عرق سرد بر پیشانی جشنواره یا مجلس؟

بهناز شیربانی: سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر هم با تمام حواشی و جنجال‌هایش به ‌پایان رسید؛ جشنواره‌ای که برخلاف دوره‌های گذشته، زنان فیلمساز سهم کمتری در آن داشتند و منیژه حکمت پس از 11سال دوری از فیلمسازی تنها کارگردان زن حاضر در این رویداد هنری بود. نرگس آبیار هم که امسال فیلمی در جشنواره نداشت در تجربه نخست فیلمسازی مهران احمدی«مصادره»به‌عنوان مشاور او حضور داشت.در کنار حضور کمرنگ فیلمسازان زن در این دوره از جشنواره، درخشش بازیگران زن مثال‌زدنی بود و سهم اغلب فیلم‌‌های این دوره به مسائل آنها اختصاص داشت. سهیل بیرقی در«عرق سرد» روی یکی از موضوعات اجتماعی دست گذاشته که طی ماه‌‌های گذشته بازتاب‌های بسیاری در رسانه‌ها داشته است. خروج زنان از کشور و اینکه سفر آنها تنها منوط به اجازه شوهر است و طبق همین قانون بسیاری از فوتبالیست‌ها و ورزشکاران زن اجازه خروج از کشور را پیدا نکرده‌اند، به بحث اول بسیاری از رسانه‌ها تبدیل شد. چنانچه پس از نمایش فیلم«عرق سرد» طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح مجلس برای اصلاح قانون گذرنامه و تسهیل برخی موارد خروج زنان از کشور بدون داشتن اذن همسر، به همکاران نماینده خود پیشنهاد کرد به تماشای این فیلم بنشینند و نسبت به رفع خلأهای قانونی در این زمینه اقدام لازم را انجام دهند. او گفت: «فراکسیون زنان کار خود را در این زمینه انجام داده و پیگیر این است که این طرح هر چه زودتر در کمیسیون امنیت ملی به تصویب برسد. ما به‌دنبال این هستیم که برای زنان نخبه علمی، ‌ورزشی و فرهنگی امکانی فراهم کنیم که اگر همسرانشان اجازه خروج از کشور برای حضور در رویدادهای علمی، فرهنگی و ورزشی را به آنها ندادند آنها بتوانند با اجازه دستگاه ذی‌ربط اعزام شوند و در غیراین صورت مراجع صالحه مثل دادستان در مدت کوتاهی نسبت به صدور مجوز خروج آنها از کشور اقدام کند». «عرق سرد»را می‌توان تجربه متفاوتی برای بازیگرانش دانست.این فیلم که دومین تجربه کارگردان جوانش سهیل بیرقی است قصه زن‌محوری را روایت می‌کند که برگرفته از رویدادی واقعی است. ماجرای ممنوع الخروج شدن یکی از بازیکنان تیم فوتبال بانوان، قصه‌ای است که بیرقی برای روایت دومین فیلم بلندش انتخاب کرد. بیرقی در نخستین فیلم سینمایی‌اش «من» نیز داستان زنی را به تصویر کشید که با شمایل زنی که معمولا به‌عنوان ضد‌قهرمان با آن مواجه می‌شویم متفاوت بود و در این فیلم نیز بازیگران فیلمش تجربه متفاوتی مقابل دوربین او داشتند.باران کوثری برای ایفای نقش یک فوتبالیست از چندین‌ ماه پیش از فیلمبرداری تمرینات سختی داشت و مجبور به کم‌کردن وزن شده بود. هدی زین‌العابدین، سحر دولتشاهی و لیلی رشیدی بازیگران زن این فیلم همگی نامزد دریافت جایزه برای بازی در این فیلم شدند و در نهایت بازی دولتشاهی در این اثر دیده شد. فیلم سینمایی «امیر» را هم می‌توان تجربه متفاوتی برای دولتشاهی دانست. او که در نخستین تجربه فیلمسازی نیما اقلیما در نقش یک بیمار روانی حاضر شد در سکانس‌های حضورش مقابل میلاد کی مرام که نقش برادرش را در این فیلم ایفا می‌کرد لحظات خوبی از بازی‌اش را به نمایش گذاشت. ساره بیات ازجمله بازیگران این دوره از جشنواره بود که در تازه‌‌ترین فیلم روح‌الله حجازی، «اتاق تاریک» ایفای نقش کرد. او در این فیلم در کنار ساعد سهیلی نقش زنی را بازی کرد که با شوهرش چند سالی اختلاف سنی دارد و بزرگ‌‌تر است و مشکلات و سو‌ءتفاهم‌‌هایی زندگی مشترکش را با مخاطره روبه‌رو می‌کند.