تلویزیون
وداع با مجری
چرا برنامه‌های تلویزیون مانند گذشته، مجری‌های موفق و ماندگار ندارند؟
فهیمه پناه‌آذر ـ روزنامه‌نگار
اجرا در تلویزیون به یک شغل پرطمطراق و جذاب در این سال‌ها تبدیل شده؛ تا جایی که حتی سلبریتی‌های سینمایی هم «هر چند دلیل عمده‌اش مسائل مالی است» دوست دارند در صفحه تلویزیون به هر شکلی حاضر شوند. مجری‌گری و اجرای برنامه یکی از مشکلات این دهه تلویزیون شده و حاشیه‌های زیادی را برای مدیران سازمان ایجاد کرده است.
اما دیگر خبری از مجریان زبده و توانمند تلویزیونی نیست؛ مجریانی که خودشان هویت برنامه‌شان بودند و مخاطبان به واسطه حضور آنها پای برنامه می‌نشستند و از تماشای آن لذت می‌بردند. اوج ضعف در اجرای برنامه‌ها در دهه اخیر دیده می‌شود؛ دهه‌ای که مجریان بدون هیچ توانایی سکان برنامه را به‌دست گرفته و در نهایت برنامه به واسطه اجرای ضعیف هیچ مخاطب ثابتی ندارد؛ برنامه‌ای که تنها با پایانش به آرشیو تولیدات رسانه ملی اضافه می‌شود.
پرده اول، انتخاب مجریان چهره؛ ناتوانی مجریان جوان
چند سالی است که تلویزیون اجرای مسابقه‌های تلویزیونی و برنامه‌های ترکیبی خود را به بازیگران چهره سپرده است؛ مجریانی که بیش از آنکه سابقه‌ای در اجرا داشته باشند، به‌عنوان بازیگر سینما یا تلویزیون میان مردم شناخته شده‌اند. از یک سو مجریان قدیمی و چهره‌هایی که صرفا با اجراهایشان آنها را می‌شناختیم و سال‌ها در اوج بودند به شکل‌های مختلف دیگر اجرایی در تلویزیون ندارند و از سوی دیگر نیروهای جوان مجری که قرار است روزگاری به‌عنوان مجریان تلویزیونی شناخته شوند، شکل جدید دیگری از اجرا را در دست گرفته‌اند که به شکل باورنکردنی هنوز مجری شناخته شده و با تجربه از کار در نیامده، به یکباره محو شده‌اند یا اینکه حاشیه‌هایی را برای خودشان یا شبکه‌های تلویزیونی ایجاد کرده‌اند.
تصمیم‌گیرانی که اشتباهات بزرگ و کوچک دارند
در سال‌های نه چندان دور که رسانه ملی از ستاره‌سازی پرهیز داشت، اجرای برنامه‌ها نیز اینقدر با حاشیه همراه نبود و تنها چند مجری در تلویزیون مشغول به‌کار بودند. اما در دوره جدید با توسعه شبکه‌های تلویزیونی، رویکرد این رسانه نیز به مجریان تغییر کرده است. امروز شبکه‌های مختلف سیما شاهد حضور مجریان جوانی است که برخی از آنان یک شبه، ره صد ساله رفته‌اند و اکنون در رده مجریان برتر تلویزیونی قرار دارند.
مسعود روشن‌پژوه، از مجریان باسابقه تلویزیون با عنوان این مطلب که تعدد رسانه‌ها در عرصه‌های مختلف از تلویزیون و رادیو گرفته تا رقبای جدید مانند فضای مجازی و تلویزیون اینترنتی باعث شده مردم دقیق‌تر و حساس‌تر از قبل در انتخاب برنامه‌ها باشند، به همشهری می‌گوید: «در گذشته تلویزیون رقیبی نداشت اما امروز با وجود برنامه‌های متعدد، تلویزیون باید سیاست‌های جدید پیش بگیرد اما متأسفانه مدیران تصمیم‌گیرنده از پتانسیل فضای مجازی بی‌خبر هستند و انتخاب‌هایشان بدون دقت و با اشتباه همراه است.» مجری «مسابقه محله» ادامه می‌دهد: «هویت مجریان تلویزیون در آن سال‌ها شناخته شده بود و برای اینکه باور مردم دوباره به همان مجریان تلویزیونی بازگردد، باید در نگاه‌ها و تصمیم‌ها تجدیدنظر کرد. اما در این سال‌ها آنقدر تصمیم‌های عجیب و غریب گرفته می‌شود که باورهای مردم به هم می‌ریزد و همیشه سیاست یک بام و چند هوا در این انتخاب‌ها وجود دارد.» روشن‌پژوه معتقد است که هویت مجری برنامه‌های تلویزیون باید به‌گونه‌ای باشد که ذهنیت مخاطب به هم نریزد. روشن‌پژوه که بیش از 30سال است اجرای مسابقه محله را برعهده دارد، به این نکته اشاره می‌کند که زمانی در دهه 70خود تلویزیون ستاره‌ساز بوده و کسانی که امروز ناجی سینمای کمدی هستند، زمانی در رسانه ملی کار می‌کردند. وی در ادامه به همشهری یادآور می‌شود: «متأسفانه وضعیت تلویزیون به شکلی شده که رسانه ملی وام‌گیرنده بازیگران سینما و سلبریتی‌های فضای مجازی شده و این نشان از بی‌نظمی در مدیریت است.»
