5 رکن سم‌زدا در روزهای آلوده
تغذیه مناسب و آگاهی از خوراکی‌های مؤثر می‌تواند بدن را در برابر اثرات مخرب هوای آلوده ایمن کند
آرش نهاوندی-روزنامه نگار
آلودگی هوا در کلانشهرهای ایران در فصل زمستان بیشتر تشدید می‌شود و ماندگاری آن هم بیشتر است. در نتیجه باید به‌دنبال عوامل پیشگیری‌کننده از ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا بود. یکی از مهم‌ترین این عوامل پیشگیرانه تغذیه است چون بدن را دربرابر اثرات مخرب هوای آلوده ایمن می‌کند. این نکته‌ای است که منصور رضایی، متخصص تغذیه به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «تغذیه در کاهش میزان آلاینده‌ها در بدن مؤثر است، اما باید این آگاهی را داشته باشیم که دلیل بیماری یک علت نیست که با یک راهکار بهبود پیدا کند. تغذیه یکی از عوامل است و فاکتورهای دیگر هم در این‌باره باید درنظر گرفته شوند، ازجمله آرامش و سلامت روان که آن هم به اندازه تغذیه اهمیت دارد.» نکات مطرح شده از سوی این متخصص را درباره خوراکی‌هایی که در روزهای آلودگی هوا به حفاظت از بدن کمک می‌کنند در ادامه بخوانید.
به‌جای شیر، ماست بخورید
با اینکه برخی عنوان می‌کنند نوشیدن شیر در هوای آلوده بسیار مؤثر است، اما این محصول لبنی به‌تنهایی در دفع آلاینده‌ها مؤثر نیست و ماست گزینه بهتری برای سم‌زدایی بدن در زمان آلودگی هواست. اگر در زمان آلودگی هوا ترکیبی از میوه‌ها، سبزی‌ها و ماست را مصرف کنیم، می‌توانند در دفع مواد آلاینده از بدن مؤثر باشند. شیر دارای لاکتوز است که خیلی از افراد بدنشان لاکتوز را تحمل نمی‌کند و روده‌هایشان اذیت می‌شود. شیر همچنین فساد‌پذیر و حمل‌ونقل آن سخت است. باید در یخچال نگهداری و به شکل جوشانده یا گرم شده مصرف شود، اما ماست فاسد و خراب نمی‌شود و شرایط نگهداری آن خیلی راحت است. البته مصرف ماست کم‌چرب توصیه می‌شود. در هوای آلوده بهتر است پنیر هم مصرف نشود چون نمک دارد. ترکیبی از ماست، میوه‌ها و سبزی‌ها (ماست و خیار یا بورانی اسفناج یا بادمجان) حاوی آب، املاح، ویتامین و مواد آنتی‌اکسیدانی است و مواد مضری که از محیط وارد بدن شده را به شکل ادرار، مدفوع، خلط، عرق و صفرا از بدن خارج می‌کند.
پاکسازی بدن با انواع سبزی
میوه‌ها و سبزی‌های موجود در بازار مانند شلغم، چغندر، کدو حلوایی، کدوی سبز و هویج، همه خاصیت پاکسازی بدن از سموم را دارند. نکته مهم اینجاست که آبمیوه‌ها چنین تأثیری ندارند و باید خود میوه را مصرف کرد. زمانی که آب میوه را می‌گیریم نیمی از خاصیت آن از بین می‌رود؛ حتی برای افراد سالمند نیز بهتر است خود میوه پوره شود. میوه‌ها و سبزی‌های پوره و رنده شده داخل لبنیاتی مانند ماست خیلی به پاکسازی بدن از آلاینده‌ها کمک می‌کنند.
نیازی به خرید میوه و غذای گران نیست
در زمان آلودگی هوا باید میزان مصرف روغن، چربی‌ها و برنج و نان را کم کنیم و مصرف میوه و سبزی را افزایش دهیم. زمانی که درباره میوه صحبت می‌شود منظور انار کیلویی 100هزار تومان نیست؛ بلکه میوه‌های پادرختی هم همین خاصیت را دارند. اگر در هوای آلوده ماهی مصرف کنیم خوب است، اما همه افراد نمی‌توانند ماهی بخورند و هر روز هم نمی‌شود این غذای دریایی را مکررا استفاده کرد. مصرف تخم‌مرغ هم در این هوا خوب است. در علم تغذیه هر توصیه‌ای که می‌شود باید 3شرط در آن رعایت شده باشد؛ دسترسی فیزیکی، فرهنگی و اقتصادی.
