مشارکت مردم، ضامن حفظ منابع طبیعی

پریسا اشرفی|  البرز - خبرنگار:


هر آنچه در کره‌ زمین و محیط زندگی ما وجود دارد و انسان در خلق آن دخالتی ندارد، منابع طبیعی محسوب می‌شود. پوشش گیاهی، آب و خاک از مهم‌ترین منابع طبیعی تجدیدپذیر هستند که در صورت بهره‌برداری صحیح تجدید حیات می‌شوند.
اکنون منشا بسیاری از فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی از منابع طبیعی است. تولید اکسیژن و تلطیف هوا، جذب گرد و غبار و گازکربنیک، کاهش آلودگی صوتی، کنترل آب‌های سطحی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، حفظ و تولید خاک، تولید علوفه دام، تولید فرآورده‌های صنعتی و دارویی، تولید عسل، تولید چوب، تنوع زیستی و محلی برای تفرج از مهم‌ترین ثمرات جنگ‌ها و مراتع هستند. بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی منجر به آسیب‌پذیری آن می‌شود، به نحوی که با کوچک‌ترین تنشی مانند خشکسالی رو به ضعف و نابودی می‌رود.

افزایش آلاینده‌های هوا، افزایش روزافزون ریزگردها، کاهش تولید علوفه و به دنبال آن کاهش تولید گوشت، تغییر اقلیم و شرایط آب و هوایی، افزایش سیل، بهمن و رانش زمین همگی از پیامدهای تخریب و بی‌توجهی به این منابع خدادادی هستند.
حفاظت از منابع طبیعی در صدر برنامه‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار دارد، اما عمق و وسعت فشارهای وارده بر جنگل‌ها، مراتع و آب و خاک کشور در مقایسه با تلاش سازمان‌های مسئول برای ارتقای کمیت و کیفیت منابع طبیعی تناسبی ندارد؛ به همین دلیل نقش مردم و همکاری آنان در حفظ منابع طبیعی بسیار موثر است. مشارکت مردم در هر طرحی ضامن اجرا و پایداری آن است و این مسئله در حفاظت از منابع طبیعی از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا مسائل مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی با زندگی جوامع محلی آمیخته است و توفیق هر نوع برنامه‌ای نیازمند مشارکت این جوامع خواهد بود.

پیش‌نیاز مشارکت مردم، آگاهی دادن به آنهاست و باید علت و ضرورت همکاری و نقش مردم به آنها آموزش داده شود. تجربه نشان داده است مردم زمانی آماده صرف هزینه برای حل یک مسئله هستند که ابتدا مسئله را بشناسند تا انگیزه لازم را پیدا کنند.

مردم باید به حقوق خود آگاه شوند و بدانند همان‌طور که ثروت مالی کشور متعلق به آنهاست، منابع طبیعی نیز جز ثروت مردمی است و همگی در آن شریک و سهیم هستند و باید به این موضوع اعتقاد پیدا کنند.
اگر مردم آگاه شوند که منابع طبیعی جزو متعلقات آنهاست و به این موضوع از منظر حقوق شهروندی بنگرند، طبیعتا در حفظ و صیانت از آن تلاش بیشتری خواهند کرد؛ همان‌طور که مردم در سراسر دنیا در مقابل بحران‌های‌زیست محییطی دخالت و اعتراض می‌کنند.