بیات در این فیلم بازی درخشانی داشت و توانست نظر مساعد بسیاری از اهالی سینما و منتقدان را با خود همراه کند. سحر دولتشاهی که امسال برای بازی در دو فیلم «عرق سرد» و «چهار راه استانبول» سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل را دریافت کرد هم حضور متفاوتی در این دو فیلم داشت. دولتشاهی این بار نیز در تجربه فیلمسازی مصطفی کیایی حضور داشت و در خلال روایت قصه‌ای که بخشی از آن به حادثه دلخراش پلاسکو پرداخته بود، نقش زنی را ایفا کرد که در دوران بارداری‌اش درگیر اتفاقات تلخی می‌شود که برای شوهرش رقم می‌خورد. هر چند که در این فیلم باید به بازی خوب ماهور الوند نیز اشاره کرد. لیلا حاتمی بهترین بازیگر زن سال گذشته جشنواره فیلم فجر امسال با تازه‌‌ترین اثر سینمایی پیمان معادی «بمب یک عاشقانه» در جشنواره فیلم فجر حضور داشت؛ فیلمی که در سال‌های ابتدایی جنگ ایران و عراق روایت می‌شد و می‌‌توان گفت این فیلم برای حاتمی تجربه متفاوتی محسوب می‌شد. بمب یک عاشقانه در جشنواره فیلم فجر جایزه ویژه هیأت داوران جشنواره سی و ششم را به‌خود اختصاص داد اما بازیگرانش موفق به کسب جایزه از جشنواره نشدند. اما قطعا یکی از فیلم‌هایی که می‌توان در مورد کیفیت بازیگری‌اش صحبت کرد، تازه‌ترین اثر سینمایی هومن سیدی «مغزهای کوچک زنگ زده» است؛ فیلمی که می‌توان آن را کامل‌ترین و متفاوت‌ترین تجربه هومن سیدی در زمینه فیلمسازی محسوب و کیفیت بازیگری در این فیلم را درخشان توصیف کرد. جدا از بازی بازیگران مرد فیلم نوید محمد‌زاده و فرهاد اصلانی، سهم درخشش بازی‌ها در این فیلم متعلق به 2 بازیگری است که مقابل دوربین سیدی توجهات بسیاری را به‌خود جلب کردند. مرجان اتفاقیان ازجمله بازیگران این فیلم سینمایی است که می‌توان بازی او را یکی از تأثیرگذارترین بازی‌های این فیلم دانست. مهتاب کرامتی نیز امسال با فیلم «جاده قدیم» در جشنواره حضور داشت و در فیلمی ایفای نقش کرد که تا حد زیادی به مسائل و مصایب خانم‌ها اشاره داشت. ماجرای تجاوز جنسی خط اصلی فیلم منیژه حکمت و روایت قصه از این دریچه بود. ماجرایی که بحث‌‌های بسیاری پیرامون آن در تمام دنیا ایجاد شده است و حکمت نیز سعی کرد تا از زاویه نگاه تازه‌تری به این موضوع نگاه کند و بازی مهتاب کرامتی را می‌توان از جمله پرچالش‌ترین نقش‌های این بازیگر دانست. امسال شبنم مقدمی بازیگری که معمولا درخش‌اش در جشنواره فیلم فجر طی سال‌های متمادی جوایز بسیاری را برای او به ارمغان اورده است، در تجربه نخست رضا مقصودی ایفای نقش کرد. «خجالت نکش» که یکی از فیلم‌های کمدی جشنواره امسال بود توانست عنوان بهترین فیلم اول جشنواره را نیز به‌خود اختصاص بدهد اما قطعا حضور مقدمی در این فیلم را می‌توان از نقاط قوت فیلم دانست. مقدمی برای حضور در این فیلم کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین بهترین نقش اول زن شد. اما قطعا جنجالی‌‌ترین سیمرغ جشنواره را می‌توان جایزه بهترین بازیگر زن امسال دانست. چراکه تا پیش از اعلام کاندیدای این بخش گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره اینکه مهناز افشار یا سارا بهرامی، کدامیک به‌عنوان نقش اول فیلم اعلام می‌شوند مطرح بود و حتی این سؤال به طرق مختلف با بازیگران فیلم نیز در میان گذاشته شد اما پاسخ روشنی برای آن وجود نداشت تا اینکه نام بهرامی و افشار هر دو به‌عنوان بازیگران نقش اول زن فیلم «دارکوب» در میان نامزدهای دریافت سیمرغ اعلام شد و در نهایت سارا بهرامی برای بازی در نقشی که هیأت داوران جشنواره آن را بسیار متفاوت توصیف کردند سیمرغ بلورین این بخش را به‌خود اختصاص داد. اما در میان فیلم‌های دیگر جشنواره فیلم فجر که شاید در طول برگزاری جشنواره کمتر به آن اشاره شد می‌‌توان به حضور ستاره اسکندری و مهتاب نصیرپور، 2بازیگری که درتازه‌ترین فیلم محمدعلی باشه‌آهنگر ایفای نقش کردند، نگاه ویژه‌تری داشت که متأسفانه دیده نشدند اما می‌‌توان از قدرت و تأثیر‌گذاری حضور آنها در فیلم صحبت کرد.