رشد 37درصدی پول‌های تورم‌زا

بدهی دولت به بانک مرکزی 37درصد رشد کرده است، چه زمانی؟ در همین 6‌ماه نخست امسال؛ چگونه؟

بانک مرکزی می‌گوید: کل طلب دولت در پایان اسفندماه پارسال 26هزار و 900میلیارد تومان بوده اما حساب و کتاب‌ها نشان می‌دهد دولت در همین 6‌ماه گذشته 10هزارمیلیارد تومان دیگر از بانک مرکزی قرض گرفته و به این ترتیب بدهی دولت به رقم 36هزار و 850میلیارد تومان رسیده است. راستی چرا دولت دست در جیب بانک مرکزی کرده ‌و آیا این چاپ پول برای تسویه‌حساب تتمه مطالبات سپرده‌گذاران مؤسسات غیرمجاز بوده یا اینکه دولت آن را برای مصارف دیگر خرج کرده است؟

نکته اینجاست که میزان بدهی دولت در پایان شهریورماه امسال نسبت به شهریورماه پارسال 4دهم درصد کم شده و حتی میزان بدهی‌اش را از 27هزار و 400میلیارد تومان در سال 95 به 26هزار و 900میلیارد تومان کاهش داده بود اما رشد بدهی‌های دولت به بانک مرکزی به‌معنای استقراض بیشتر و چاپ پول داغ تورم‌زاست.

روی دیگر سکه بدهی‌های سنگین دولت به میزان مطالبات سیستم بانکی بازمی‌گردد به‌گونه‌ای که تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی حکایت از آن دارد که حجم بدهی دولت در نیمه نخست امسال با حدود 14درصد افزایش نسبت به پایان سال گذشته به رقم بی‌سابقه 261هزار میلیارد تومان رسیده است.

سرعت رشد نقدینگی کم شد

برآوردهای آمارهای بانک مرکزی از شاخص‌های پولی نشان می‌دهد سرعت رشد نقدینگی در نیمه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال کاسته شده و از 10.9درصد در شهریور 96 نسبت به پایان سال 95 به 9.3درصد در شهریورماه امسال نسبت به پایان سال گذشته رسیده است. میزان کل نقدینگی در پایان نیمه نخست امسال به 1672هزار میلیارد تومان رسیده، به این ترتیب در نیمه نخست امسال 142هزار میلیارد تومان افزوده شده است.

از کل میزان نقدینگی اعلام‌شده، 1429هزار میلیارد تومان شبه‌پول و اندکی بیش از 243میلیارد تومان پول است و بانک مرکزی می‌گوید در نیمه نخست امسال نسبت به پایان سال گذشته حجم پول 25.2درصد و شبه‌پول 7درصد رشد داشته اما اسکناس در دست اشخاص تغییر زیادی نداشته است.

حساب‌و‌کتاب بانک‌ها

در آمارهای منتشرشده ازسوی بانک‌مرکزی، ترازنامه بانک‌های کشور هم نشان از طلبکاری 225هزار میلیارد تومانی آنها از دولت دارد و از سوی دیگر بانک‌های کشور بالغ بر 150هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهکار هستند. رشد بدهی بانک‌ها در نیمه نخست امسال نسبت به پایان سال گذشته 14.1درصد افزایش یافته و به این ترتیب درصورت تسویه کامل بدهی دولت به بانک‌ها و تسویه مطالبات بانک‌ مرکزی از بانک‌ها، حساب و کتاب بانک‌ها 75هزار میلیارد تومان مثبت خواهد شد.

معمای پیچیده بدهی دولت به بانک‌ها

معمای بدهی دولت به شبکه بانکی ازجمله بانک مرکزی و بانک‌ها و مؤسسات اعتباری هر روز پیچیده‌تر می‌شود تا آنجا که اختلاف بر سر میزان واقعی بدهی دولت بین بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه همچنان باقی است. سال گذشته بود که حسین پورشجاعیان، معاون وزیر اقتصاد اعلام کرد: دولت بدهی‌های اعلام‌شده از سوی بانک‌ها را قبول ندارد؛ موضوعی که یک سال پیش از آن هم از سوی محمدباقر نوبخت اعلام شده بود. وزارت اقتصاد می‌گوید: دولت فقط میزان بدهی اعلام‌شده از سوی سازمان حسابرسی را قبول دارد و زیر بار میزان طلبی که بانک‌ها اعلام می‌کنند، نمی‌رود. معاون وزیر اقتصاد استدلال می‌کند: ما برخی بحث‌های مربوط به سود بانکی و جریمه‌های بانکی را قبول نداریم و ارقامی مورد قبول ماست که سازمان حسابرسی اعلام کرده باشد.

بهمن‌ماه سال 95 بود که بین نوبخت به‌عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه و ولی‌الله سیف، رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی اختلاف نظر بر سر میزان بدهی دولت به بانک مرکزی آشکار شد. آن زمان میزان بدهی دولت به شبکه بانکی بالغ بر 110هزار میلیارد تومان برآورد شده بود اما نوبخت تأکید داشت که مازاد بر 64هزار میلیارد تومان آن جزو تعهدات دولت نیست. رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی در واکنش به این اظهارنظر اعلام کرد: 64هزار میلیارد تومان مورد تأیید دولت میزان حسابرسی‌شده این بدهی است و باید بقیه نیز حسابرسی و تعیین تکلیف شود.