تأمین حقابه؛ تنها راه مهار ریزگردها

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان اینکه برای مهار ریزگردهای خارجی نمی‌توان به سرعت کاری انجام داد، گفت: در وهله اول باید منشأ داخلی ریزگردها در خوزستان را مهار کنیم که این کار مستلزم بازپس‌گیری حقابه‌های زیست‌محیطی استان است.

عیسی کلانتری که به دستور رئیس‌جمهور همراه با وزیرجهادکشاورزی برای پیگیری طرح‌های مقابله با گرد وغبار به خوزستان سفر کرده است در یک برنامه تلویزیونی گفت: اکثر استان‌های غرب کشور با ریزگردها درگیر هستند و خوزستان دو برابر استان‌های دیگر درگیر این پدیده است چراکه در دیگر استان‌های غرب کشور پدیده ریزگردها تنها با منشأ خارجی کشور همسایه بروز می‌کند اما در خوزستان این پدیده هم منشأ داخلی و هم منشأ خارجی دارد که به منظور مهار ریزگردهای خارجی باید با همکاری کشورهای خارجی اقدام شود.

آن‌طور که در گزارش ایسنا آمده است، وی افزود: دولت از سال گذشته برنامه جدی برای مهار ریزگردهای با منشأ داخلی در خوزستان را آغاز کرده و تا امروز سازمان برنامه و بودجه حدود 280 میلیارد تومان برای مهار ریزگردهای داخلی خوزستان تخصیص داده است.

کاهش 90درصدی بارش در خوزستان

کلانتری در واکنش به اظهارات نماینده اهواز در زمینه مشکل کاهش آورد رودخانه‌ها در استان خوزستان هم گفت: این مشکل در همه مناطق کشور وجود دارد. در خوزستان میزان بارش 90 درصد کاهش یافته اما ورودی آب به این میزان کاهش نیافته است. باید بپذیریم که کشور کم آبی هستیم و باید با کم آبی زندگی کنیم. در همه جای کشور این مسئله وجود دارد و اینگونه نیست که این مشکل تنها مختص خوزستان باشد بلکه در تمام کشور وجود دارد. به‌دلیل اینکه خوزستان در انتهای حوضه آبی قرار دارد و در گذشته هیچ‌وقت کمبود آب نداشت؛ اکنون که با مشکل کم آبی مواجه شده این تصور شکل گرفته که این مشکل تنها مختص خوزستان است.

وی با اعلام اینکه برای ریزگردها با منشأ خارجی در استان خوزستان نمی‌توانیم به سرعت کاری کنیم، افزود: این امر نیازمند همکاری‌های نزدیک با دولت‌های ترکیه، سوریه، اردن، عراق و حتی عربستان است. کلانتری با اشاره به اینکه بروز ریزگردهای داخلی ناشی از تامین نشدن حقابه زیست‌محیطی است، گفت: تأمین حقابه زیست‌محیطی استان خوزستان بیشتر از تأمین آب کشاورزی است. براین اساس، اگر 20 میلیارد مترمکعب آب وارد خوزستان می‌شود حق نداریم حقابه زیست‌محیطی را به صرف اینکه آب نداریم، حذف کنیم.

معاون رئیس‌جمهور افزود: با حذف حقابه زیست‌محیطی، ریزگردها به سراغ ما می‌آیند، تالاب‌ها خشک می‌شوند، کارون قدرت خودپالایی خود را از دست می‌دهد و بوی نامطبوع آن، کل خوزستان را فرا می‌گیرد. اگر قرار است 50درصد آب خوزستان کاهش یابد، حقابه زیست‌محیطی هم باید به همین میزان حذف شود نه اینکه کامل حذف شود یا اگر آب استان 20درصد کاهش یابد نباید حقابه زیست‌محیطی 70درصد کمتر شود؛ در این صورت مشکلات این چنینی ایجاد می‌شود که اکنون با آن مواجه هستیم.

