مکرون، سد راه گسترش اتحادیه اروپا

طی یک سال گذشته، نام امانوئل مکرون بیش از دیگر رهبران اروپایی با نام وقایع سیاسی اروپا گره خورده تا او ناگهان در غیاب چهره شاخص دیگری در جایگاه قهرمان سیاسی قاره سبز ظاهر شود. او اکنون یک‌تنه مقابل گسترش اتحادیه اروپا ایستاده است.
ماه قبل، مکرون در نشست رأی‌گیری برای آغاز مذاکرات مربوط به عضویت آلبانی و مقدونیه شمالی، با این تصمیم مخالفت کرد تا سال‌ها تلاش این دو کشور حوزه بالکان برای ورود به بزرگ‌ترین کلوب اقتصادی جهان، با در بسته روبه‌رو شود. پذیرش عضو جدید در اتحادیه اروپا نیازمند رأی مثبت همه اعضاست و مخالفت فرانسه در ماجرای آلبانی و مقدونیه شمالی به‌معنای وتوی کل روند عضویت آنها بود؛ اقدامی که با واکنش تند ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا روبه‌رو شد و او آن را «یک اشتباه تاریخی و مهم» خواند.
واکنش منفی کشورها به تصمیم فرانسه در سد راه عضویت آلبانی و مقدونیه شمالی، طی یک‌ماه گذشته ادامه داشته است. دولت فرانسه اکنون با صدور بیانیه‌ای تلاش کرده اندکی از انتقادها بکاهد. در این بیانیه آمده که فرانسه خواستار عضویت تدریجی کشورها در اتحادیه اروپاست و با کلیت ماجرا مخالفتی ندارد.
امانوئل مکرون معتقد است: اتحادیه اروپا پیش از آنکه بزرگ‌تر شود، خود، نیازمند اصلاحات است. روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از مکرون نوشته که او معتقد است کشورهایی باید به عضویت اتحادیه اروپا درآیند که در ادامه مسیر به قوانین این اتحادیه پایبند باشند و برخلاف منافع آن قدم برندارند. اشاره مکرون به پذیرش کشورهای اروپای شرقی بین سال‌های 2004 تا 2007در اتحادیه اروپاست که اکنون به نیرویی در برابر سیاست‌های این سازمان تبدیل شده‌اند. لهستان، مجارستان و جمهوری چک در میان 10کشور اروپای شرقی که به عضویت اتحادیه اروپا در آمده‌‌اند، طی سال‌های اخیر بارها با تصمیمات این سازمان مخالفت کرده‌ و کشورهای اروپای غربی را به دردسر انداخته‌اند. به قدرت رسیدن احزاب راست افراطی در این کشورها، دلیل اصلی رویکرد تازه آنها بوده است.
مخالفت فرانسه با عضویت دیگر کشورها در اتحادیه اروپا ریشه‌ای تاریخی دارد. اتحادیه اروپا در سال 1957از سوی 6کشور بلژیک، فرانسه، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند و آلمان غربی در قالب جامعه اقتصادی اروپا پایه‌گذاری شد. پس از آن، طی سال‌های مختلف، دیگر کشورهای اروپایی به عضویت آن درآمدند. نخستین بار، مخالفت با عضویت یک کشور از سوی فرانسوی‌ها انجام شد. در دهه 1970زمانی که انگلیس قصد پیوستن به اتحادیه اروپا را داشت، شارل دوگل، رئیس‌جمهور وقت فرانسه، با رأی منفی خود، روند عضویت این کشور را وتو کرد. دوگل معتقد بود انگلیس اسب تروای آمریکا در اروپاست. انگلیسی‌ها تنها پس از پایان دوران ریاست‌جمهوری دوگل موفق شدند به عضویت این سازمان درآیند.
این بار اما برخی تحلیلگران معتقدند اقدام مکرون بیشتر مصرف داخلی دارد. به گفته آنها او به‌دنبال رفع نگرانی رأی‌دهندگان نگران فرانسوی و مهار جریان‌‌های راست افراطی در کشورش است. فرانسوی‌ها از گسترش اتحادیه اروپا که به‌معنای مهاجرت بیشتر به این کشور است، هراس دارند و احزاب راست افراطی با تکیه بر همین ترس توانسته‌اند طی سال‌های اخیر در انتخابات مختلف، به شکل بی‌سابقه‌ای قدرت بگیرند.
