تحریم ظریف؛ آمریکا تنها ماند

«او یک مذاکره‌کننده سرسخت و وطن‌پرست است؛ مردی که در تمام مسیر، سانتی‌متر به سانتی‌متر برای اعتقاداتش جنگید.» این جمله‌ای است که 4سال قبل، جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا اندکی پس از پایان ماراتن نفسگیر مذاکرات هسته‌ای درباره محمدجواد ظریف گفت. وطن‌پرستی و سرسختی ظریف در مسیر دفاع از منافع ملی ایران، در نهایت باعث شد تا نام او نیز در کنار نام دیگران در فهرست بلندبالای تحریم‌های آمریکا قرار گیرد.
ظریف باید به همراه حسن روحانی ‌ماه آینده برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کند و ماجرای تحریم‌های تازه، امکان سفر او به آمریکا را با شک و تردید روبه‌رو کرده است. تحریم وزیر خارجه یک کشور دیگر، نه‌تنها براساس عرف بین‌المللی نامتعارف به شمار می‌رود بلکه از منظر قوانین بین‌المللی نیز اقدامی غیرقانونی است. از آنجا که که منع سفر ظریف به نیویورک برای حضور در نشست‌های سازمان ملل، به انجام وظایف او به‌عنوان دیپلمات ارشد ایران خدشه وارد می‌کند، مغایر با مصونیت‌های بین‌المللی اوست؛ مصونیت‌هایی که پیش از این از سوی دیوان بین‌المللی دادگستری، «مطلق» و خدشه‌ناپذیر دانسته شده است. دیوان بین‌المللی دادگستری 17سال پیش در ماجرای صدور حکم جلب وزیر خارجه کنگو از سوی دادگاهی در بلژیک، رأی داد که مصونیت وزیر خارجه در حال خدمت، «مطلق» است و هیچ کشوری نمی‌تواند این مصونیت را نقض کند.
ریچارد نفیو که او را معمار تحریم‌های ایران در دوره باراک اوباما می‌خوانند، یکی از نخستین کسانی بود که به تحریم ظریف واکنش نشان داد. او در توییتر نوشت: «تحریم ظریف، یکی از مضحک‌ترین اقدامات دولت آمریکاست. تحریم در نهایت نمی‌تواند به اقدامات دیپلماتیک ظریف خدشه وارد کند و یا حتی به مصادره اموال او و خانواده‌اش منجر شود. تحریم ظریف تنها باعث افزایش ناراحتی دیگر سران کشورهای جهان از ترامپ می‌شود.» کارل بیلت، نخست‌وزیر و وزیر خارجه پیشین سوئد نیز در پستی توییتری، اقدام دولت ترامپ را «احمقانه» خواند و نوشت: «تندروهای آمریکا به‌دنبال آن هستند که تمام راه‌های ارتباط دیپلماتیک با ایران را مسدود کنند. همین امرنشان می‌دهد که اتحادیه اروپا در حفظ کانال‌های دیپلماتیک در ارتباط با ایران باید ثابت ‌قدم باشد.»
باربارا اسلاوین، مدیر برنامه آینده ایران در شورای آتلانتیک در واشنگتن نیز در یادداشتی در وب سایت Axios نوشته که اقدام آمریکا نشان می‌دهد ظریف کارش را به‌عنوان وزیر خارجه ایران «بیش از حد خوب» انجام داده است. اسلاوین به سفرهای ظریف به نیویورک طی سال‌های اخیر و گفت‌وگوهای متعدد او با رسانه‌های بزرگ و خبرنگاران آمریکایی در چارچوب دیپلماسی عمومی ایران اشاره کرده و اقدام دولت ترامپ را تلاشی برای مهار وزیر خارجه ایران تلقی کرده است. به اعتقاد باربارا اسلاوین، اکنون تحریم‌ها برای دولت ترامپ نه به‌عنوان ابزار برای پیشبرد اهداف آمریکا، بلکه خود به‌عنوان هدف دنبال می‌شو‌ند.
علی واعظ، مدیر برنامه ایران در مرکز بین‌المللی بحران نیز در گفت‌وگو با کریستین امانپور از شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، تحریم ظریف را ناشی از «دشمنی شخصی» و «حسادت» مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در قبال وزیر خارجه ایران دانست و گفت: «پمپئو به خوبی می‌داند که ظریف در سخنوری و در برقراری ارتباط بسیار بهتر از او است. آنها با تحریم ظریف به‌دنبال حذف او از شبکه‌های اجتماعی هستند.» فرناز فصیحی، خبرنگار روزنامه نیویورک تایمز نیز به نقل از یکی از دیپلمات‌های ارشد اروپایی نوشت: «دولت ترامپ هیچ کارشناسی در حوزه ایران ندارد که به آن مشورت دهد؛ سیاست آمریکا اکنون براساس ایدئولوژی پیش می‌رود، نه دانش.»  تحریم ظریف آنقدر غیرمعمول بوده که هیچ کشوری از آن استقبال نکرده است. 3کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان حتی نسبت به این اقدام ابراز نگرانی کرده‌‌اند. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه به نمایندگی از هر 3کشور، قرار گرفتن نام ظریف در فهرست‌ تحریم‌های آمریکا را نگران‌کننده خواند و اعلام کرد، این تصمیم مورد حمایت آنها نخواهد بود. سخنگوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز نسبت به این اقدام ابراز تأسف کرد و گفت که اروپا همچنان بدون توجه به تحریم‌ آمریکا، به‌کار با وزیر خارجه ایران ادامه می‌دهد.