سدسازی؛ عامل تشکیل 350هزار هکتار کانون جدید ریزگرد

به گفته کلانتری، در شرق رودخانه کارون در استان خوزستان حدود 350 هزار هکتار اراضی وجود دارد که محل خیزش ریزگردها و گرد و خاک هستند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: تا قبل از احداث سدها در خوزستان ریزگردی نداشتیم و با سیل‌هایی که سالانه یک یا 2بار در خوزستان روان می‌شد، خاک‌ها به زمین می‌چسبید اما با احداث این سدها حقابه‌های دیگر بخش‌ها افزایش یافت و حقابه‌های زیست‌محیطی حذف شد. این حقابه‌های زیست‌محیطی را باید پس بگیریم تا از شر ریزگردها با منشأ داخلی خوزستان خلاص شویم.

وی افزود: کارون باید حقابه‌ خود را داشته باشد؛ همانطور که حقابه تالاب شادگان نیز باید داده شود. ما در بالادست آب کشاورزی را کاهش ندادیم ولی تمام حقابه‌های زیست‌محیطی را حذف کردیم.

قول رئیس‌جمهور برای تأمین بودجه مهار ریزگرد

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه گفت: رئیس‌جمهور قول داده که حتی اگر از محل صندوق توسعه ملی برای بودجه مقابله با گردوغبار خوزستان، پولی داده نشود، بودجه ریزگردها را تأمین خواهد کرد. برای سال آینده هم حداقل 500میلیارد تومان بودجه مقابله با ریزگردها برای کل کشور خواهیم داشت. ما در 4یا 5منطقه کشور با مشکل ریزگردها مواجه هستیم بنابراین دولت قطعا بودجه مقابله با ریزگردها را تأمین خواهد کرد.

کلانتری افزود: از مردم خوزستان خواهش می‌کنم همانطور که مدعی آب بخش صنعت و مدعی آب بخش کشاورزی خود هستند، مدعی حقابه زیست‌محیطی خود نیز باشند. اگر به محیط‌زیست حقابه ندهیم نباید این انتظار وجود داشته باشد که با پدیده ریزگردها مواجه نشویم.

وی‌گفت: درصورتی که مشکل حقابه زیست‌محیطی حل شود، معضل ریزگردها نیز حل می‌شود. آب وجود دارد اما مدیریت آب ضعیف است. اگر قرار است حقابه زیست‌محیطی را بگیریم و برای توسعه کشاورزی بدهیم، این توسعه ناپایدار خواهد بود. یکی از اصول توسعه پایدار، حفظ محیط‌زیست است. چطور می‌شود که چون آب کم است، حقابه محیط‌زیست را بگیریم و حقابه بخش کشاورزی را به‌طور کامل بدهیم؟

انتقال آب برای مهار کانون‌های ریزگرد

محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی که با دستور رئیس‌جمهور به خوزستان سفر کرده است دیروز در جریان بازدید از طرح ایجاد کانال انتقال آب از کارون به کانون‌های ریزگرد در اهواز گفت: کنترل ریزگردها در جنوب شرق اهواز از اهداف میان‌مدت ماست.

به گزارش ایرنا، وی در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران با بیان اینکه آب‌اندازی در تالاب منصوره و هور شریفیه از اهداف کانال 47کیلومتری فعلی است خاطرنشان کرد: در سال‌های آینده نیز کانون‌های گردوغبار هندیجان، مارون و زهره مرطوب‌سازی‌ خواهند شد تا با اقدامات بیولوژیک و مرطوب‌سازی‌ منشأ ریزگرد جنوب شرق اهواز را که عمدتا در فصل زمستان فعال می‌شوند در یک عملیات میان‌مدت کنترل کنیم.

وی یادآور شد: یکی از اقداماتی که جای تقدیر دارد احداث کانال 47کیلومتری آبرسانی موسوم به کانال مهندس پورشریف است که امیدواریم کار عبور این کانال از خط لوله نفت به پالایشگاه آبادان امروز به اتمام برسد و حداکثر تا 2روز آینده آب به تالاب منصوریه وارد شود و منطقه فوق بحرانی جنوب شرق اهواز امسال با مرطوب‌سازی‌ و نهالکاری تحت کنترل قرار ‌گیرد.

حجتی درخصوص کانون‌های غرب اهواز هم گفت: برای کانون‌های غرب اهواز عملیات مالچ پاشی صورت گرفته و تاکنون 3هزار و 500هکتار از این عرصه‌ها مالچ‌پاشی شده است و باتوجه به ظرفیت‌های بودجه‌ای پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 12هزار هکتار از عرصه‌های گرد و خاک مالچ‌پاشی شود.

