برخورد یا شفافیت

حسن روحانی، رئیس‌جمهور راه برخورد با فساد اقتصادی را در شفافیت می‌داند و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، پیشنهاد داده تا برای تنظیم بازار کالای اساسی، از مکانیزم کارت هوشمند استفاده شود. رئیس مجلس با بیان اینکه ستاد تنظیم بازار باید قیمت مایحتاج مردم مانند برنج، گوشت و روغن را کنترل کند، تاکید کرد: درصورتی که توانایی تنظیم بازار وجود نداشته باشد، باید کارت هوشمندی درنظر گرفته شود تا با قیمت روشن و مشخص کالاهای اساسی به‌دست مردم برسد. اخیرا صادق لاریجانی،‌ رئیس دستگاه قضا هم به‌عنوان ضلع سوم سران قوای سه‌گانه کشور مصمم شده تا به استناد موافقتی که اخیرا از مقام معظم رهبری گرفته، برخورد قضایی را با فسادهای اخیر به‌ویژه ناشی از رانت ارزی و واسطه‌گری در بازار ارز و سکه تشدید کند.

اظهارنظر و اقدام‌های 3نفر از سران سیاسی ایران در روزهای اخیر نشان می‌دهد چالش به‌وجود آمده بر سر راه برخورد با فساد و رانت و سامان‌دادن به اوضاع اقتصاد جدی‌است. حالا پرسش این است که کدام نسخه راه است و کدام‌یک بی‌راهه و آیا موضع‌گیری‌های اخیر سران قوا، به‌معنای مکمل همدیگر عمل خواهند کرد یا نه؟

البته پیگیری خبرها نشان می‌دهد دوگانگی به‌وجود آمده در میان قوا فقط به اختلاف میان دولت و دو قوه دیگر مربوط نمی‌شود. در این میان به‌تازگی درون دولت به‌ویژه از مسیر وزارت صنعت، معدن و تجارت رویکرد افشای احتکارکالا و وعده برخورد با متخلفان با استفاده از اقتدار قانونی 2نهاد نظارتی سازمان تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان دنبال می‌شود، درحالی‌که کارشناسان اقتصادی می‌گویند به جای بگیر و ببندهای اقتصادی و برخورد‌های شتابزده با پرونده‌های شائبه‌انگیز بهتر است که ریشه‌های رانت و فساد خشکانده شود و اجازه برهم خوردن فضای کسب‌وکار در اثر رویکردهای تعزیراتی و قضایی داده نشود.

دیروز حسن روحانی در تلاش برای یکپارچه کردن دوباره دولت در اصلاح رویه‌های اقتصای در نشست هیأت وزیران با تأکید بر ضرورت برخورد با متخلفان اقتصادی، رویکرد رسمی دولت را اعلام و تأکید کرد: باید در کنار هم باشیم، در این شرایط ممکن است عده‌ای هم سوءاستفاده و تخلف کنند. باید با افرادی که متأسفانه منافع ملی و آینده کشور و همنوعان خودشان را درنظر نمی‌گیرند، برخورد کرد.

او با تأکید بر اینکه با کسی که فساد می‌کند، باید برخورد کرد، افزود: خواهش اول من این است که قبل از برخورد، عادلانه قضاوت کنیم، اگر به نتیجه رسیدیم، مجازات او را اعمال کنیم و بعد خبر آن را اعلام کنیم. رئیس‌جمهور با طرح این پرسش که چرا به عکس کار می‌کنیم، گفت: اول اعلام می‌کنیم که مثلا افرادی را گرفته‌ایم و بسته‌ایم و چه کار کرده‌ایم و چه‌کسی را گرفته‌ایم، چه‌کسی را می‌گیریم و چه‌کسی را خواهیم گرفت. با هر کس در این کشور تخلف و فساد کرده باید برخورد شود و این وظیفه ذاتی نیروهای انتظامی و امنیتی و قضایی است که با متخلفان برخورد کنند اما تبلیغات باید بعد از عمل باشد، به‌خصوص آنجا که حیثیت و آبروی مردم در میان است.

