خاورمیانه
بمب ساعتی هستهای در خلیج‌فارس
بهره‌برداری از نیروگاه هستهای امارات، نگرانی‌های امنیتی و محیط‌زیستی زیادی در منطقه ایجاد خواهد کرد
سوخت‌های فسیلی، وقتی که پای محافظت از زمین در میان باشد، یک منبع مناقشه برانگیز انرژی هستند. انرژی هستهای، گزینه بدتری از آن است، مخصوصا وقتی که فاجعه چرنوبیل را به یاد بیاوریم و این احتمال را درنظر بگیریم که فناوری‌های هستهای می‌تواند کاربردهای نظامی مخربی هم داشته باشد.
به گزارش الجزیره، همه این نگرانی‌ها و ریسک‌ها، وقتی که قرار باشد یک نیروگاه هستهای در شبه جزیره عربستان، با تمام رقابت‌ها و خصومت‌هایش افتتاح شود، بیشتر هم می‌شود. اما این نگرانی‌ها باعث نشده است که کشورهای منطقه در این راستا حرکت نکنند و از همین حالا می‌توان آینده هستهای خطرناکی را در منطقه تصور کرد. هفته پیش، دنیا بعد از سال‌ها تأخیر، فهمید که امارات متحده عربی می‌خواهد از نخستین نیروگاه هستهای خود در انتهای ماه مارس (ابتدای فروردین سال آینده)، در منطقه الظفره ابوظبی بهره‌برداری کند.
به گفته سلطان بن احمد سلطان آل جابر، وزیر کشور امارات، این نیروگاه که «برکت» نام‌گذاری شده است، «امارات را به نخستین کشوری در منطقه تبدیل می‌کند که انرژی هستهای امن، صلح‌آمیز و تجاری» ارائه خواهد داد.
با این حال، کارشناسان هشدار داده‌اند که «برکت» می‌تواند سرچشمه فجایع محیط‌زیستی و رقابت تسلیحاتی هستهای در منطقه باشد.
تردید درباره ایمنی نیروگاه
پل دورفمان، رئیس سازمان غیردولتی «گروه مشاوره هستهای» اخیرا در گزارشی با عنوان «جاه‌طلبی‌های هستهای خلیج‌فارس: نیروگاه‌های جدید در امارات»، به تهدیدهای بی‌شماری که طراحی برکت ایجاد کرده پرداخته و آنها را زیر سؤال برده است.
یکی از نخستین سؤال‌ها، درباره شرکتی است که برنده مناقصه ساخت این نیروگاه شده است: شرکت انرژی الکتریکی کره (کپکو). براساس گزارش دورفمان، پیشنهاد این شرکت برای شرکت در مناقصه، «به‌صورت چشمگیری پایین و چیزی در حدود 30درصد پایین‌تر از نزدیک‌ترین پیشنهاد» بوده است.
براساس همین گزارش، این شرکت به این دلیل توانسته چنین پیشنهاد پایینی را مطرح کند که «طراحی‌های ایمنی پیشرفته کلیدی» را که معمولا در نیروگاه‌های هستهای اروپایی وجود دارد را از طرح خود حذف کرده است. کپکو نیروگاه‌های پیشین خود را هم به همین شکل ساخته است. یکی از طرح‌های حذف شده، «گیرنده هسته» است که درصورت ذوب شدن هسته، جلوی انتشار محتوای آن به بخش‌های دیگر را می‌گیرد. برخی ساختارهای محافظتی دیگر هم که در حوادث و یا حملات تروریستی جلوی انتشار تشعشعات را می‌گیرد هم در طراحی این نیروگاه لحاظ نشده‌اند.
علاوه بر اینها، این گزارش به برخی ایرادهای اساسی، ازجمله «کشف ترک در ساختمان‌های هر 4 رآکتور» و نصب شیرهای معیوب در آنها اشاره می‌کند. همه اینها در کنار هم، باعث می‌شود این سؤال اساسی پیش بیاید که آیا امارات متحده، قوانین هستهای را به‌صورت کافی و درست رعایت کرده است یا نه. امارات تنها کشور خارجی است که از کپکو، رآکتور هستهای خریده است. اما اگر ثابت شود که رآکتورهای کپکو نمی‌تواند درصورت هرگونه حادثه یا حمله، جلوی انتشار تشعشعات هستهای را بگیرند، مشکل فقط مشکل امارات و این شرکت نخواهد بود. تشعشعات هستهای، تا جاهایی فراتر از امارات سفر خواهند کرد و همسایگان این کشور، از مدت‌ها پیش نگرانی‌هایشان را بروز داده‌اند. در ماه مارس گذشته، وزارت خارجه قطر نامه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارسال و اعلام کرد که در صورت بروز هرگونه تصادفی در رآکتورهای امارات، امواج رادیو اکتیویته طی 5 تا 13ساعت به دوحه پایتخت این کشور خواهد رسید و با توجه به وابستگی شدید این کشور به کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن، می‌تواند باعث بحران آب شرب شود.
چاشنی هستهای تنش‌های منطقه
علاوه بر همه این نگرانی‌ها و با وجود اصرار امارات بر صلح‌آمیز بودن جاه‌طلبی‌های هسته‌ای‌اش، بهره‌برداری از نیروگاه هستهای برکت به‌شدت بر نگرانی‌ها درباره اشاعه تسلیحات هستهای در این منطقه پرتنش دامن می‌زند. ابتدای ژانویه، ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد سپاه ایران توسط آمریکا و موشک‌باران پایگاه عین‌الاسد در عراق که محل استقرار نیروهای آمریکایی است، منطقه را تا آستانه یک جنگ پیش برد. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، با یکدیگر هم مناقشات زیادی دارند؛ قطر همچنان از سوی امارات، عربستان سعودی و مصر در تحریم اقتصادی و سیاسی است. انتهای تابستان هم حمله موشکی به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان سعودی، نگرانی‌های امنیتی زیادی ایجاد کرده است.
دورفمان در گزارش خود نوشته است: «آنطور که حملات اخیر به تأسیسات نفتی عربستان سعودی نشان داد، ایمنی هستهای، حول محور گسترده‌تر امنیت می‌چرخد.»
با وجود همه این نگرانی‌ها و هشدارها، امارات قصد عقب‌نشینی ندارد و ابوظبی تأکید کرده است که برنامه‌های هسته‌ای‌اش را ادامه خواهد داد.