مدرسه دنجی در خانه

سعیده خداوردیان

همین که زنگ مدارس با آغاز فصل پاییز به صدا درمی‌آید، دغدغه فراهم کردن بهترین شرایط فیزیکی و روانی برای کمک به موفقیت تحصیلی بچه‌ها بسیاری از پدران و مادران را به‌خود مشغول می‌کند. در این میان توصیه‌های کارشناسان درباره بهترین چیدمان اتاق دانش‌آموزان برای جلب رغبت و رضایت آنها از حضور در اتاق خوابشان و استفاده از آن به‌عنوان اتاق مطالعه یا عناصر مؤثر بر آرامش ذهن فرزندان در فضای خانه‌ها، گاهی خانواده‌ها را برای تغییر دکوراسیون اتاق کودکان دانش‌آموز، مشتاق می‌کند. به همین جهت در گزارش پیش‌رو سعی کرده‌ایم با جمع‌آوری اطلاعات از کارشناسان حوزه‌های روانشناسی و معماری، توصیه‌های ساده‌ای را برای شروع تغییرات مفید و مؤثر در اتاق مطالعه کودکان مطرح کنیم.

فضای خواب و مطالعه را جدا کنید

وقتی میز تحریر و تختخواب کودک به هم چسبیده باشد کودک دائما خوابش می‌گیرد و اغلب کودکان بین تخت و میز تحریر، به تختخواب تمایل بیشتری دارند. بنابراین دقت داشته باشید که در صورت امکان، اتاق خواب کودک از اتاق مطالعه‌اش جدا باشد اما اگر به هر دلیلی این ایده عملی نیست بهتر است با استفاده از پاراوان یا دیوار‌های کوتاه جداکننده، فضای استراحت و مطالعه را در اتاق جدا کنید. مثلا ایجاد یک دیوار کوتاه چوبی که از سمت خواب دارای قفسه‌های مناسب بوده و به سمت فضای مطالعه یک تخته سیاه ساده روی آن نصب شده باشد، ایده خوبی است یا حتی اینکه یک طرف دیوار چوبی تخت قرار داده شود و طرف دیگر میز تحریر قرار داده شود که در این صورت فضای خواب و مطالعه
 به سادگی از هم جدا خواهد شد.

نورپردازی کنید

بی‌هیچ شکی ارتباط با نور طبیعی می‌تواند در ایجاد نشاط در دانش‌آموزان تأثیرگذار باشد پس به‌طور کلی بهتر است اتاق رو به نور باشد ضمن اینکه نور اتاق باید طوری تنظیم شود که با استفاده از آن هنگام روز، انجام کارهایی از قبیل پوشیدن لباس و پیداکردن اشیا به‌خوبی امکانپذیر بوده و برای کارهایی مانند نقاشی و مطالعه و نوشتن تکالیف درسی، مقدار کافی و جهت مناسبی داشته باشد. همچنین باید جهت تابش نور چه از پنجره و چه از چراغ مطالعه نسبت به میز تحریر برای فارسی‌زبانان که از راست به چپ می‌نویسند، از چپ به راست باشد. برای ساعات شب هم توصیه می‌شود حتماً چراغ‌های کوچک مطالعه و نورهای موضعی را نزدیک به میز تحریر فرزندتان نصب کنید، چون چراغ مطالعه کوچک که نور بیشتری به اتاق می‌دهد حواس دانش‌آموزان را روی کتاب متمرکز کرده و کسالت شبانه‌شان را هم تا حدودی از بین می‌برد.

تزیینات را کم کنید 
با اینکه رنگ‌ها، تأثیر بسزایی در خلاقیت کودکان دارند، بهتر است کلیت فضایی که دانش‌آموز در آن درس می‌خواند ترکیبی از رنگ‌های سفید، کرم روشن یا رنگ‌های خنثی مانند خاکستری به همراه رنگ مورد علاقه آنان باشد. مثلاً با نسبت یک به سه می‌توان رنگ‌های خنثی را با رنگ‌های شاد مورد علاقه کودک به‌کار برد و البته باید در نظر داشت تعدد رنگ روی دیوارها تمرکز دانش‌آموز را کم می‌کند و بهتر است در انتخاب تعداد رنگ‌ها سنجیده عمل شود. به گفته کارشناسان روانشناسی استفاده از رنگ سبز و زرد، آرامش و اعتماد به‌نفس کودکان را بالا برده و هوش و کنجکاوی آنان را تقویت می‌کند بنابراین توصیه می‌شود حتما از این رنگ‌ها به‌خصوص در حوالی میز تحریر استفاده شود.

