گفت وگو
جای خالی اعتماد و هویت
معاون ساماندهی امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان در گفت‌وگو با همشهری مطرح کرد:
محمدمهدی تندگویان، به مسائلی که در گفت‌وگوی همشهری با برخی جوانان مطرح شد، پاسخ داد. معاون ساماندهی امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان نیز باور دارد که علاوه بر بیکاری، مسائل و کاستیهای مهم‌‌تری در حوزه جوانان مطرح است. او در این گفت‌وگو به مشکلات نوپدید و بسیاری از مسائل دیگر اشاره می‌کند که متأسفانه جدی گرفته نمی‌شود و به آن بها نمی‌دهند.
به‌نظر شما مطالبات اصلی جوانان چیست؟
مسئله اصلی در حوزه جوانان، موضوع اعتماد و هویت آنهاست. در واقع این‌روزها مؤلفه اعتمادسازی و هویت‌بخشی به جوانان، مهم‌تر از بحران‌های اقتصادی و بیکاری‌است. متأسفانه سالهاست که شبکه مدیریت کشور به جوان‌ها اعتماد نکرده و در حوزه‌های مختلف از این ظرفیت مؤثر بهره‌برداری نشده است. در این مدت حرف‌های جوانان جدی گرفته نشده و هیچ پایگاهی برای حضور مدنی به جوانان نداده‌اند. هیچ فضا و مکانی برای بازگوکردن مسائل، طرح‌ها و ایده‌‌های جوانان آماده‌سازی نشده و بهتر است بگویم در واقع هیچ گوش شنوایی برای شنیدن مشکلات وجود ندارد. مجموعه نادیده‌انگاری‌ها در این حوزه بذر ناامیدی و یاس میان جوانان پراکنده که نتیجه آن بحران بی‌هویتی است.
وقتی امکان حضور مدنی در عرصه‌های مختلف کار‌آفرینی، علمی ـ پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی و... برای جوانان فراهم نباشد بی‌انگیره می‌شوند.
بی‌انگیزگی، ازدست‌دادن امید را در پی دارد و ناامیدی، بستری برای رفتارهای ناهنجار اجتماعی فراهم می‌سازد؛ رفتارهایی که گاه، بازخورد آنها آسیب‌های اجتماعی‌است. گاهی این آسیب‌‌ها به خشونت‌های اجتماعی (آنچه در هفته‌‌های اخیر شاهد آن بودیم) منجر می‌شود. با توجه به نادیده‌انگاشتن مسائل جوانان، این بازخورد‌ها عادی‌است.
درجامعه ما باید پایگاه حضور مدنی جوانان فراهم شود و جوانان این حضور را به طور عملیاتی در اجتماع احساس کنند. باید جوانان احساس کنند که در اجتماع جایگاهی دارند، می‌توانند صحبت کنند و تأثیرگذار باشند. از سوی دیگر باید این حضور از طرف مدیران و مسئولان، جدی تلقی شود. همچنین رفع مسائل و پیگیری طرح‌هایی که از سوی جوانان ارائه می‌شود به مرحله اجرا برسد.
