سینما
هفتادمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین به‌کار خود خاتمه داد
سومین خرس‌طلایی برای ایران
آرش نهاوندی- خبر‌نگار
هفتادمین برلیناله پر از شگفتی‌ها و حواشی بود؛ برنده شدن یک فیلم ایرانی، تداوم اعتراض فمینیست‌ها به درنظر نگرفتن تعداد بیشتری از کارگردانان زن به‌عنوان نامزد دریافت جایزه، جنجال‌ها پیرامون جرمی آیرونز، رئیس هیأت داوران جشنواره و انتخاب فیلمی با موضوع سقط جنین به‌عنوان فیلم دوم جشنواره و حمله به یک فیلم روسی به‌دلیل وجود یک سکانس غیراخلاقی ازجمله حواشی مهم این دوره از جشنواره بود.
فیلم شیطان وجود ندارد به کارگردانی محمد رسول‌اف، برنده جایزه خرس طلایی هفتادمین جشنواره فیلم برلین شد. این سومین فیلم ایرانی است که برنده جایزه خرس طلایی برلین می‌شود، پیش‌تر به‌ترتیب در سال‌های 2010و 2015 فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی و «تاکسی» به کارگردانی جعفر پناهی برنده جایزه خرس طلایی جشنواره برلیناله شده بودند. رسول‌اف که در مراسم اهدای جایزه حضور نداشت، در بیانیه‌ای بابت اینکه نتوانسته در برلین حضور داشته باشد تا در کنار تماشاگران فیلم شیطان وجود ندارد را ببیند، عذرخواهی کرد. باران رسول‌اف دختر کارگردان، کاوه فرنام و فرزاد پاک تهیه‌کنندگان فیلم شیطان وجود ندارد، در غیاب محمد رسول اف جایزه اولی جشنواره را دریافت کردند، فرزاد پاک در سخنانی از گروه بازیگران فیلم تمجید کرد.
فیلم شیطان وجود ندارد 4 داستان درباره 4 شخصیت را روایت می‌کند که در معرض یک انتخاب غیرقابل‌تصور، اما ساده قرار می‌گیرند؛ انتخابی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر روابط و کلیت زندگی آنها اثر می‌گذارد. شقایق شوریان، کاوه آهنگر، مهتاب ثروتی، محمد ولی‌زادگان، محمد صدیقی‌مهر، ژیلا شاهی، باران رسول‌اف، علیرضا زارع‌پرست، سالار خمسه، دریا مقبلی و محمد صدیقی‌مهر در شیطان وجود ندارد بازی کرده‌اند. این فیلم محصول مشترک ایران، آلمان و جمهوری چک است.
فیلم دوم
هیأت داوران این دوره از جشنواره که ریاست آن را جرمی آیرونز، بازیگر بریتانیایی عهده‌دار بود، طیف گسترده‌ای از نامزدها را به‌عنوان برندگان جوایز این دوره از جشنواره فیلم برلین انتخاب کردند، به‌گونه‌ای که هیچ فیلمساز و فیلمی نتوانست در هفتادمین دوره جشنواره فیلم برلین اکثر جوایز را از آن خود کند.
جایزه فیلم دوم (خرس نقره‌ای) هفتادمین جشنواره نیز به فیلم «هرگز، به ندرت، گاهی، همیشه» به کارگردانی الیزا هیتمن اختصاص یافت. این فیلم با موضوع سقط جنین ساخته شده است. تماشاگران و منتقدان به‌ویژه شیفته آن صحنه تک سکانسی از فیلم شدند که شخصیت فیلم در یک کلینیک در حال پاسخ دادن به پرسش‌هایی درباره زندگی شخصی خود است. هیتمن در این‌باره گفت: پیش از ساخت این فیلم من برای کسب تجربیات دست اول مدت زمان زیادی را در کلینیک‌های مشاوره والدین سپری کردم. این تجربه بسیار متواضعانه‌ای بود و اکنون من به‌طور ویژه متوجه خدمات پرستاران و کارمندان بخش خدمات اجتماعی در این کلینیک‌ها شده‌ام و از این بابت قدردان آنها هستم.
جرمی آیرونز؛ امروز و دیروز
فیلم هیتمن با موضوع سقط جنین در حالی به این موفقیت رسید که پیش‌تر انتخاب جرمی آیرونز به‌عنوان رئیس هیأت داوران هفتادمین جشنواره فیلم برلین جنجال‌برانگیز شده بود. جرمی آیرونز پیش‌تر در جریان مصاحبه‌ای در سال 2016اظهاراتی درباره سقط جنین بیان کرده بود که به مذاق گروه‌های فمینیستی خوش نیامده بود، به‌ویژه که در آن زمان جنبش Me Too (حرکتی که با ادعای حمایت از حقوق زنان شکل گرفت) نیز در اوج خود قرار داشت. اما مباحث مربوط به حضور فیلمسازان زن به‌ویژه پس از اعلام خبر محکومیت هاروی وینستین (تهیه‌کننده و از کسانی که در گذشته نفوذ زیادی در هالیوود داشتند) داغ‌تر شد.
