طومار برای توقیف

شین. عزیز‌منش| روزنامه‌نگار 





1361در زندگی ایرج قادری سال عجیبی است. برزخ است؛ موفقیت همه‌جانبه همراه با حذف برای همیشه. مردم انقلاب کرده برایش در سینما‌ها کف و سوت و هورا می‌کشند و انقلابیون برای فراموشی‌اش امضاء جمع می‌کنند. 2 فیلم می‌سازد؛ هر دو پرفروش. برای یک فیلم سیلی از نوشته و نظریه و ناسزا و بیانیه و تهدید در روزنامه و هفته‌نامه و ماهنامه و گاهنامه و شبنامه و طومارها به راه می‌افتد و برای دیگری حتی یک یادداشت معمولی همزمان با اکران منتشر نمی‌شود. درحالی‌که اکثریت مخاطبان با استقبال همه‌جانبه از دو فیلمش علاقه خود را برای ادامه فعالیت او به‌عنوان بازیگر و کارگردان اعلام می‌کنند اما اقلیتی با پافشاری بر حذف او، خواهان پاکسازی سینما هستند. در 47‌سالگی و در اوج محبوبیت و شهرت به‌عنوان بازیگر و کارگردان، پس از بزرگ‌ترین تحول سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کشور و درحالی‌که همه ارکان سینمایی کشور تعطیل یا نیمه‌تعطیل یا بلاتکلیف و معطل قوانین جدید هستند و سالن‌های سینمای کشور به تصرف فیلم‌های خارجی چون «زد» و «حکومت نظامی »و «دست‌کثیف استعمار» و «آزادیخواهان رودزیا» درآمده‌، او توانسته صنعت زمین خورده سینمای ملی را که به‌نظر می‌رسید با معیار‌های فرهنگی پس از انقلاب ناسازگار باشد با هم پیوند بزند و در میان آن همه فیلم خارجی از زیر‌تیغ سانسور درآمده نوید راه افتادن سینمای ایران پس از انقلاب را بدهد. اما در برابر این موفقیت تجاری، او مجبور است که پی‌درپی عذر بخواهد، پوزش بطلبد و شرایطش را در گذشته شرح بدهد. توبه‌اش را نمی‌پذیرند، در نهایت اقلیت پرزور بر اکثریت پیروز می‌شود. برزخ با حذف قادری تمام می‌شود.

استقبال و صف مردم در مقابل  سینماهای نمایش دهنده فیلم « برزخی‌ها»



گنجینه جواهر و موانع نمایش 

عین. عزیز‌منش| روزنامه‌نگار 



شبکه یک سیما در سال1361، 2فیلم مهم از کارنامه 2فیلمساز بااهمیت سینمای ایران را تهیه‌کرد؛ «مرگ یزدگرد» ساخته بهرام بیضایی و «حاجی واشنگتن» ساخته علی حاتمی. هر دو فیلم هم در جشنواره فیلم فجر نمایش داشتند اما این دو فیلم به دلیل تغییر مدیران و سیاست‌ها و روش‌ها و پوشش‌ها و رویکرد‌ها با مجموعه‌ای از موانع روبه‌رو شدند و یکی با 2دهه تأخیر نمایش داده شد و دیگری هرگز نمایش داده نشد. هر دوی این کارگردانان در این دو فیلم، اوج کارنامه سینمایی خود را رقم زده‌اند و رویکرد مضمونی خود با تاریخ و هویت را با سینما به یادگار گذاشته‌اند؛ جواهرات ابدی سینمای ایران.