطرح است و درهای دبیرستان باتهل در واشنگتن پس از مشکوک بودن ابتلای یکی از اعضای خانواده کارمند مدرسه بسته شد.
کمتر پیش می‌آید که در کشورهای جهان به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته، جز روزهایی که به‌عنوان تعطیلات رسمی و تقویمی شناخته می‌شوند، تعطیلی ناخواسته‌ای بر مراکز آموزشی یا خدماتی تحمیل شود. اما موضوع همه‌گیری کرونا که هر لحظه شکلی بحرانی‌تر به‌خود می‌گیرد، قابلیت عادی بودن را از تمامی سازوکارهای معمول جهان گرفته‌است.
تصمیم دولت ژاپن برای تعطیلی تمامی مدارس در این کشور به اندازه‌ای برای خانواده‌های ژاپنی غیرمنتظره بوده‌است که با انتقاداتی مواجه شده و حتی عده‌ای از کارشناسان اثری که این سیاست بر روند زندگی خانواده‌های ژاپنی می‌گذارد را شدید‌تر از تأثیر کرونا بر سلامتی آنها می‌دانند. ژاپن در شرایطی مدارس کشورش را تعطیل خواهد کرد که احتمال معلق شدن رقابت‌های المپیک نیز دور از ذهن نیست. شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن روز 27 فوریه 2020 با اعلام این موضوع که سلامت و امنیت کودکان اولویت اصلی دولت ژاپن است، خبر تعطیلی تمامی مدارس کشور تا بعد از تعطیلات بهاره را اعلام کرد. 
آمریکا نیز با شناسایی تعداد بیشتری از موارد ابتلا به ویروس کرونا، طرح‌هایی برای تعطیلی مدارس و آغاز دوره‌های آنلاین در دست بررسی دارد. در آمریکا تاکنون دست‌کم یک مدرسه از ترس شیوع ویروس کرونا در سیاتل تعطیل شده‌است و احتمال افزایش این تعطیلی‌ها در ایالات مختلف این کشور وجود دارد. درحال حاضر تنها کشورهای چین، ژاپن و ایران دست به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌های خود زده‌اند. تعلیق پروازهای داخلی و خارجی، توقف برگزاری مراسم‌ مذهبی، فرهنگی و ورزشی و توقف مانورهای نظامی از دیگر اقدامات کشورهای درگیر کرونا در جهان بوده‌است.
این اولین‌باری نیست که سازوکار زندگی در کشورهای مختلف جهان به واسطه شرایطی خاص مختل می‌شود و به‌طور حتم آخرین بار نیز نخواهد‌بود. 
وقوع طوفان دوریان؛ یکی از بزرگ‌ترین و سهمگین‌ترین طوفان‌های جهان در سال2019. ایالت‌های مختلف آمریکا که در مسیر حرکت دوریان قرار داشتند، مدارس و کالج‌های خود را برای یک یا چند روز تعطیل کردند. دولت‌های فدرال همچنین دفاتر خود را در شهرهایی که در مسیر طوفان قرار گرفته‌بودند  تعطیل اعلام کردند.
فوران آتشفشان در جنوب پایتخت فیلیپین در روزهای آغازین سال 2020نیز مدارس شهرهای مختلف فیلیپین را تعطیل کرد و عملکرد هتل‌ها، مراکز خرید و رستوران‌ها به واسطه وقوع زمین‌لرزه و بسته شدن جاده‌ها به‌شدت مختل شد. در همین دوران، یعنی روزهای اولیه سال 2020، نزدیک به 300هزار دانش‌آموز از 437مدرسه در بانکوک تایلند به‌دلیل آلودگی هوا یک روز تعطیلی اجباری را متحمل شدند.
آلودگی هوا یکی از رایج‌ترین دلایل ایجاد تعطیلی‌های ناگهانی در جهان به شمار می‌رود. در ماه‌های پایانی سال2019 مقامات دهلی‌نو با اعلام وضعیت اضطراری آلودگی هوا، مدارس این شهر را برای 5روز تعطیل کردند. اواسط‌ ماه‌نوامبر نیز شهر لاهور در واکنش به معضل آلودگی هوا مدارس خود را به‌مدت 2روز تعطیل کرد.
حملات تروریستی که در سال‌های اخیر به کشورهای اروپایی راه پیدا کرده‌اند، دست‌کم 2کشور را با تعطیلی‌های ناخواسته مواجه ساخته‌است. 2کشور فرانسه و بلژیک به فاصله چند هفته دست به تعطیلی مراکز عمومی خود زدند. دولت بلژیک در ‌ماه‌نوامبر سال2015 به دلایل امنیتی بیشتر مراکز عمومی شامل فروشگاه‌ها، مدارس و حمل‌ونقل عمومی شهر بروکسل را تعطیل کرد. مقامات شهر بروکسل اطلاعاتی درباره احتمال وقوع حملات تروریستی در این شهر به‌دست آورده بودند و تصمیم گرفتند به‌منظور حفظ ایمنی شهروندان، مهم‌ترین مراکز عمومی شهر را تعطیل کنند. تعطیلی شهر روزانه 51.7میلیون‌یورو هزینه در بر‌داشت و مجموع هزینه‌های این تعطیلی اجباری به 350میلیون یورو رسید. فرانسه نیز در واکنش به مجموعه حملات تروریستی 13نوامبر پاریس، علاوه بر بستن موقتی مرزها، تمامی مدارس دولتی و دانشگاه‌ها را به‌مدت یک روز تعطیل کرد و برگزاری رویداد‌های ورزشی به تعویق افتاد یا به کل متوقف شد. همچنین دیزنی‌لند پاریس، یکی از مشهورترین مراکز تفریحی جهان که از زمان افتتاحش در سال1992 تا به آن روز تعطیلی به‌خود ندیده بود، برای ادای احترام به جانباختگان حملات تروریستی پاریس پارک‌های خود را تعطیل کرد.
چین در سال‌های 2002و 2003نیز برای جهان مشکل‌آفرینی کرده‌بود. شیوع نشانگان حاد تنفسی، سارس، در این سال‌ها باعث شد چین، هنگ‌کنگ و سنگاپور برای چندین هفته مدارس خود را برای جلوگیری از شیوع سارس تعطیل کنند.