یادداشت
روزجهانی کوهستان نماد توجه به طبیعت
مجید فراهانی _ عضو شورای اسلامی شهر تهران
یازدهم دسامبر، مصادف با ۲۰آذر‌ماه به‌عنوان روز جهانی کوهستان نامگذاری شده است. کوه‌ها حدود دوسوم سطح سرزمینی کشور ما را دربرگرفته‌اند و تقریبا بیش از نیمی از روستاهای کشور که عمدتا در حوزه کشاورزی و دامپروری فعالیت می‌کنند در نواحی کوهستانی واقع شده‌اند. در این مناطق فرهنگ‌ها و آداب متنوع و متفاوتی شکل گرفته است که زبان‌ها، گویش‌ها، آواز‌ها، رقص‌ها، معماری و صنایع‌دستی ازجمله نماد‌هایی است که در این فرهنگ‌ها نمود پیدا کرده است. کوهستان الهام‌بخش شاعران، نویسندگان و عرفایی بزرگ بوده است. انبوهی از اسطوره‌ها و نماد‌های حماسی و ادبی ما ایرانیان با کوه و کوهستان ارتباط و پیوندی محکم دارد که نمونه اعلای آن در داستان زندگی «زال» پدر، معروف‌ترین و بزرگ‌ترین پهلوان اسطوره‌ای و اساطیری ایران تجلی دارد. یا آنجا که آرش کمانگیر بر فراز دماوند سربلند مرز ایران و توران را با پرتاب تیر خود تعیین کرد سراسر می‌توان منزلت و فضیلت کوه در ادبیات فارسی را مشاهده کرد. فراتر از این اشاره‌ها و نماد‌های تاریخی و اسطوره‌ای، که قطعا در جایگاه خود ارزشمند و متعالی است، آنچه ارتباط محسوس‌تر و ملموس‌تری با زندگی امروز ما در جوامع و شهر‌ها و به‌طورکلی با زندگی شهری دارد طبیعت به‌طور عام و کوه و کوهستان به‌صورت خاص است که در سال‌های اخیر و با رشد و گسترش نهاد‌های مدنی و فرهنگی فعال در حوزه محیط‌زیست اعتبار و اهمیت بیشتری پیدا کرده است. فضای طبیعی و کوهستانی و ویژگی‌های خاص کالبدی آن می‌تواند درصورت فهم درست اهمیت و جایگاه آن با برنامه‌ریزی و طراحی و ابتکار، فضای مثبتی برای جذب گردشکران به‌وجود آورد و با فراهم آوردن امکانات از سوی مسئولان و مدیران این حوزه، به‌عنوان فضایی در جهت تامین نیاز‌های فراغتی، تفریحی و گردشگری مردم، فرصت و بستر مهیا و مناسبی را در اختیار افراد و خانواده‌ها قرار دهد. گردشگری متکی به طبیعت به‌عنوان طیف وسیعی از فعالیت‌های گردشگری امروزه به‌عنوان فعالیتی مفرح در کانون توجه قرار گرفته است اما متأسفانه به‌رغم توجهی که طی این سال‌ها درخصوص توجه به محیط طبیعی صورت گرفته است شاهد وجود کمبود‌ها و نقص‌هایی در حوزه سیاستگذاری و عملیاتی و اجرایی توسعه طبیعت‌گردی هستیم. کوه و کوهستان از پرتقاضاترین کانون‌های گذران اوقات فراغت محسوب می‌شوند که با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان گردشگری متکی به آن را ترویج کرد و با فراهم آوردن امکانات مناسب، اکوسیستم‌های طبیعی و کوهستانی را به محل تفرج، فراغت و گردش شهروندان بدل کرد. براساس آمارهای سازمان گردشگری جهانی، ایران یکی از ۵کشور دارای ظرفیت در گردشگری طبیعی است که جاذبه‌های اکوتوریسم آن از جاذبه‌های فرهنگی آن دست کمی ندارد اما این ظرفیت بزرگ چندان مورد توجه سیاستگذاران این حوزه‌ها قرار نگرفته است. موضوع دیگری که در این زمینه می‌توان مورد توجه و دقت قرار داد، تلاش برای فرهنگسازی و ترویج آن است که می‌تواند از سوی نهاد‌های مدنی و اجتماعی، با آگاهی بخشی درخصوص اهمیت و نقش طبیعت‌گردی در توسعه گردشگری و نقش کوه و طبیعت در فراغت و بهجت روحی، در حفاظت از محیط‌های طبیعی، تلاش‌های خود را سامان دهند.
