با دست خالی آنتن پر نمی‌شود
بررسی وضعیت سریال‌سازی تلویزیون در گفت‌وگو با تهیه‌کنندگان همزمان با تولید سریال‌های نوروزی
فهیمه پناه‌آذر/روزنامه‌نگار
3 ماه به پایان سال مانده و شبکه‌های تلویزیونی در تلاش برای آماده کردن سریال‌های نوروزی هستند. نوروز98 نزدیک است و مدیران سازمان در تلاش هستند که سریال‌های نوروزی خود را روی آنتن برسانند. تاکنون نام 2سریال «مر قانون» به کارگردانی محمدحسین لطیفی و «ن.خ» به کارگردانی سعید آقاخانی برای پخش از شبکه‌های سوم و اول به چشم می‌خورد. اما هیچ‌کس برای تولید هیچ سریالی مطمئن نیست. تلویزیون در سریال‌سازی با شرایط سخت مالی روبه‌روست. مهرام مهام که از کارشناسان شورای برآورد سیمافیلم است، عنوان می‌کند مشکل در بودجه نیست، بلکه مشکل در توقعات مالی بالای سازندگان سریال است که باعث شده تلویزیون در سریال‌سازی با مشکل مواجه شود.
سازمان بودجه شیشلیک ندارد
مهران مهام، تهیه‌کننده سریال «مر قانون» که جزو کارشناسان شورای برآورد سیمافیلم نیز هست، درباره وضعیت مالی تلویزیون در سریال‌سازی به همشهری می‌گوید: «حقیقت این است که درهای سازمان برای کارگردانان و تهیه‌کنندگان باز است اما نکته‌ای که وجود دارد بخش مالی سازمان است. گاهی ارقامی به سازمان داده می‌شود که سازمان توان پرداخت آن را ندارد. این ارقام هم ناشی از رقابتی است که بیرون سازمان وجود دارد.» وی در ادامه توضیح می‌دهد: «اکثر کسانی که در سینما و شبکه نمایش خانگی کار می‌کنند از افراد قدیمی سازمان هستند اما هم‌اکنون بازار گردن‌کلفتی بیرون سازمان به‌عنوان رقیب است که به‌عنوان حامی و اسپانسر و با اعداد بالا افراد را جذب کرده است. رقم‌هایی که بیرون از سازمان پرداخت می‌شود باعث شده افرادی که می‌خواهند سریالی در سیما بسازند ارقام نجومی پیشنهاد بدهند که همخوانی با سازمان ندارد.»
مهام معتقد است اگر این رویه ادامه پیدا کند سازمان در بخش سریال‌سازی در آینده به مشکلاتی برمی‌خورد. وی یادآور می‌شود: «اگر این رویه ادامه یابد سازمان باید در برنامه‌ریزی مالی خود را به سطح بودجه خارج از تلویزیون برساند که در این صورت چون توان پرداخت وجود ندارد، مقروض می‌شود و یا اینکه باید تحقیق صورت گیرد که بودجه‌های خارج از سازمان از کجا می‌آید وگرنه کشتی سریال‌سازی سازمان به گل می‌نشیند.» این تهیه‌کننده حق انتخاب کار در سازمان یا خارج از سازمان را به افراد می‌دهد اما توضیح می‌دهد که نرخ‌های بیرون باعث شده همه جذب آنها شوند. وی تصریح می‌کند: «به‌طور مثال وقتی برای سازندگان یک سریال در خارج از سازمان حداکثر بودجه درنظر گرفته می‌شود و به آنها به جای قورمه‌سبزی، استیک می‌دهند، توقع‌ها بالا می‌رود. راستش سازمان بودجه شیشلیک ندارد و به همین‌خاطر دچار مشکل می‌شود.»
وی در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند اگر اسپانسر مالی پیدا شود، سازمان به همه فیلمنامه‌ها و طرح‌ها اجازه ساخت خواهد داد، می‌گوید: «به هیچ عنوان اینگونه نیست. کیفیت در سریال‌سازی برای سازمان مهم است و هم‌اکنون آثاری روی آنتن هستند که اسپانسر ندارند اما با بودجه سازمان ساخته شده‌اند.»