رسول اف با این روش در جشنواره فیلم برلین حاضر بود.
حمله به مدیران جشنواره برلین
کارلو چاترین و ماریت ریسنبک مدیران جدید برلیناله نیز به‌دلیل انتخاب کمتر فیلم‌‌هایی با کارگردانان زن نسبت به جشنواره پیشین، به‌شدت مورد انتقاد گروه‌های فمینیستی قرار گرفتند. اما اعطای جایزه خرس نقره‌ای مشارکت برجسته هنری به یورگن یورگس فیلمبردار فیلم روسی داو: ناتاشا، خشم فمینیست‌ها را دوچندان کرد. خشم فمینیست‌ها بیشتر به‌دلیل بخشی از فیلم داو: ناتاشا بود که در سکانسی مربوط به بازجویی، صحنه‌ای از آزار در آن نشان داده شده است. در پی اکران این فیلم، بسیاری از معترضان در بیرون از سالن نمایش فیلم داو: ناتاشا در برلین تجمع کردند و این فیلم را مروج خشونت دانستند.
یورگن یورگس فیلمبردار این فیلم در واکنش به این اعتراضات گفت: ممکن است ایلیا خرژا نوفسکی کارگردان داو: ناتاشا در این فیلم تا حدی بر لبه مرزهای حرفه‌ای‌گری حرکت کرده باشد، اما این مرزها را رد نکرده است.
دیگر جوایز مهم
بهترین فیلمنامه‌نویس: برادران فابیو و دامیانو داینوچنزو برای فیلم داستان‌های بد، برنده جایزه بهترین فیلمنامه شدند، این دو همچنین کارگردانی این فیلم را که درباره داستان چندین خانواده در تابستانی شوم و مصیبت‌بار است، عهده دار بوده‌اند.
در این دوره از جشنواره فیلم برلین همچنین نام جایزه آلفرد بائور به‌دلیل ارتباط و علاقه‌مندی وی به حزب نازی، به جایزه ویژه برلیناله تغییر کرد.
جایزه ویژه هفتادمین برلیناله (خرس نقره‌ای) به بنوا دلپین و گوستاو کرون به‌دلیل کارگردانی فیلم سابقه را پاک کن، رسید.
بخش جدید
امسال کارلو چاریتن به‌عنوان مدیر هنری جدید جشنواره فیلم برلین با انجام تغییراتی آغاز عصر جدیدی در این جشنواره را کلید زده است. برخوردها بخش جدید این دوره از جشنواره برلین است. انتخاب بهترین‌های این بخش به‌عهده بخش فرعی هیأت داوران است.
بهترین فیلم بخش برخوردها: کارها و روزها به کارگردانی سی‌دبلیو وینتر و آندرش ایستروم به‌عنوان بهترین فیلم این بخش انتخاب شد. فیلم کارها و روزها، محصول مشترک آمریکا، سوئد، ژاپن، هنگ کنگ و بریتانیاست.
کریستی پویو برای ساخت فیلم مالم‌کروگ به‌عنوان بهترین کارگردان بخش برخوردها انتخاب شد.
بهترین بازیگران زن: پائولا بیر از آلمان به‌دلیل ایفای نقش در عاشقانه اوندین به کارگردانی کریستین پتزولد، جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم برلین را به‌خود اختصاص داد.
بهترین کارگردان: علاوه بر انتخاب فیلم‌های شیطان وجود ندارد از ایران به کارگردانی رسول‌اف و هرگز، به ندرت، گاهی، همیشه از آمریکا به کارگردانی هیتمن، به‌عنوان فیلم‌های اول و دوم جشنواره برلین، جایزه خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی به هونگ سانگ سو کارگردان اهل کره‌جنوبی برای ساخت فیلم زنی که فرار کرد، اختصاص یافت.
بهترین بازیگر مرد: الیو چرمانو از ایتالیا نیز برای بازی در فیلم پنهان شده، پرتره‌ای از هنرمند آنتونیو لیگابوئه، به کارگردانی جورجو دیریتی، جایزه بهترین بازیگر مرد هفتادمین جشنواره فیلم برلین را به‌خود اختصاص داد.
