سمن‌ها؛ محرک‌هایی مثبت در افزایش امید

دکتر حسین واثق دودران|  فعال اجتماعی استان:

چند سالی است که تشکل‌های مردم‌نهاد در اردبیل دوباره جان گرفته‌اند. تشکل‌هایی که بیشتر اعضای آن جوان هستند و این نوید یک جامعه مدنی رو به رشد برای اردبیل را طی سال‌های آینده می‌دهد. تشکل‌هایی که اعضای آن دلسوزانه پیگیر موضوعاتی چون حقوق شهروندی، محیط زیست، توسعه اجتماعی، کتابخوانی، کودکان، طبقات محروم، حقوق زنان و عدالت آموزشی هستند. 

فعالیت و تکاپوی این تشکل‌ها نشان از پویایی و زنده بودن جامعه مدنی اردبیل دارد که از یک طرف به جد دنبال هویت‌بخشی به تاریخ فراموش شده اردبیل است و از طرف دیگر پیگیر احیا، ظرفیت‌سازی و مشارکت دادن نسل جدید در امور مربوط به خودشان است، اما جنس فعالیت‌ها این بار متفاوت و از جنس امید است. امیدی که نفس هایش هر از گاهی به تنگ می‌شود اما باز به واسطه جوان بودن پرانرژی و منظم‌تر به جلو پیش می‌رود. 

در این میان گسست نسلی، آسیبی جدی است که در جامعه اردبیل مشاهده می‌شود و تنها راه ترمیم آن گسترش نهاد‌های مدنی و تشکل‌های مردم‌نهاد است. اتفاقی که در حال رخ دادن است و تعداد 268 تشکل مجوز دار حکایت از آن دارد که جوانان اردبیل برای تغییر، امیدوار و برای گسترش این امیدواری در تلاش هستند. 
گسترش امید اجتماعی مساله‌ای است که می‌تواند بستر ساز توسعه اجتماعی در اردبیل باشد. تلاش فعالان مدنی جوان استان در تشکل‌های مردم‌نهاد طی سال‌های اخیر نیز بیشتر بر این محور بوده است. تلاش برای این‌که خودشان و مردم احساس کنند امکان تغییر مثبت زندگی خود و در جامعه را دارند. اما چنین اطمینانی در صورتی در یک جامعه محقق خواهد شد که اعتماد عمومی و مشارکت مردم در آن وجود داشته باشد و این همان نکته بارزی است که در گفتمان تشکل‌های مردم‌نهاد اردبیل وجود دارد؛ امید بخشی و توانمند‌سازی مردم برای رسیدن به خواسته‌های شخصی و اجتماعی‌شان. در این صورت است که امید با آگاهی، ایمان و آزادی، کار، دوستی و عشق جان می‌یابد و این جان انسان را به خود انگیختگی وا می‌دارد. سعی را در وجودش می‌دمد و مسئولیت را بر دوشش می‌اندازد. در این مسیر است که توان‌افزایی‌ها معنا می‌یابد، اثر می‌گذارد و به شایستگی می‌رسد. 

 در این بین تشکل‌ها با ابزارهای گفت‌وگو و مطالبه محوری در تلاش هستند تا این مفاهیم را گسترش دهند تا هنگام بروز بحران‌ها مردم خودشان بتوانند ترمیم اجتماعی کنند و تولید اجتماعی مثبتی را در نقاط عطف و مخاطره انگیز داشته باشند. بدون شک زمانی که در جامعه‌ای، گروه‌های مختلف اجتماعی بتوانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند ظرفیت امیدواری و آرزومندی آن جامعه بالاتر می‌رود و این ماهیت تشکل‌های مردم‌نهاد در جامعه اردبیل است که در حال تلاش برای بستر‌سازی گفت وگوی بین نسلی و بین گروهی هستند، گفت وگویی که بتواند کنش جمعی موثر را شکل دهد و تضمینی از در دسترس بودن آینده جمعی روشن به مردم بدهد. 

تشکل‌های مردم‌نهاد اردبیل هر یک اکنون تبدیل به یک محرک اجتماعی مثبت برای مشارکت شده‌اند. ترویج مسئولیت‌های اجتماعی، کمک به تقویت سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگ‌سازی کار جمعی و ارتقای مهارت‌های اجتماعی تنها گوشه‌ای از اهداف این تشکل‌هاست. رویکرد تشکل‌های مردم‌نهاد اردبیل رویکردی مبتنی بر آموزش است که در بلند مدت موجب توسعه اجتماعی استان خواهد شد. 

 تشکل‌های مردم‌نهاد به عنوان نهاد امید ساز بستر مناسبی هستند تا نسل جدید در هیاهوها گم نشود و مسیر زندگی خود را در جهت توسعه اجتماعی جامعه تعریف کنند. در پایان امیدوارم در آینده نزدیک شاهد حمایت‌های بیشتری از تشکل‌ها در استان باشیم؛ چراکه این نهادها با آمارها وفعالیت‌هایی که داشته‌اند ثابت کردند در گفتمان خود ثابت قدم و مصر هستند. تجربه نشان داده که دیگر زمان تجویز فرهنگی و اجتماعی گذشته است و باید فضای همدلی را توسعه داد.