نقش روستاها در توسعه صنعت گردشگری

محمد بابا آهنگر| تبریز - فعال گردشگری: 

 صنعت گسترده و مهم گردشگری در جهان امروز از ارکان تعیین‌کننده در توسعۀ پایدار محیطی است که مشارکت جامعۀ محلی در توسعۀ اقتصاد ملی را جلب می‌کند. در بعد اقتصادی نیز از راه توسعه مراکز اشتغال کوچک، افزایش و تغییر شکل منابع در معرض خطر به سمت منابع پربازده و سودمند و توزیع عادلانه‌تر درآمد موجب کاهش فقر می‌شود اثر دارد. این صنعت، در بعد اجتماعی باعث کارآفرینی و جلوگیری از مهاجرت، ارتباطات بیشتر روستاییان با سایر جوامع و فرهنگ‌ها و شناساندن هویت محلی و رفاه و در نهایت موجب رونق مناطق روستایی و شهرهای کوچک می‌شود. نتیجه روند توسعه پایدار این مکان‌ها، گسترش امکانات و بهبود شرایط زندگی نسل کنونی و نسل‌های آتی اقشار آسیب‌پذیر روستایی است. تنوع‌بخشی به اقتصاد، بالابردن شاخص‌های توسعه انسانی، مشکلات ناشی از صنعتی شدن آذربایجان شرقی و آلودگی بیش از حد تبریز در برخی مواقع از سال، مهاجرت‌های روستایی، افزایش بهره‌وری و کارآمدی نیروی انسانی، اشتغال، تعامل فرهنگ‌ها و گفتمان‌ها و حفظ محیط‌زیست و در مجموع توسعه پایدار از دغدغه‌هایی است که امروز دچار آن هستیم. کشورهایی که به متنوع کردن اقتصاد روی آورده‌اند و می‌خواهند خود را از اقتصاد تک‌پایه‌ای برهانند، در جست‌وجوی شناخت راه‌های جدید 
هستند. 

یکی از این روش‌ها، گردشگری است که اغلب کشورها آن را در برنامه‌های توسعه ملی خود گنجانده و در کشور و استان هم می‌تواند مورد توجه بیشتر قرار گیرد. جهانگردی روستایی و شهرهای کوچک و تاریخی که در گذشته سابقۀ مرکز منطقه‌ای و بخشی بودن داشته‌اند، می‌تواند از یک‌سو به رشد اقتصادی و تنوع فعالیت‌های روستایی و از سوی دیگر با جذب مازاد نیروی انسانی، به ایجاد اشتغال و درآمد برای ساکنان روستاها کمک کند و فرصتی برای توسعۀ همه‌جانبه دانسته شود.

سکونت‌گاه‌های کوچک شهری و روستایی با مشکلاتی چون مهاجرت، پایین بودن سطح اشتغال، مشکلات کشاورزی و نبود یا کمبود زیربناهای رفاهی و خدماتی مواجه هستند. در حالی که اکثر این سکونت‌گاه‌ها به لحاظ موقعیت مکانی و دائمی برای جذب گردشگر، امتیازهایی مانند مناظر طبیعی، آثار تاریخی، تنوع اقلیمی، آداب و سنن اجتماعی زمینه مناسبی برای توسعه فعالیت گردشگری دارند. دستیابی به این هدف مستلزم شناخت، سیاستگذاری، تدوین برنامه عملیاتی، برنامه‌ریزی و مدیریت در چهارچوب فرایند توسعه پایدار است. از سوی دیگر در سال‌های اخیر بسیاری از ساکنان تبریز و شهرهای بزرگ استان علاقه دارند از محیط شلوغ و آلوده شهری به محیطی آرام و پاکیزه بروند و بسیاری برای حفظ سلامت و آرامش خود، گردش در مناطق روستایی را انتخاب می‌کنند. این علاقه‌مندی را می‌توان در افزایش خرید زمین و باغ از سوی شهرنشینان و احداث باغ و ویلا مشاهده 
کرد.

 از طرفی گسترش آگاهی‌های عمومی از گذشته تاریخی استان، شهروندان را به دیدن آثار باستانی و تاریخی سوق داده است. آذربایجان شرقی روستاهای گردشگری بسیاری دارد که اغلب ناشناخته هستند و معرفی و شناساندن این روستاها در قالب گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار و سرمایه‌گذاری برای تبدیل قابلیت‌ها و ظرفیت‌های این روستاها به عنوان هدف گردشگری می‌تواند موثر باشد.