وی با عنوان این مطلب که وقتی ماجرای پول در میان باشد بدون هیچ ارزیابی همه‌‌چیز به نفع اقتصاد تمام می‌شود، می‌افزاید: «مجری رسانه ملی باید در تمام اتفاقات خوب یا بد در کنار مردم باشد. وقتی مجری به‌صورت فرمایشی در یک برنامه حضور دارد، نمی‌تواند برای مردمش جذاب باشد. این کار مخاطب‌گریزی را به همراه دارد.»
وی معتقد است که زمانی تلویزیون می‌تواند خود را نجات دهد که رویکردی مردمی در تولید برنامه‌ها و سریال‌ها داشته باشد و با این نوع برنامه‌ها مردم پای تلویزیون نمی‌نشینند.
پرده دوم؛ رابطه‌ها جای ضابطه‌ها را گرفته‌اند
امروز تهیه‌کنندگان تلویزیونی نیز با انتخاب مجریان خود به واسطه رابطه‌های موجود یا ملاحظات اسپانسر مشکلاتی را ایجاد کرده‌اند. قدرت و توانایی در اجرا و بالا بودن سواد مجریان 2 عاملی است که نشان می‌دهد، مجریان امروز تلویزیون نتوانستند در آن موفق باشند؛ مجری‌هایی که تنها هدفشان دیده‌شدن است. هرمز شجاعی‌مهر، از مجریان باسابقه تلویزیون نیز به این امر اذعان دارد. وی به همشهری می‌گوید: «هم‌اکنون انتخاب مجریان برنامه‌های تلویزیونی برعهده تهیه‌کنندگان است؛ تهیه‌کنندگانی که بیشتر انتخاب‌هایشان رابطه‌ای و از سر رفیق‌بازی است تا براساس ضابطه و قانون موجود. تهیه‌کنندگان سراغ مجریان جوانی می‌روند که توانایی کمی داشته و همین موضوع باعث می‌شود که تلویزیون هر شکلی که می‌خواهد با آنها رفتار کند و مجری نیز براساس ملاحظات موجود، با آن کنار بیاید.» شجاعی‌مهر به سواد، شکل اجرا و محبوبیت در اجرای برنامه اشاره می‌کند و اینکه در گذشته مجری هر برنامه آرم و شناسنامه آن بود و مردم به واسطه مجری برنامه را می‌شناختند. وی در ادامه یادآور می‌شود: «اما این جایگاه و پایگاه دیگر وجود ندارد، یکی از عوامل اصلی برنامه‌ها مجری آن است که اگر می‌خواهیم مانند گذشته مجریان توانمند داشته باشیم و حتی تربیت کنیم باید در جایگاه مجری تجدیدنظر صورت بگیرد. باید بدانیم که هویت و شناسنامه برنامه، مجری و اجرایش است؛ برنامه این گونه بها پیدا می‌کند. هم‌اکنون مجریان برنامه‌های ریز و درشت تلویزیون چیزی در چنته ندارند. انگار در یک اقیانوس با عمق 10سانتی‌متری می‌خواهیم شنا کنیم. مجریان می‌خواهند یک‌شبه راه صدساله را طی کنند، به هر شکلی خودشان را نشان دهند که این نوع اجرا به‌طور حتم ماندگاری ندارد.» مجری برنامه تلویزیونی «سیمای خانواده» که 3 دهه این برنامه را روی آنتن برده، اضافه می‌کند: «وقتی به مجریان گذشته تلویزیون نگاه می‌کنیم افرادی یادمان می‌آیند که هنوز در ذهن ما ماندگار هستند اما دیگر آن مجری‌ها را نداریم؛ چراکه تاریخ مصرف مجریان امروز در تلویزیون زود به پایان می‌رسد.»
در همینه زمینه :
