زیرساخت‌های ناکافی صنایع تبدیلی

زهرا خورشیدکلایی| گرگان ـ خبرنگار:


تولید انواع محصولات کشاورزی استان 5/4 میلیون تن است که از سطح افزون بر 650 هزار هکتار زمین کشاورزی و بیش از 32 هزار هکتار باغ برداشت می‌شود. 
این در حالی است که بخش اعظم تولید گندم، غلات، سویا و کلزا از استان بدون هیچ فراوری به صورت مواد خام به دیگر مناطق کشور ارسال می‌شود و برای گلستانی‌ها درآمدزایی ندارد. 
به این آمار باید تولید سالانه آفتابگردان، ابریشم، پرتقال، وش پنبه را نیز اضافه کرد که بدون هیچ ارزش افزوده‌ای به دیگر مناطق می‌رود و دست گلستانی‌ها به دلیل نبود صنایع تبدیلی خالی می‌ماند. 
این در حالی است که یکی از بهترین روش‌های توسعه اشتغال و افزایش درآمد در حوزه کشاورزی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و صنایع روستایی است و این اقدام برای کاهش حجم ضایعات کشاورزی نیز راهکاری موثر به شمار می‌رود. 
با توجه به این جایگاه و ضرورت، مسئولان ارشد این خطه همواره بر نقش کشاورزی در توسعه پایدار تاکید دارند، ولی تاکنون توجه به ایجاد زیرساخت در حوزه کشاورزی، صنایع تبدیلی، بازرگانی و بازاریابی محصولات کافی نبوده و هر سال بخش زیادی از محصول تولیدی و مازاد بر نیاز استان به صورت خام به سایر استان‌ها حمل می‌شود و یا بخشی از محصول به صورت ضایعات هدر می‌رود. 
با توجه به اهمیت موضوع صنایع تبدیلی کشاورزی در گلستان و تاثیر فراوان بر اشتغال با «عید محمد فاروقی» سرپرست مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی گلستان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.


از صنایع تبدیلی بخش کشاورزی تعریفی ارائه دهید؟

صنایع تبدیلی بخش کشاورزی به صنایعی اطلاق می‌شود که به فراوری و عمل‌آوری مواد نباتی، حیوانی، زراعی، باغی و شیلاتی، دام و طیور و جنگل و مرتع می‌پردازد و این فراوری دربرگیرنده تغییرات شیمیایی، فیزیکی و نگهداری و بسته‌بندی توزیع است. صنایع تبدیلی یکی از ابزارهای مهم در توسعه پایدار این بخش است. همچنین با توجه به ماندگاری کوتاه محصولات خام کشاورزی این موضوع جز با توسعه صنایع تکمیلی و تبدیلی بخش کشاورزی امکان‌پذیر نیست. 

اهداف اصلی توسعه صنایع تکمیلی چیست؟

کمک به توسعه پایدار بخش کشاورزی در دستیابی به امنیت غذایی، تاثیر فراوان در کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، ارتقای ارزش افزوده و بهره‌وری در کشاورزی، ایجاد اشتغال مولد و پایدار و کاهش روند مهاجرت از روستا به شهر و تاثیر فراوان در افزایش صادرات غیرنفتی و معرفی محصولات و فراورده‌های کشور در جهان و تاثیر فراوان در ارتقای سطح کیفی و فراوری محصولات کشاورزی و در نتیجه ارتقای سطح بهداشت و سلامت جامعه از جمله این اهداف است. 

در حال حاضر چه مقدار سرمایه‌گذاری در بخش صنایع تبدیلی استان انجام شده است؟

تولید انواع محصولات کشاورزی در استان 5/4 میلیون تن است. ظرفیت مواد خام براساس پروانه بهره‌برداری جهاد کشاورزی نیز 2 میلیون و 408 هزار تن است. همچنین تعداد کل جواز صادرشده صنایع تبدیلی جهاد استان 842 فقره تاکنون و اشتغال بر مبنای جواز صادره نیز 11 هزار و 667 نفر است. تعداد کل پروانه‌های بهره‌برداری نیز 320 فقره و اشتغال بر مبنای پروانه بهره‌برداری نیز 5401 نفر است. 
همچنین تاکنون سرمایه‌گذاری در بخش صنایع تبدیلی در استان توسط بخش جهاد کشاورزی حدود 7 هزار میلیارد تومان بوده است. این مقدار غیر از سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت است. 

مهم‌ترین مشکلاتی که هم‌اکنون در بخش صنایع تبدیلی استان وجود دارد، چیست؟

تعدد متولیان دولتی در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی، فرسودگی ماشین‌آلات، به هنگام نبودن تکنولوژی‌های برخی صنایع و کاهش بهره‌وری در این بخش، سرمایه‌گذاری ناکافی و نامناسب در برخی محصولات، متنوع نبودن سیاست در قالب تنظیم بازار محصولات کشاورزی، حضور ضعیف در بازارها با هدف تنظیم بازار محصولات و هدفمند نبودن یارانه مصرف از جمله این چالش‌هاست. همچنین کمبود پایانه‌های صادراتی و مشوق‌های صادراتی را می‌توان از دیگر مشکلات صنایع تبدیلی در استان نام برد. 

چه الزاماتی برای دستیابی به اهداف در صنایع تبدیلی کشاورزی وجود دارد؟

اعطای تسهیلات با سود کمتر از 10 درصد، پرداخت به موقع سرمایه در گردش، تسهیل در پرداخت سرمایه ثابت به طرح‌های در حال ساخت و حمایت از گسترش صنایع تبدیلی با هدف کاهش ضایعات کشاورزی از جمله الزامات برای رسیدن به اهداف مهم در بخش صنایع تبدیلی بخش کشاورزی است.