گزارش
می‌تازند و نمی‌فروشند
حرف‌های لیلی گلستان از بیست‌و‌هفتمین رویداد «100اثر، 100هنرمند» و قیمت‌گذاری آثار هنری در ایران
مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار
خرید آثار هنری همواره یکی از دغدغه‌های دوستداران اهل هنر بوده است. علاقه‌مندان هنرهای تجسمی دوست دارند که بعضی از آثار را خریداری و بر دیوار خانه‌هایشان نصب کنند اما خیلی وقت‌ها قیمت آثار مانع از این اتفاق می‌شود. رشد قیمت آثار هنری در سال‌های اخیر قدرت خرید بسیاری از دوستداران هنرهای تجسمی ایران را کمتر کرده و سبب شده است که خریداری آثار برای خیلی‌ها به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل شود.
در این میان، اتفاق‌هایی هستند که خریداری آثار تجسمی را تسهیل و تلاش می‌کنند تا آثار هنری را به‌دست دوستداران برسانند؛ اتفاق‌هایی مثل نمایشگاه «100 اثر، 100هنرمند» که این روزها در گالری گلستان برگزار می‌شود.
لیلی گلستان یکی از قدیمی‌‌ترین گالری‌داران ایران است که بیش از 30سال است «گالری گلستان» را در منطقه دروس تهران دایر کرده و این روزها بیست‌و هفتمین دوره «100اثر، 100هنرمند» را برگزار می‌کند. با او درباره استقبال عموم مخاطبان از آثار هنری و قیمت‌گذاری آثار هنری در گالری‌ها گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
سال گذشته با وجود اینکه شرایط اقتصادی چندان مساعد نبود از فروش نمایشگاه 100اثر خیلی راضی بودید. امسال وضعیت چطور بوده است؟
امسال راضی‌ترم. 228اثر شب اول به دیوار بود. بیشتر از 30اثر در شب اول به فروش رسید. در دومین جمعه بیشتر از 60اثر را فروختیم. به‌نظرم استقبال خیلی خوبی است و امیدوارم تا پایان مرداد که «100اثر، 100هنرمند» ادامه دارد، استقبال بیشتر شود.
خاطرم هست که سال گذشته در مصاحبه‌هایتان می‌گفتید که مردم با خرید اثر هنری سرمایه‌گذاری می‌کنند. آیا هنوز هم بر این باورید و استقبال از «100 اثر، 100هنرمند» را نوعی سرمایه‌گذاری می‌دانید؟
امسال نه، چون حرفی که درباره نمایشگاه پارسال زدم بیشتر ناظر به خرید آثار پیشکسوتان است که آثارشان قیمت بیشتری دارد. اما امسال اینطور نبود چون از پیشکسوت‌ها آثار کمتری آوردیم و بیشتر آثارهنرمندان جوان و هنرمندان شهرستانی را به نمایش گذاشتیم.
هنرمندان شهرستانی همواره برای ورود به گالری‌های تهران با دشواری‌های بسیاری مواجه‌اند. شما آثار شهرستانی‌ها را چطور انتخاب کردید؟
من سعی کردم این کار را آسان کنم. در سال گذشته برای سخنرانی درباره ادبیات و هنرهای تجسمی به 7شهر (رشت، کرمان، زاهدان، شیراز، اصفهان، تبریز، مشهد) سفر کردم. دیدم در شهرستان‌ها هنرمندان درجه یکی داریم که کارهایشان اصلاً فروش ندارد و کسی کارهایشان را نمی‌خرد. امسال در «100اثر، 100هنرمند» سعی کردم از پیشکسوت‌ها بکاهم و بر جوان‌ها و شهرستانی‌ها بیفزایم تا دست‌کم آنها قدری از ناامیدی دربیایند. خوشبختانه استقبال از کارهای آنها هم بسیار خوب بود.
توجه به هنرمندان شهرستانی منجر به برگزاری نمایشگاه آثار آنها در گالری گلستان هم خواهد شد؟
گمان می‌کنم بله، رویه من در طول همه این سال‌ها توجه به جوان‌ها و هنرمندان شهرستانی بوده است. بیش از 400سی‌دی از آثار جوان‌های هنرمند از تهران و شهرستان به گالری رسیده است. این آثار باید بررسی شوند و در نوبت نمایشگاه قرار بگیرند.