رئیس شورای‌عالی اقتصاد با اشاره به اینکه مشکل اقتصادی با بگیر و ببند حل نمی‌شود، تأکید کرد: ممکن است بگیر و ببند در گوشه‌ای لازم باشد اما اساس آن است که باید فضا آرام شود و مردم نسبت به آینده اعتماد پیدا کنند. باید مردم بدانند آینده بدی در انتظار آنها نیست و اگر چیزی موجب نگرانی آنهاست، آن نگرانی را برطرف کنیم. روحانی با هشدار ضمنی به خطر برخوردهای شتابزده و اثر آن بر محیط کسب‌وکار، اعلام کرد: اگر امروز می‌خواهیم در برابر توطئه آمریکا ایستادگی و مقابله کنیم، باید فضای کسب‌وکار آرام در ایران به‌وجود بیاید اما اگر تنش و اختلاف و ناامیدی بیشتر شد، وضع بدتر می‌شود و مشکلات افزایش می‌یابد. باید همدیگر را یاری و کمک کنیم.

فرمان شفافیت به دولتی‌ها

رئیس‌جمهور دیروز به همه سازمان‌های دولتی فرمان داد که گزارش‌های شفاف به مردم ارائه دهند. او به کابینه دستور داد تمام فعالیت‌های خود را به مردم گزارش دهند تا بدانند ارز به چه کسانی داده می‌شود و چگونه هزینه می‌شود.  او گفت: بانک مرکزی و وزیران هر چه هست و هر کاری را می‌بایست به مردم گزارش دهند؛ اگر به کسی ارز می‌دهند به مردم بگویند؛ کسی ارز وارد می‌کند، بگویند. گمرک به مردم اطلاع دهد. بانک مرکزی، وزارت صنعت، بهداشت و جهادکشاورزی اطلاعاتی را که مورد نیاز است به مردم ارائه بدهند تا مردم در جریان باشند که ما به چه‌کسی پول می‌دهیم چه کار می‌کنیم و چه جور زندگی می‌کنیم.

   وعده مشترک روحانی و همتی: نرخ ارز کاهش می‌یابد

رئیس‌جمهور دیروز درباره نگاهش به بازار ارز و چشم‌انداز آن هم سخن گفت. حسن روحانی اعلام کرد: ارز باید با قیمت متعادل در اختیار تولیدکنندگان و واردکنندگان قرار بگیرد، قیمت ارز حتماً از قیمتی که امروز در سامانه نیما هست، پایین‌تر خواهد آمد و همه عوامل و مولفه‌های اقتصادی این را می‌گوید. رئیس شورای‌عالی اقتصاد افزود: رئیس بانک مرکزی گله دارد که مردم در سامانه نیما ارز نمی‌خرند درحالی‌که ما ارز زیاد داریم. گفتم قیمت را بیاورید پایین تا مردم بخرند و این خوب است و خبر خوبی بود که هم از وزیر نفت و هم از رئیس بانک مرکزی شنیده‌ام؛ می‌گوید وارد‌کننده و تولیدکننده ارزی را که در سامانه نیما عرضه می‌کنیم، نمی‌خرند و می‌گویند این ارز گران است؛ در این سامانه نیما خیلی مداخله نمی‌کنیم ما می‌توانیم کمک کنیم ولی در این زمینه معمولاً دو طرف تقاضا و عرضه است که همدیگر را پیدا می‌کنند.

عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی هم دیروز پس از اعلام نظر رئیس‌جمهور، در جمع خبرنگاران حاضر شد و از سخنان روحانی رمزگشایی کرد: بدون دخالت بانک مرکزی، بازار ثانویه ارز به‌تدریج روند کاهشی به‌ خود می‌گیرد و قیمت‌ها نزول می‌کند. او افزود: هسته اصلی تعادل بخش ارزی بازار ثانویه است که به‌تدریج دارد عمق پیدا می‌کند و قیمت‌هایش هم همانطور که آقای رئیس‌جمهوری اعلام کردند برای واردکننده خیلی قابل‌قبول نیست، بنابراین به سمت کاهش می‌روند و ما هم تأیید کرده‌ایم که خود صادرکنندگان باید متوجه شوند که با این قیمت کسی ارز نمی‌خرد و باید قیمت‌ها را پایین بیاورند. رئیس‌کل بانک مرکزی تأکید کرد: ما هم بارها گفته‌ایم که روی نرخ دخالت نمی‌کنیم و بازار خودش تثبیت خواهد کرد. وزن اصلی بازار ما در بازار ثانویه دارد انجام می‌شود و الان تقریبا 96- 95 درصد واردات دارد در بازار ثانویه انجام می‌شود و همین تأثیر خودش را می‌گذارد.