وزنه‌های سیاسی نزول، بر پای بورس

با وجود رشد عوامل اثرگذار بر بازار سهام، دیروز بورس تهران باز هم افت کرد و با 1000پله کاهش در خطر نزول به زیر 156هزار واحد قرار گرفت.
به گزارش همشهری، رشد نرخ ارز، نفت، تورم وکالاهای پایه در سطح جهان ازجمله عوامل اثر‌گذار بر شاخص بورس هستند. همه این عوامل در طول یک ‌ماه گذشته در مسیر رشد قرار گرفته‌اند اما شاخص بورس تهران به جای صعود در حال نزول است. قیمت هر بشکه نفت در چند‌ماه گذشته دست‌کم با 10دلار افزایش به محدوده 65دلار رسیده، قیمت هر دلار آمریکا هم در یک کانال صعودی قرار گرفته و تا 12هزارو 500تومان افزایش یافته، مقدار تورم نقطه به نقطه نیز به محدوده 40درصد رسیده و قیمت جهانی کالا‌های پایه هم در این مدت رشد کرده، با این حال بورس همچنان در حال نزول است. بر همین اساس سرمایه‌گذاران می‌پرسند چه عاملی باعث نزول بورس شده است؟ به اعتقاد برخی کارشناسان ریسک‌های سیستماتیک به‌ویژه عوامل سیاسی ازجمله تصویب لایحه FATF و ایجاد کانال مشترک مالی ایران و اروپا ازجمله عوامل اثر‌گذار بر شاخص بورس است و به نزول بازار سهام منجر شده است.

داریوش روزبهانه، تحلیلگر بنیادی بازار سرمایه می‌گوید: دلیل نزول بورس عمدتا سیاسی است و عامل اقتصادی در کار نیست. به گفته او اگر FATF تصویب شود بازار سهام قطعا رشد خواهد اما اگر تصویب نشود بورس دست‌کم 30درصد افت خواهد کرد.
 با این حال برخی دیگر از تحلیلگران می‌گویند بازار سهام به استقبال رکود اقتصادی سال بعد رفته. براساس برخی برآوردها سال آینده اقتصاد ایران وارد یک دوره رکود خواهد شد حتی مرکز پژوهش‌های مجلس پیش‌بینی کرده تولید ناخالص داخلی ایران سال آینده به منفی 5.5درصد برسد. با این استدلال، تحلیلگران می‌گویند نزول بورس پاسخی به وقوع رکود اقتصادی احتمالی در سال 98است. تحت‌تأثیر رکود تورمی مقدار فروش شرکت‌ها در بازار‌های داخلی کاهش خواهد یافت و مشخص نیست تا چه حد صادرات بتواند درآمد شرکت‌ها را افزایش دهد.

حبیب‌رضا حدادی، مدیرعامل و عضو هیأت مدیره شرکت تأمین سرمایه امید احتمال رکود اقتصادی را یکی از ریسک‌های بازار سرمایه می‌داند و می‌گوید: مسئله مهمی که همیشه گریبانگیر بازار سرمایه بوده رکود اقتصادی است. او با بیان اینکه درحال حاضر بازار با ریسک سیاست‌های کلان اقتصادی مواجه است می‌گوید: باید از شرکت‌هایی که مولد هستند و در بازار سرمایه حضور دارند حمایت شود چون بازده این شرکت‌ها به اقتصاد و بورس بازمی‌گردد و این خود نوعی پوشش ریسک رکود اقتصادی است. او ابراز امیدواری می‌کند با حمایت دولتمردان ریسک ناشی از رکود اقتصادی که متوجه بازار سرمایه است مدیریت شود.

سیدحسین میری، مدیرعامل تامین سرمایه سپهر هم از زاویه دیگری به موضوع نگاه می‌کند و می‌گوید: یکی از دلایلی که بازار رشد تورمی را چندان لحاظ نمی‌کند مربوط به ابهام در آینده شرکت‌هاست. به‌طور مثال اگر شرکتی با قیمت‌های گذشته مواداولیه در اختیار دارد و می‌تواند در شرایط تورمی محصول خود را روانه بازار کند، این ابهام در ذهن سرمایه‌گذار شکل می‌گیرد که در ۶‌ماه آینده شرکت با چه نرخی مواداولیه دریافت می‌کند و این موضوع مانع از اثرگذاری واقعی تورم در بازار می‌شود. اما حسین عبده‌تبریزی، عضو شورای بورس می‌گوید: اقتصاد و بازار سرمایه در بلندمدت هم روند هستند اما در کوتاه و میان‌مدت معلوم نیست. تمام تمرکز باید روی علائمی باشد که از اقتصاد می‌گیریم و فرض نکنیم همه آنها از مثلا بازار سهام قابل استنتاج است.

او ادامه می‌دهد: مثلا کاهش مصرف تصادفی و به‌دلیل اعتصاب مصرف‌کنندگان نیست، باید کاهش تقاضای کل را جدی تحلیل کنیم و ارزیابی دقیقی داشته باشیم که آیا صادرات می‌تواند جای کاهش مصرف داخلی را بگیرد. 
به گفته عبده‌تبریزی اینها را در کوتاه‌مدت لزوما از روند قیمت‌های بازار سرمایه نمی‌توان استنتاج کرد. در این میان، سیاست‌های پولی هم بسیار مهم است. سیاست‌هایی که در ایران هم به‌شدت تحت‌تأثیر بودجه، قیمت پول و قیمت ارز است.