در پی وقوع پدیده گرد و خاک به‌مدت 4روز متوالی، وزیر جهادکشاورزی و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور به دستور رئیس‌جمهور برای پیگیری آخرین وضعیت به خوزستان سفر کردند. این گزارش می‌افزاید،9فروردین امسال هیأت دولت طرح کوتاه‌مدت و بلندمدت تثبیت کانون‌های گردوغبار در خوزستان را تصویب کرد. بر این اساس برای تثبیت کانون‌های بحرانی در شرق اهواز در سطح 42هزار هکتار به‌مدت یک‌سال توسط وزارت جهادکشاورزی و بلندمدت در سطح 320هزار هکتار در طول برنامه ششم تدوین و اجرا می‌شود.

همچنین سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت نیرو مکلف شدند تأمین حقابه زیست‌محیطی تالاب‌های استان خوزستان را در سال 1396در اولویت قرار دهند.براساس مطالعات حدود600هزار هکتار از اراضی خوزستان کانون گردوغبار اعلام شده که 350هزار هکتار از آنها بحرانی و حدود 40هزار هکتار نیز فوق بحرانی است. کارشناسان بر این باورند که 400تا 700هزار هکتار از اراضی این استان نیز تنها یک گام با بیابانی شدن فاصله دارند.

اختصاص 100میلیون دلار برای مقابله با ریزگردها با اذن رهبر

2 روز پس از اظهارات معاونت امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر حذف بودجه مقابله با ریزگردهای خوزستان و تکذیب این خبر از سوی کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، روزگذشته نماینده مردم آبادان در مجلس از اذن رهبری برای برداشت اعتبار 100میلیون دلاری از صندوق توسعه ملی برای مقابله با ریزگردهای خوزستان خبر داد. جلیل مختار در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت با اعلام این خبر گفت:« تحقق اعتباری که دولت در لایحه بودجه 97برای ریزگردها لحاظ کرده نیازمند تأمین اذن رهبری بود بنابراین کمیسیون تلفیق این مصوبه را از دستور کار کمیسیون تلفیق خارج کرده و تصویب نکرد. با پیگیری نمایندگان خوزستان، رهبری اذن تأمین اعتبارات این حوزه را صادر فرمودند.» او در توضیح این خبر افزود:« خوشبختانه مقام معظم رهبری اجازه و اذن برداشت 100میلیون دلار برای مقابله با ریزگردهای خوزستان را از طریق صندوق توسعه ملی صادر کردند که قطعا این موضوع تأثیر بسزایی در مقابله با این معضل و بهبود وضعیت هوای خوزستان خواهد داشت.»

طرح‌های اجرا شده و در دست اجرای مقابله با گردوغبار خوزستان

علی‌اصغر طهماسبی بیرگانی، مدیر ملی پدیده گردوغبار درباره اقدامات انجام شده و در دست اجرا برای مهار کانون‌های گردوغبار با منشا داخلی خوزستان می‌گوید: سال قبل، با وجود زمان اندک، حدود 4850هکتار عملیات نهالکاری در جنوب شرق اهواز که از کانون‌های بحرانی گردوغبار بود، انجام شد. امسال نیز 19هزار هکتار نهالکاری، 27هزار هکتار عملیات قرق، 12500هکتار مدیریت چرا و بالغ بر 16هزار هکتار عملیات مالچ پاشی همراه با نهالکاری و ایجاد پوشش گیاهی در دستور کار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفت که در حال اجراست. این حجم عملیات در طول فعالیت سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور بی‌سابقه است. علاوه بر این، 150میلیارد تومان اعتبار برای مهار کانون‌های گردوغبار با منشأ داخلی خوزستان پیش‌بینی شده است.غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان نیز همزمان با سفر هیأت اعزامی رئیس‌جمهور به خوزستان گفت: در خوزستان در مجموع 42هزار هکتار کانون فوق بحرانی داریم که متعهد هستیم تا پایان سال با عملیات مختلف ازجمله کشت نهال، آب اندازی، قرق کردن و مالچ پاشی این کانون‌ها را مهار کنیم.