فروش سوخت در مرزها با قیمت‌آزاد

میزان قاچاق سوخت از ایران به سمت کشورهای همسایه کاهش یافته و حالا قرار است با ایجاد یک بازار جدید، فرآورده‌های نفتی با قیمت واقعی در مرزها خرید و فروش شود. این گزینه‌ای است که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و سوخت آن را دنبال می‌کند. به گفته علی مویدی، رئیس این ستاد، در آینده‌ای نزدیک اقدامات جدیدی با همکاری فرمانداران مرزی در جدار مرز برای فروش سوخت انجام خواهد شد که شرایط را بهتر خواهد کرد. او در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: فعلا توضیح بیشتری نمی‌توانم در این خصوص ارائه دهم اما درنظر داریم سوخت را در جدار مرز با مدیریت و مدل جدیدی به فروش برسانیم.

به گزارش همشهری، براساس تازه‌ترین اعلام وزارت نفت، امسال میزان مصرف روزانه گازوئیل به 81.8میلیون لیتر و میزان مصرف بنزین به 98میلیون لیتر در روز برآورد شده اما افزایش روند مصرف و همچنین اختلاف فاحش قیمت این 2 فرآورده استراتژیک در داخل و خارج مرزها به 2چالش جدی دولت تبدیل شده است؛ چالشی که این روزها با افزایش تولید این فرآورده‌ها به‌صورت موقت برطرف شده اما مشکل همچنان باقی است. هرچند رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز جزئیاتی از تصمیم این نهاد برای فروش فرآورده‌های نفتی در مرزها را اعلام نمی‌کند، اما نصرالله سیفی، مدیرعامل اسبق شرکت بهینه‌سازی‌ سوخت از تدوین طرح ایجاد «بازار انرژی صرفه‌جویی شده» خبر داد که درصورت سهمیه‌بندی بنزین از طریق آن امکان خرید و فروش بنزین مازاد و سایر حامل‌های انرژی امکان‌پذیر خواهد بود.

به گزارش ایرنا، او با بیان اینکه اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی‌ مصرف سوخت توجیه اقتصادی ندارد، گفت: با قیمت‌های کنونی، اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی‌ و کاهش مصرف سوخت جذابیتی ندارد و سرمایه‌گذاران از آن استقبال می‌کنند.

سیفی افزود: به‌عنوان مثال، با نرخ بنزین لیتری یک هزار تومان، دارندگان خودرو انگیزه‌ای ندارند که خودروی با مصرف 10لیتر در هر 100کیلومتر را کنار گذاشته و خودروی کم‌مصرف انتخاب کنند. اما درصورت بالارفتن و واقعی‌شدن قیمت سوخت، آنها ناچار به خرید خودروی کم‌مصرف خواهند شد.

او هشدار داد درصورتی که مدیریت مصرف سوخت اجرا نشود، موازنه تولید و مصرف بنزین به هم خواهد خورد.

به گفته سیفی، آیین‌نامه اجرایی  طرح بازار انرژی صرفه‌جویی شده سال گذشته تهیه شده و نهادها و سازمان‌های مختلفی در تهیه آن نقش دارند که مشخص نیست چرا تاکنون به اجرا گذاشته نشده است.

راز قاچاق سوخت گازوئیل چیست؟
تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با تأیید اینکه دلیل اصلی قاچاق بنزین و گازوئیل به اختلاف قیمت داخل و خارج مرز بازمی‌گردد، نشان می‌دهد طبق برآورد ستاد مبارزه با قاچاق کالا، روزانه 5/11میلیون لیتر قاچاق سوخت به خارج از کشور صورت گرفته و 80درصد قاچاق فرآورده به قاچاق نفت‌گاز اختصاص دارد. اکثر قاچاق گازوئیل به سوءاستفاده از سهمیه اختصاص‌یافته به مرغداری‌ها و گلخانه‌ها مربوط بوده و جالب اینکه70درصد قاچاق سوخت از یک استان صورت می‌گیرد. این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس پیشنهاد می‌کند برای ریشه‌کن‌کردن قاچاق، سازوکار تسویه با پالایشگاه‌ها به مصرف‌کنندگان عمده گازوئیل به سایر بخش‌ها‌ تعمیم داده شود به‌نحوی که هم‌اکنون، نفت خام 95درصد قیمت فوب به پالایشگاه‌ها فروخته‌شده و فرآورده‌ها نیز به قیمت فوب از آنها خریداری می‌شود که باعث برچیده‌شدن قاچاق سوخت از پالایشگاه شده و اگر این سازوکار مصرف‌کنندگان عمده ازجمله نیروگاه‌ها، مرغداری‌ها و گلخانه‌ها تسری یابد، مطلوبیت قاچاق را از بین می‌برد. افزون بر اینکه دولت می‌تواند برای جلوگیری از افزایش قیمت محصولات نهایی این مصرف‌کنندگان عمده مابه‌التفاوت قیمت گازوئیل بر مبنای فوب و نرخ کنونی را مستقیم به تولیدکننده پرداخت کند.

راه جلوگیری از قاچاق و رشد مصرف
مرکز پژوهش‌های مجلس برای کاهش مصرف بنزین و مهار قاچاق گازوئیل در کشور پیشنهاد داده تا از ظرفیت جایگاه‌های سی‌ان‌جی بیشتری استفاده شده و گسترش خودروهای دوگانه‌سوز و موتورسیکلت‌های برقی جدی‌تر گرفته شود و دولت 2گزینه احیای کارت سوخت بدون سهمیه‌بندی یا با سهمیه‌بندی را دنبال کند. افزون بر اینکه اصلاح کیفیت خودروهای تولید داخل و جایگزینی خودروهای فرسوده هم باید جدی‌تر گرفته شود و تخصیص سوخت گازوئیل براساس پیمایش به ناوگان حمل‌ونقل دیزلی درون و برون‌شهری، حذف مطلوبیت قاچاق با فروش سوخت به قیمت فوب به مصرف‌کنندگان عمده، توسعه حمل‌ونقل مسافر با قطار شهری در تهران و 8کلانشهر هم جزو پیشنهادهای مطرح‌شده برای مهار قاچاق گازوئیل اعلام شده است.