شما «100اثر، 100هنرمند» را با رویکرد خرید آثار هنری برای عموم مخاطبان به راه انداختید. جزو بنیانگذاران رویداد «هفت‌نگاه» هم بوده‌اید که باز هم چنین رویکردی دارد. در مقابل ما حراج تهران و اتفاق‌هایی مثل آرت‌فر تیر را داریم. تفاوت قیمت‌ها در این دو دسته، اتفاق خیلی متفاوتی است. یعنی ما با دو گونه از قیمت‌گذاری آثار تجسمی مواجهیم که قیمت‌های دسته اول به‌گونه‌ای است که همه بتوانند آثار هنری را خریداری کنند اما در دسته دوم آثار جوری قیمت‌گذاری می‌شوند که کمتر کسی موفق به خرید می‌شود. در همه دنیا منطق قیمت‌گذاری و فروش آثار در حراجی‌ها با گالری‌ها فرق می‌کند.
ممکن است اثر هنرمند جوانی در حراجی چندبرابر قیمت خودش بفروشد اما طبیعتاً قرار نیست آثار او در گالری‌ها هم به همین قیمت به فروش برود. چون روند رشد قیمت آثار یک هنرمند باید منطقی باشد.
اما افزایش قیمت هنرمند در حراج بر قیمت آنها در گالری‌ها هم تأثیر می‌گذارد و عملاً بعد از یکی، دو فروش چشمگیر در حراجی قیمت آثار هنرمند خیلی زیاد می‌شود.
اگر متوسط کارهای هنرمند جوانی 8میلیون تومان باشد و در حراجی 60میلیون تومان به فروش برسد، من در نمایشگاه بعدی قیمت او را به 10 یا 12 میلیون می‌رسانم. چون قیمت گالری با قیمت حراجی فرق می‌کند و چنان‌که گفتم روند رشد قیمت‌ها باید منطقی باشد. چرا 100 اثر این‌قدر می‌فروشد؟ چون به‌نظرم قیمت‌گذاری‌ها منطقی است. علاوه بر اینکه گالری باید برای خریداران تسهیلات فراهم کند. فقط مسئله اقتصادی نباید اولویت داشته باشد. در 100اثر امسال به 6-5نفر قسطی آثار را فروختیم. چون دیدم که مشتری کار را می‌خواهد. هیچ اشکالی ندارد که من پولش را در 5-4 قسط بگیرم. گالری‌دار باید منصف باشد و با خریداران مدارا کند.
اما چرا بقیه گالری‌ها چنین اصولی را رعایت نمی‌کنند؟
همه دارند هول می‌زنند. من این هول زدن را دوست ندارم. قیمت‌های غیرمنصفانه می‌گذارند و آثار فروش نمی‌رود. بعد می‌گویند چرا فروش نرفته؟ خب، چون قیمت‌ها منطقی نبوده. نمی‌دانند که مردم شعور دارند و کار را به هر قیمتی نمی‌خرند. اعتبار اثر هنری به قیمت بالا نیست. روندی که در بعضی از گالری‌های ما شکل گرفته روند درستی نیست. می‌تازانند و نمی‌فروشند.
در آخر اگر نکته دیگری درباره «100اثر، 100هنرمند» دارید، بفرمایید.
باید تشکر کنم از مردم که این‌قدر از 100اثر امسال استقبال کردند. روز افتتاح به‌شکلی بود که دروس بند آمده بود و راهبندان سنگین شده بود. آن‌قدر که پلیس آمد و پرسید چه خبر شده؟ گفتم خبر خوش، مردم برای خریدن آثار هنری آمده‌اند. پلیس هم ما را درک کرد و با ما همکاری کرد. از همه ممنونم.
40درصد؛ سهم هنرمندان شهرستانی
از آثار هنرمندان نامدار ایرانی تابلویی از زنده‌یاد پرویز کلانتری، اثری از غلامحسین نامی و آثاری از نصرت‌الله مسلمیان، مریم سالور، زنده‌یاد محمدابراهیم جعفری ازجمله آثاری است که در بیست و هفتمین دوره «100اثر، 100هنرمند» به نمایش گذاشته شده‌اند.
همچنین 3 اثر خوشنویسی از یدالله کابلی، نصرالله افجه‌ای، جلیل رسولی از آثار خوشنویسی «100اثر، 100هنرمند» امسال است.
بقیه آثار بیشتر متعلق به هنرمندان جوان است. به گفته لیلی گلستان، 40درصد نمایشگاه امسال از آن آثار هنرمندان جوان شهرستانی است.