نمی‌توان جلوی رقیبان جدید را گرفت
مجید مولایی، تهیه‌کننده بانوی عمارت درباره حضور اسپانسر‌های مالی در سریال‌های تلویزیونی به همشهری می‌گوید: «من تجربه‌ای در این زمینه نداشته‌ام، همیشه با سازمان کار کرده‌ام و بودجه از طریق تلویزیون تامین می‌شده، گاهی دچار محدودیت مالی بوده، کم یا زیاد و دیر یا زود هزینه‌ها پرداخت شده است. اما نمی‌توان منکر حضور اسپانسر شد، چراکه در همه‌جای دنیا به شکل‌های متفاوت حامیان مالی وجود دارند و تنها نکته مهم این است که حضور اسپانسر‌ها به کیفیت آثار تلویزیونی لطمه نزند و سریال به یک سریال سفارشی تبدیل نشود.» وی در ادامه درباره حضور رقیبان در سریال‌سازی و برآوردهای مالی هم توضیح می‌دهد: «وقتی رقابت شکل می‌گیرد به‌طور حتم این رقابت تبعاتی دارد. تا یک زمان تلویزیون در حوزه سریال‌سازی انحصاری کار می‌کرد و در این زمینه بودجه و قدرت بالایی داشت، حالا این انحصار برداشته شده است، بنابراین سازمان باید خودش را با شرایط امروز هماهنگ کند. بازیگران و سازندگانی که موقعیت‌های بیرونی در سریال‌سازی دارند گاهی دستمزدها را بالا می‌برند و این شرایط را نمی‌توان انکار کرد و تلویزیون هم باید براساس همین شرایط و براساس واقعیت موجود پیش برود. هم‌اکنون فرمول عرضه و تقاضا وجود دارد و سازمان باید هماهنگ باشد. وقتی میدان بازی تغییر می‌کند، رقبا وارد می‌شوند و شرایط هم جدید می‌شود.»
آخرین اخبار سریال‌ها در سیما
نوروز همراه با لطیفی و آقاخانی
تاکنون ساخت 2سریال برای پخش تا اندازه‌ای قطعی شده؛ البته این در حالی است که تلویزیون به‌دلیل مشکلات مالی هنوز نتوانسته تصمیم قطعی برای سریال‌ها بگیرد. «حوزه استحفاظی» سریالی است که برای شبکه سوم در نظر گرفته شده، تهیه‌کننده سریال مهران مهام است و کارگردانی آن را محمدحسین لطیفی بر عهده دارد. این سریال که چند وقت پیش نامش تغییر کرد و با نام «مر قانون» قرار است روی آنتن برود را «امیرعباس پیام» نوشته که پیش‌از این نگارش فیلمنامه سریال‌هایی نظیر «آنام» و «مأمور بدرقه» را در کارنامه خود دارد. لطیفی که پیش از این سریال‌های «دودکش»، «پادری»، «صاحبدلان»، «تنهایی لیلا» و... را برای تلویزیون ساخته، با «مر قانون» 15قسمتی باز هم به تلویزیون می‌آید. مهام درباره وضعیت ساخت سریال به همشهری می‌گوید: «اگر اتفاقی نیفتد سریال حتما به نوروز می‌رسد و هم‌اکنون مرحله تست گریم را پشت سر می‌گذاریم.»
شبکه اول هم سریال «ن.خ» به کارگردانی سعید آقاخانی را برای نوروز درنظر گرفته است. ساخت سریال از هفته آخر آذر‌ماه کلید خورده و علی صادقی، حمیدرضا آذرنگ، سعیدآقاخانی، هومن حاجی‌عبداللهی، سیاوش مفیدی، فریده سپاه‌منصور، نعیمه نظام‌دوست و سیروس میمنت از بازیگران این سریال 16قسمتی هستند. سریال را امیر وفایی نوشته است. آقاخانی پیش از این «بیمار استاندارد» و «عید امسال» را برای نوروز ساخته است.
87 متر کیانوش عیاری
یکی از سریال‌هایی که قرار است نوروز ساخت آن به پایان برسد، «87متر» کیانوش عیاری است؛ سریالی که سازندگانش احتمال می‌دهند فروردین‌ماه سال آینده به پایان برسد. گروه سازنده این روزها مشغول فیلمبرداری بوده و همزمان در حال مونتاژ و تدوین سریال هم هستند. به‌نظر می‌رسد تازه‌ترین ساخته عیاری در تلویزیون سال آینده باشد. این مجموعه در 40قسمت برای شبکه یک ساخته می‌شود.
پرچین و آچمز در دست تولید
از دیگر سریال‌های تلویزیونی که در مرحله نگارش قرار دارد، «پرچین» به کارگردانی هادی نائیجی است. به گفته سعید سعدی، تهیه‌کننده سریال، این مجموعه در دست نگارش است و همزمان با نگارش، پیش‌تولید آن شروع شده است. سعدی درباره زمان پخش این سریال و اینکه به نوروز می‌رسد یا خیر، به همشهری می‌گوید: «اینکه سریال در نوروز پخش بشود، تصمیمش با سازمان است و ما کار خود را آغاز کرده‌ایم.»
از دیگر سریال‌ها «آچمز» به کارگردانی مهرداد خوشبخت و تهیه‌کنندگی حسین آقاهرندی است که در دست تولید بوده و در 30قسمت تولید می‌شود. آقاهرندی تهیه‌کننده سریال می‌گوید: «هنوز زمان پخش سریال مشخص نیست، تولید را ادامه می‌دهیم و بعد از پایان، مدیران سازمان تصمیم می‌گیرند چه زمانی آن را در کنداکتور پخش قرار دهند.»