سلنیوم را از ماهی بگیرید
بهترین ترکیبی که به دفع آلاینده‌ها از بدن کمک می‌کند، سلنیوم است. این املاح در ماهی وجود دارد و میزان آن در غذاها وابسته به نوع و جنس خاک است، مانند ید که اگر ید در خاک کم باشد، گیاه فقیر می‌شود و دام و طیور پس از خوردن آن گیاه، گوشت‌شان دارای ارزش غذایی کافی نیست. خاک ایران از نظر میزان ید و سلنیوم فقیر است، در نتیجه اغلب غذاهای ما از مقدار کافی سلنیوم برخوردار نیستند؛ به همین دلیل باید ماهی در سبد غذایی‌مان قرار بگیرد؛ چون غنی از سلنیوم است.
ارکان سم‌زدا
در علم تغذیه بحث سم‌زدایی (Detoxification) به این معناست که اثرات هوا، غذا، داروی آلوده یا هرگونه مسمومیت، از طریق سیستم‌های دفعی به‌صورت ادرار، مدفوع، خلط، عرق و صفرا از بدن خارج می‌شوند. پایه و اساس دفع مواد آلوده‌کننده از بدن 5 رکن آب، فیبر، ویتامین، املاح و
مواد دارای آنتی اکسیدان است. در هوای آلوده فلزات سنگین، جیوه، آرسنیک، کادمیوم و آلومینیوم وجود دارد که اگر وارد بدن شوند، به کمک املاحی نظیر آهن، ید، روی و ترجیحا سلنیوم، از بدن خارج می‌شوند.
توصیه
چند نمونه از بهترین خوراکی‌های مفید برای یک تغذیه مناسب در روزهای آلودگی هوا.
ویتامین سی
ویتامین سی، یک ویتامین مهم و مؤثر علیه هوای آلوده است که در مرکبات و انواع سبزی به‌راحتی در دسترس است. سبزی‌هایی مانند زنجبیل، گشنیز، جعفری، کلم و شلغم منابع خوبی از ویتامین C هستند. پرتقال و لیموترش هم میوه‌هایی غنی از این ویتامین هستند. از آب مرکبات هم غافل نشوید. میوه‌ها و سبزیجات نارنجی‌رنگ مثل پاپایا و کدو تنبل هم سرشار از ویتامین C مناسب برای ریه هستند و با عفونت‌ها و التهاب ناشی از کیفیت بد هوا مبارزه می‌کنند.
سیب و توت فرنگی
سیب سرشار از اسیدهای فنولیک و فلاونوئیدهایی است که به کاهنده التهاب در مجاری هوا معروف هستند. التهاب مشکلی رایج بین کسانی است که در هوای آلوده تنفس می‌کنند. کافی است سیب را در رژیم غذایی روزهای آلوده قرار دهید.
آناناس
آناناس حاوی آنزیمی است که به ریه‌ها کمک می‌کند تا مواد زائد را از بین ببرند و به‌طور طبیعی عمل سم‌زدایی را انجام می‌دهد. در ضمن این میوه، التهاب و تورم راه‌های هوایی و تنفسی را کاهش می‌دهد و به قطع شدن سرفه کمک می‌کند.
زنجبیل
این گیاه پرخاصیت سرفه را کاهش می‌دهد و گردش خون را بهبود می‌بخشد. زنجبیل دوبرابر پرتقال ویتامین سی دارد.
سیر و پیاز
مصرف سیر، تره‌فرنگی و پیاز در رژیم غذایی روزهای آلوده می‌تواند به محافظت از مخاط دستگاه تنفسی کمک کند. این سبزیجات حاوی مقادیر زیادی گوگرد هستند و به سیستم ایمنی عمومی بدن کمک می‌کنند.
سبزی‌های چلیپایی
سبزی‌های چلیپایی شامل کلم بروکلی، کلم پیچ، کلم بروکسل و گل کلم هستند. گنجاندن این سبزی‌ها در رژیم غذایی روزانه، به مبارزه با التهاب کمک می‌کند و خطر ابتلا به سرطان ریه و سایر بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا را کاهش می‌دهد.
کرفس
کرفس را به چاشنی‌ها، انواع سالاد، سبزی ، آبمیوه‌ها، انواع سوپ و انواع خورش اضافه کنید. مواد مغذی موجود در این سبزی مفید به بدن کمک می‌کنند تا جذب فلزات سنگین را که عامل بروز بیماری ریوی هستند، کاهش دهد.
در همینه زمینه :