مخالفت فرانسه با عضویت مقدونیه شمالی برای مردم این کشور بسیار گران تمام ‌شده است. مقدونیه شمالی حدود 2میلیون جمعیت دارد و از سال 2005درخواست خود را برای عضویت در اتحادیه اروپا ثبت کرده است. این کشور حتی برای رسیدن به اتحادیه اروپا، نام خود را تغییر داده تا مانع بزرگ عضویتش یعنی یونان را از سر راه بردارد. یونانی‌ها 28سال پیش، نخستین بار صدای اعتراض‌شان را به نامی که همسایه جدیدشان برای خود برگزید بلند کردند؛ همسایه‌ای که از فروپاشی یوگسلاوی سر بر آورد و نام «مقدونیه» بر خود گذاشت. مشکل از آنجا بود که در سمت جنوب مرز، استانی متعلق به یونان وجود داشت که نامش مقدونیه بود. به اعتقاد ملی‌‌گرایان یونان، انتخاب نام مقدونیه از سوی همسایه شمالی به آن دلیل بود که این کشور، هم به خاک یونان و هم به فرهنگ و تمدن یونانی‌ها چشم داشت. یونان به‌عنوان عضو اتحادیه اروپا همیشه با عضویت مقدونیه مخالفت می‌کرد و همین مسئله باعث شد تا 2 کشور در نهایت سال گذشته با امضای توافقی تاریخی با تغییر نام مقدونیه به مقدونیه شمالی، از در دوستی درآیند. مکرون اما به هر حال با عضویت مقدونیه شمالی مخالفت کرد. او در نشستی خبری گفت: «اتحادیه اروپا باید بتواند پس از پذیرش کشورهای جدید، به توسعه آنها کمک کند؛ این در حالی است که خود این سازمان نیازمند اصلاحات است.» تصمیم مکرون، استعفای نخست‌وزیر مقدونیه شمالی را در پی داشت. زوران زائف پس از استعفا گفت: «خیلی عصبانی هستم؛ مطمئنم که مردم مقدونیه هم همین حس را دارند.» او ادامه داد: «به ما ظلم شده؛ اتحادیه اروپا زیر قولش زده است. ما همه اصلاحات مدنظر اتحادیه را انجام دادیم؛ اما نتیجه چه بود؟» 
بحث بر سر عضویت مقدونیه و آلبانی همچنان در اروپا ادامه دارد. آنگلا مرکل که به‌نظر می‌رسد با تصمیم فرانسه به‌شدت مخالف بوده هفته گذشته طی سفر به کرواسی گفت: «من می‌خواهم به کشورهای منطقه بالکان غربی که به‌دنبال پیوستن به اتحادیه اروپا هستند اطمینان بدهم که این اتفاق خواهد افتاد.» اشاره مرکل به کشورهای بوسنی، کوزوو، مونته‌نگرو و صربستان است که علاوه بر مقدونیه شمالی و آلبانی سال‌هاست به‌دنبال عضویت در اتحادیه اروپا هستند.

سرنوشت ترکیه در انتظار کشورهای منطقه بالکان؟
عدم‌موفقیت مقدونیه شمالی و آلبانی برای پیوستن به اتحادیه اروپا، یادآور مسیری است که ترکیه در تعامل با این سازمان پیش آمده است. ترکیه از سال 2004درخواست خود برای عضویت در اتحادیه اروپا را اعلام کرده است، اما روابط دوطرف طی سال‌های گذشته آنقدر پرفراز و نشیب بوده که به‌نظر می‌رسد اکنون دیگر آنکارا برای همیشه پرونده عضویتش در این سازمان را مختومه کرده باشد.
حدود 2سال پیش، خود مکرون بود که در یک نشست خبری مشترک با رئیس‌جمهور ترکیه آب پاکی را روی دست همتای ترکیه‌ای خود ریخت و تأکید کرد که زمینه اختلاف میان اروپا و ترکیه آنقدر گسترش پیدا کرده که دیگر هیچ شانسی برای پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا وجود ندارد. البته رجب طیب اردوغان هم پیش از آن گفته بود که کشورش از انتظار برای پیوستن به اتحادیه اروپا خسته شده و دیگر علاقه‌ای برای اروپایی شدن ندارد. برخی تحلیلگران، ناتوانی ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا را یکی از دلایل چرخش ترکیه از سمت غرب به سمت روسیه می‌دانند و اکنون هشدار داده‌اند که ایجاد مانع برای پیوستن کشورهای منطقه بالکان به این سازمان، می‌تواند باعث چرخش این کشورها به سمت شرق شود. چین و روسیه برای حضور در این منطقه خیز برداشته‌اند.