ما در برخی جلسات رسمی کشور ـ حتی جلسات محرمانه‌ـ می‌توانیم از بخشی از جوانانی که صاحب اندیشه و ایده هستند و سالهاست در حوزه‌های مختلف حرفی برای گفتن دارند دعوت کنیم و در حضور مسئولان، وزرا، نمایندگان مجلس و... از آنها بخواهیم که نظرات و پیشنهادهایشان را مطرح کنند؛ حداقل به این صورت حرف‌ها شنیده می‌شود؛ حتی ممکن است جوانان موضوعاتی را مطرح کنند که به ما کمک کند. بعید نیست که این جوانان از زوایایی به مسائل مختلف نگاه کنند که از دید خیلی از مسئولان پنهان مانده باشد. چه اشکالی دارد که در جامعه امروزی به جوانان میدان بدهیم و آنها به نکته‌ای اشاره کنند که ما مسئولان نتوانسته یا فرصت نکرده باشیم آن را رصد و پایش کنیم؟
جوانان امروزی تمایل دارند اوقات فراغت‌شان را چطور پر کنند؟
یک پروژه آماری در این رابطه انجام شده که در آن عمده جوانان اظهار کرده‌اند تمایل دارند که از سوی نهادهای شناخته‌شده کشور، پایگاه‌های معینی برای گذراندن اوقات‌فراغت معرفی شود. در این خصوص در حال راه‌اندازی سامانه واحدی در کشور هستیم که در زمینه‌های فرهنگی، هنری، علمی و... پیشنهادهایی را برای پرکردن اوقات‌فراغت جوانان ارائه می‌دهد. اما در پایشی که انجام شده جوانان امروزی تمایل بسیاری به پرکردن اوقات فراغت‌شان در فضای مجازی دارند. این واقعیتی‌است که نمی‌توان آن را کتمان کرد. در بحث بازیهای رایانه‌ای و امکانات علمی و فرهنگی که در فضای مجازی برای اوقات فراغت تعریف شده، تا حدودی پیشرفت قابل‌ملاحظه‌‌ای صورت گرفته اما در این عرصه یک جمع‌بندی و سازماندهی اصولی انجام نشده است. بازیهای رایانه‌ای در کشور، هم بازار دارد و هم جمعیت استقبال‌کننده. حداقل دوسوم جوانان کشور در مدل‌های مختلف استفاده از فضای مجازی درگیر هستند. انجمن‌های بازیهای رایانه‌ای در کشور داریم اما آنچنان که باید، فعال نیستند. این انجمن‌ها باید فعالانه و با اهداف مشخص تلاش کنند. برگزاری مسابقات در سطح کشور و جهانی از کاستیهای این عرصه است. این سبک و سیاق در پرکردن اوقات فراغت در جهان مرسوم است و حتی در سطح بین‌المللی، مسابقات آن برگزار می‌شود و برای آن جام جهانی در نظر گرفته شده است. متأسفانه در ایران در این حوزه به‌شدت ضعیف هستیم و این ضعف در بخش تولید نرم‌افزارهایی که برای اوقات فراغت جوانان مورد نیاز است، بیشتر است. این در حالی‌است که ما در کشور جوانانی داریم که برای تولید نرم‌افزارها مستعد هستند اما نیاز به حمایت دارند. باید نهادها در این زمینه برای پیشبرد تولید نرم‌افزارها و استفاده از نیروهای جوان بااستعداد به ما کمک کنند؛ چراکه در وزارت جوانان تشکل‌‌هایی برای پیگیری و انجام این اهداف در حال فعالیت هستند.
جوان‌ها آزادی را چطور تعریف می‌کنند؟
جوانان توجه به خواسته‌های منطقی و مشروع‌شان را «آزادی» تعبیر می‌کنند. این یک تعریف کلی از آزادی‌است که اغلب جوانان ایرانی آن را می‌پذیرند. ما متأسفانه در مورد مسائل نوپدید در حوزه جوانان هیچ‌گونه توجهی نکرده‌ایم. مسائل رایانه‌ای، استارت‌آپی و حتی ناهنجاری‌های جدیدی که در اجتماع به وجود آمده از مسائل نوپدید حوزه جوانان است. رفتارهای سرکوبگرایانه در مقابل این مسائل نوپدید دیگر پاسخگو نیست و باید این موضوعات ساماندهی شوند. باید مجالی باشد که خواسته‌های جوان‌ها عنوان شود و به مطالبات منطقی و معقول جوانان بها بدهند. برگزاری همایش، نمایش و اقدامات فرهنگی و اجتماعی از این دست، جزو خواسته‌های حداقلی جوانان است. این خواسته‌‌ها کاملا منطبق بر اهداف نظام است اما ما نتوانسته‌ایم آنها را فراهم کنیم و متأسفانه به اهمیت آن هم توجه نمی‌کنیم. مثلا در رابطه با بانوان! ما نتوانسته‌ایم امنیت لازم را برای حضور بانوان در سطح اجتماع فراهم کنیم. این نیز یک خواسته حداقلی‌است. حتی حضور بانوان در ورزشگاه‌ها که سالهاست در مورد آن بحث می‌کنیم بخشی از آزادی‌های جوانان است.
