گردشگری
اورامان؛یک‌گام‌تا ثبت جهانی
برای ثبت جهانی، نه تنها روستای اورامان بلکه کل منطقه جغرافیایی فرهنگی اورامان مد نظر است
محمد توفیق مشیرپناهی| سنندج-خبرنگار:
«اورامان» نام منطقهای است با درههای پرپیچ و خم و عمیق و رودبارهای متعدد که میان شهرستانهای مریوان و سروآباد در استان کردستان و شهرستان پاوه در استان کرمانشاه واقع شده است.
در خارج از ایران نیز بخشی از محدوده کردستان عراق در استان حلبچه را در بر میگیرد. وضعیت خاص روستاهای منطقه اورامان از نظر معماری، موقعیت جغرافیایی، چشمههای پر از آب، سرسبز بودن، کوههای سر به فلک کشیده و همچنین مراسم خاص، آداب، رسوم و وجود مقبره و مسجد پیرشالیار در شهر اورامان تخت، این منطقه را به یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور تبدیل کرده است.
ظرفیت‌های بالای این منطقه موجب شد پرونده ثبت جهانی آن با اهداف مختلفی باز و پیگیری شود. از ضرورت حفظ این جاذبه ارزشمند تا جلب گردشگران و توجهات بینالمللی به اورامان باعث شده مسئولان ثبت جهانی این منطقه شگفت‌انگیز را در یک قدمی میبینند.
ثبت منظر فرهنگی اورامان دنبال می‌شود
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کردستان می‌گوید: شورای سیاست‌گذاری یا راهبری اورامان به ریاست استاندار کردستان و متشکل از 8 عضو یعنی معاون سازمان میراث فرهنگی کشور، معاون وزیر راه، رئیس سازمان برنامه و بودجه استان و معاون عمرانی استاندار کردستان و چند نفر از مدیران مرتبط با ثبت اورامان، مانند مدیرکل ثبت و پایانه‌های استان تشکیل شده و در حال فعالیت است.
«محسن علوی» می‌افزاید: در کنار این شورا، خود سازمان میراث فرهنگی استان نیز اقداماتی را انجام داده و می‌دهد که از آن جمله باید به برگزاری همایش اقامتگاههای کوهستانی با رویکرد اورامان و با همکاری دانشگاه پیام نور در اواخر تیر ماه سال جاری اشاره کنم. امیدواریم این همایش بتواند مانند پیش‌نیازی برای ثبت جهانی اورامان عمل کند، چراکه در این مرحله، اصل کار ما جمع‌آوری اطلاعات برای تشکیل پرونده و پس از آن ارسال به دفتر ثبت جهانی در تهران و سپس طی کردن بقیه مراحل است. وی در ادامه تصریح می‌کند: بحث ما در ثبت اورامان، ثبت منظر فرهنگی آن است و تنها رقیب ما در این زمینه، ماسوله گیلان است که همزمان با اورامان برای ثبت جهانی مطرح شد.
علوی یادآور می‌شود: باید این نکته را بدانیم که تنها خود روستای اورامان برای ثبت جهانی مد نظر نیست، بلکه کل منطقه جغرافیایی فرهنگی اورامان که متشکل از 77 روستاست، مد نظر قرار دارد.
جذب حمایت‌های جهانی با ثبت اورامان
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کردستان در خصوص اهمیت ثبت جهانی اورامان می‌گوید: نکته اول این است که در صورت تحقق این موضوع، نام منطقه اورامان به لیست مکانهایی که در دنیا ثبت شدهاند، وارد می‌شود و نقاطی که در این لیست قرار خواهند گرفت، اهمیت جهانی خواهند یافت. در واقع اورامان جزو مناطقی قرار میگیرد که دارای ارزش جهانی هستند.
علوی جلب حمایت‌های جهانی و سازمان‌های بینالمللی چون یونسکو را از دیگر دستاوردهای ثبت جهانی منطقه اورامان عنوان می‌کند و می‌افزاید: این سازمانها می‌توانند هم در معرفی جاذبه اورامان و هم در زمینه تخصیص اعتبارات حمایتی و پرداخت وام‌های جهانی اقدام کنند. در این صورت منطقه اورامان چندین برابر وضعیت فعلی مطرح خواهد شد.
این مسئول تصریح می‌کند: از آنجا که گردشگری از محورهای توسعه است، لذا رشد گردشگری موجب تحقق هدف توسعه خواهد شد و از این زاویه هم ثبت جهانی اورامان به لحاظ مطرح شدن آن در نهایت موجب توسعه می‌شود. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کردستان برای اثبات این مساله مصداقی میآورد و می‌گوید: حدود 20 سال قبل ساکنان روستای پالنگان در شهرستان کامیاران دارای توان مالی و بضاعت اندکی بودند، اما اکنون و با تبدیل شدن این نقطه به روستایی گردشگرپذیر، بخش مهمی از درآمد ساکنان از طریق گردشگری تامین می‌شود. او اظهار می‌کند: این امر موجب می‌شود زمانی که گردشگر به نقطه‌ای ورود کند، دستگاه‌های متولی نیز به ساماندهی روستا و اجرای طرح هادی و توجه به بافت آن روستا ترغیب شوند تا از ظرفیت گردشگری به وجود آمده به‌درستی استفاده شود و در نهایت این قضیه، توسعه را نیز به‌تدریج به دنبال خواهد داشت.
علوی معتقد است اگر پرونده ثبت جهانی اورامان در موعد مقرر و طبق روال عادی خود آماده شود و پیش برود، شانس ثبت جهانی این منطقه بسیار بیشتر از ماسوله در استان گیلان خواهد بود و پس از تکمیل و طی مراحل و آیتمهای ارسالی به یونسکو در همین سال میلادی 2018 ثبت جهانی خواهد شد.
حفظ اصالت اورامان با ثبت جهانی
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات با اشاره به این‌که اولویت اصلی منطقه اورامان، حفظ بافت سنتی و میراث فرهنگی آن است، اظهار می‌کند: ثبت جهانی اورامان از تغییر بافت معماری و اصیل آن جلوگیری می‌کند و سبب حفظ برخی از فرهنگ‌های غنی مردم منطقه می‌شود. «پویا طالب‌نیا» می‌گوید: پژوهش‌های کارشناسان از سال 2011 تاکنون نشان داده است، تغییرات محسوسی در معماری شهر اورامان روی داده و مسئولان باید با وضع قوانینی این رویه را متوقف کنند. وی با بیان این‌که گردشگران برای دیدن اصالت و غنای یک منطقه در آن حضور می‌یابند، همکاری و همراهی مسئولان برای حفظ و صیانت از اورامان را ضروری می‌داند و از اجرایی شدن فعالیت‌های حمایتی در روستاهای منطقه اورامانات خبر می‌دهد و می‌افزاید: اولویت این فعالیت‌ها با روستاهایی است که قابلیت جذب گردشگر در آنها وجود دارد.
طالب‌نیا همچنین آموزش و جذب اعتبارات ملی و استانی را در راستای توسعه و حفظ اصالت فرهنگی منطقه اورامانات ضروری می‌داند و می‌افزاید: نقش رسانه‌های جمعی استان در فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی بسیار مهم است و باید در معرفی بناهای تاریخی و صنایع‌دستی استان به‌ویژه منطقه اورامانات اقدام کنند.
در همینه زمینه :
میراث جهانی
راهنما
جهان‌نما