تفریح برای آموزش ممکن است

اهمیت دادن به سر و شکل برنامه درسی و ساختن کاردستی‌های جالب با استفاده از رنگ‌های متنوع برای هر روز به همراه ایده‌های شخصی کودکان می‌تواند مرور هر روزه برنامه درسی را به تجربه‌ای خوشایند تبدیل کند. اجازه بدهید کودکان با دست‌خط خودشان برنامه درسی را بنویسند و از آنها بخواهید برای هر روز، رنگی انتخاب کرده یا برای درس‌ها برچسب‌های زیبا انتخاب کنند. نکته مهم بعدی آن است که بسیاری از کودکان آنچه را می‌بینند می‌توانند به خوبی حفظ کنند برای همین توصیه می‌شود با خرید یا ساخت تابلوهای قابل نصب روی دیوار اتاق مطالعه، فضای جذابی بسازید تا با استفاده از آن، هم محیط اتاق زیبا شود و هم دانش‌آموز شما، به یادداشت‌نویسی و نت‌برداری عادت کند.

نظم را برقرار کنید

قفسه‌های نگهداری از وسایل و کتاب‌ها می‌تواند باعث نظم‌دهی در اتاق مطالعه شده و رعایت نظم را به دانش‌آموز بیاموزد بنابراین از قفسه‌ها، جاکتابی‌ها، کمدهای شخصی، آویزهای لباس و تابلوهای نصب کاغذها و نقاشی‌ها کمک بگیرید تا بتوانید نظم لازم را به اتاق کودک‌تان بدهید. استفاده از شلف یا طبقه هم، ایده خوبی است و بهتر است روی دیوار بالای میز تحریر یک تا دو طبقه کوچک نصب شود تا دسترسی بهتر و سریع‌تری به بعضی کتب یا لوازمی که به‌طور مداوم مورد نیاز دانش‌آموز هستند، صورت بگیرد. زیر یا کنار میز تحریر هم می‌توان باکس‌ها یا جعبه‌هایی برای نگهداری وسایل مورد نیاز همیشگی فرزندان  خود بگذارید که البته بهتر است متناسب با سن آنها باشد. گزینه‌های بالا برای خانواده‌هایی که فرزندان‌شان از یک اتاق استفاده می‌کنند هم بسیار مناسب است تا اگر امکان استفاده از 2 کمد در یک فضا نیست، با کمترین هزینه، استقلال محیطی مناسب را هم داشته باشند.

حواس جمع فقط در این اتاق 

امروزه مشکل اختلال حواس و تمرکز به‌دلیل وجود رسانه‌های مختلف یا استرس‌های محیطی در میان دانش‌آموزان به معضلی جدی تبدیل شده و با توجه به این موضوع باید تا جای ممکن فضای اتاق کودکان را طوری طراحی کرد که حواسشان پرت نشود و بتوانند متمرکز باشند. برای همین توصیه می‌شود از همان ابتدای سال، بازی‌های کامپیوتری، موبایلی و به‌ویژه بازی‌های خشن را از دسترس دانش‌آموزان خارج کنید و در عوض، قسمتی از فضاهای اتاق مطالعه‌شان را قفسه بزنید و از بازی‌هایی که تمرکز کودکان را تقویت می‌کنند استفاده کنید. برای نمونه بازی دومینو می‌تواند پیشنهاد خوبی باشد ضمن آنکه توصیه می‌کنیم قفسه کتاب و لوازم التحریر را طوری در نظر بگیرید که در داشته باشند تا به‌هم‌ریختگی فضا کمتر احساس شود و نفوذ گرد و خاک هم روی کتب درسی کمتر شود. در واقع انتخاب مناسب قفسه و کمد کتاب و لباس تأثیر مهمی در شکل‌گیری نظم و ترتیب در ذهن فرزند دانش‌آموز داشته و قطعاً مانع از به‌هم ریختن تمرکز آنها می‌شود.