زلزله قابل پیش‌بینی نیست. هر کسی غیر از این حرفی بزند، دروغ است. توصیه جایگزین اما تغییر سبک زندگی، آماده ماندن برای زلزله و پیشرفت فناوری است که در کشورهای مختلف دنیا امتحانش را پس داده است.
تغییر سبک زندگی؛ راهکار جدید ژاپنی‌ها
معمولا هرچه درباره ژاپن و زلزله می‌شنویم، درباره ساختمانهای ضدزلزله‌ای که بر سر مقاومت در برابر ریشتر مسابقه می‌گذارند. ژاپنی‌ها که حالا پس از سال‌ها تلاش، قهرمان آمادگی برای زلزله در جهان شناخته می‌شوند اما کارهای بسیار بیشتری از ساختمانهای مقاوم انجام داده‌اند. سرمایه‌گذاری روی تغییر فرهنگ، نگاه مردم به زلزله و سبک زندگی ملت ژاپن یکی از مهم‌ترین کارهایی است که به‌خصوص بعد از زلزله بزرگ سال 2011این کشور مورد توجه قرار گرفت. پروژه «دنت‌سو» یکی از مهم‌ترین کارها به‌حساب می‌آمد که هدفش تغییر سبک زندگی بین افراد 20تا 69ساله بود. در کشوری که همه برای پس از زلزله آماده هستند، تأکید درباره تغییر سبک زندگی است. تأکید این برنامه بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی در مواقع بحرانی و استفاده از منابع طبیعی پس از زلزله بوده است. بخشی دیگری از این ماجرا تغییر سبک آشپزی برای وقت بحران بوده است. این پروژه 2هدف عمده را تأمین می‌کرد؛ اول اینکه خوراک‌هایی سالم، پخته شده و بهداشتی در زمانی کوتاه پخته شوند، دوم اینکه این خوراکی‌ها ترجیحا بدون وسیله‌های عادی تولید گرما آماده شوند و دورریز هم نداشته باشند. این پروژه در عین حال که باعث شد مردم صرفه‌جویی در مصرف انرژی در شرایط بحرانی پس از زلزله را یاد بگیرند، سبب می‌شود برای خانواده‌هایشان هم وقت بیشتری بگذارند و خوراک را کنار آنها صرف کنند؛ اتفاقی که باعث می‌شود افراد راحت‌تر بتوانند با مشکل جدیدشان کنار بیایند.
هشدار زودهنگام زلزله؛ راه‌حل سیستم لرزه‌نگاری آمریکا
سیستم هشدار زودهنگام زلزله یا EEW سامانه‌ای است که ایستگاه‌های لرزه‌نگار را به یک سامانه مرکزی متصل کرده و در طرف دیگر، به اپراتور تلفن همراه مشترکان و چند سامانه هشدار اضطراری وصل می‌شود. با علم به اینکه هر زلزله دو نوع موج دارد که از هم چند ثانیه تا چند دقیقه فاصله دارند، کاری که این سیستم هشدار انجام می‌دهد، این است که با دریافت موج اول زلزله، به تمام این سیستم‌ها یک هشدار اولیه می‌فرستد. این هشدار به اندازه کافی فرصتی را در اختیار مردم و مراکز مدیریت می‌گذارد تا خودشان را با شرایط جدید وفق بدهند. این سیستم از سال 2006راه‌اندازی شده و به جز آمریکا در چند کشور دیگر از آن استفاده می‌شود.
تعداد مراکز هشدار زلزله در سراسر آمریکا گسترش پیدا کرده که در نتیجه آن، موج‌های اولیه با سرعت بیشتری شناسایی می‌شوند.
کوله نجات؛ یک ایده جهانی
یک ایده جهانی که سال‌هاست در کشورهای مختلف جهان تمرین می‌شود، توجه به چند نکته ساده اما بسیار مهم است. زلزله خبر نمی‌کند به همین‌خاطر داشتن کوله نجات در خانه‌ها و دفاتر کاری تبدیل به یک امر عادی و طبیعی شده است. استفاده از کوله نجات یکی از ایده‌هایی است که بعد از لرزه‌های اخیر بسیار درباره آن صحبت به میان می‌آید. این کوله‌ها بهتر است 3عدد باشند؛ یکی در محل کار، دیگری در خانه و سومی در خودرو. در این کیف اقلام ساده‌ای مثل بیسکویت، نان خشک، کپی مدارک مهم مثل شناسنامه و کارت ملی، شماره تلفن‌های مهم (نزدیکان و افراد خانواده یا حتی شماره‌های اورژانسی و امدادی)، وسایل پانسمان و... را جا بدهید. بهتر است شماره‌ها را حفظ کنید و برای فرار در اوقات مختلف روز و شب برنامه‌های جداگانه تدارک ببینید. بعد از زلزله پیدا کردن افراد بسیار سخت است؛ مثلا برای روز یا شب با اطرافیان‌تان قرار بگذارید که کجا جمع شوید. نقشه‌های خروج امن را از سایت شهرداری دانلود کنید و برای منطقه زندگی و کارتان در اختیار داشته باشید.
بیمه زلزله؛ راهکار فیلیپینی‌ها
فیلیپین به‌عنوان یکی از کشورهای پرحادثه جهان از شهریور‌ماه امسال یک بیمه جدید حوادث را در کل کشور راه‌اندازی کرده که همه بتوانند خانه‌هایی که بر اثر طوفان یا زلزله از بین می‌رود را در کمترین زمان ممکن، از نو بسازند. هر سال عده زیادی در این کشور جان‌شان را بر اثر حوادث مختلفی از دست می‌دهند اما به جز آن، کسانی که زنده می‌مانند هم چون عملا آهی در بساط ندارند، با مشکلات جدی معیشتی و روانی مواجه می‌شوند. در پروژه‌ای که با همکاری دولت فیلیپین و بانک جهانی راه‌اندازی شده، بیمه‌ای با ارزش کلی 206میلیون دلار آمریکا پیش‌بینی شده است. مزیت این بیمه نسبت به نمونه‌های دیگری که تا به حال در کشور راه‌اندازی شده بود، امکان دریافت سریع پول است که با وارد شدن بانک جهانی به این پروژه بیمه‌ای محقق شده است. مدت این همکاری فعلا 6سال اعلام شده تا بانک‌های فیلیپین بتوانند خودشان این پروژه بزرگ بیمه‌ای را راه‌اندازی کنند.
تمرین نجات
در بسیاری از کشورها چندبار در سال تمرین زلزله صورت می‌گیرد. فقط مدارس و ادارات دولتی مطرح نیست؛ مثلا در کالیفرنیا هر سال حداقل یک‌بار حتی شرکت‌های خصوصی و مادرانی که در خانه هستند هم باید در تمرین محله‌ها شرکت کنند. در این تمرین‌ها شرایط زلزله مثلا با سوت زدن چندین نفر شبیه‌سازی می‌شود. زلزله تهران را یادتان می‌آید؟ خیلی‌ها نمی‌دانستند که باید چه کار کنند و کجا بروند. در زمان زلزله وقت فکر کردن نیست. آنقدر باید همه مخصوصا بچه‌ها تمرین کرده باشند که تخلیه امن از خانه یا محل کار ملکه ذهن همه شده باشد. یعنی بدون نیاز به فکر کردن زیاد بدانید که باید کوله‌‌نجات‌تان را از کجا بردارید و سریع خود را به چه منطقه امنی در نزدیک‌ترین فاصله ممکن برسانید تا مثل زلزله‌های اخیر تهران ترافیک نشود!
