زیر چتر قانون

شیب تند افزایش قیمت خودرو در سال‌های اخیر باعث شده  که بسیاری چاره‌ای جز خرید خودروی کارکرده نداشته باشند. توجه به نکات حقوقی خرید خودروی دست‌دوم در معامله این خودروها به اندازه مسائل فنی اهمیت دارد؛ اما متأسفانه بسیاری از افراد هنگام خرید خودروی کارکرده بیشتر به نکات فنی دقت می‌کنند و به نکات حقوقی خرید ماشین دست‌دوم توجه کافی ندارند.

نحوه تنظیم قولنامه ماشین
  پیش از انتقال سند، قرارداد (مبایعه‌نامه) تنظیم کنید.
 بسیاری از کارشناسان حقوقی توصیه می‌کنند در زمان خرید خودروی دست‌دوم، پس از بررسی موارد فنی و حقوقی، بین خریدار و فروشنده یک مبایعه‌نامه امضا شود. مبایعه‌نامه یا قولنامه قراردادی بین خریدار و فروشنده است که هر طرف قرارداد را موظف می‌سازد تا نسبت به موارد توافق‌شده تعهد داشته باشد. از نوشتن هرگونه قولنامه دستی خودداری کنید و اگر نخستین تجربه خرید خودروی شماست، اصلا زیر بار این کار نروید.موارد زیر باید در نحوه تنظیم قولنامه ماشین گنجانده شود:
 مشخصات کامل مالک و فروشنده (شماره ملی، آدرس دقیق، تاریخ تولد، محل صدور شناسنامه و شماره تماس)
 تمام جزئیات خودرو مانند مدل، رنگ، وسایل و آپشن‌های موجود، تک‌سوخت یا دوگانه‌سوز‌بودن آن و...
 قیمت توافقی و نحوه پرداخت هزینه از سوی خریدار
 زمان تحویل خودرو از طرف فروشنده به همراه بیمه و کارت‌سوخت
 زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو
 نحوه پرداخت عوارض سالانه شهرداری، مالیات، جرایم و دریافت تأییدیه عدم‌خلافی خودرو
 توافقات برای زمان حضور در دفترخانه
 موارد مربوط به نحوه فسخ معامله و جرایم مربوطه

خرید و فروش وکالتی ماشین یعنی چه؟
برخی افراد در زمان خرید و فروش خودروی خود  این کار را با سپردن وکالت بر عهده افراد دیگر می‌گذارند. در این قرارداد کسی که وکالت می‌دهد موکل و فرد دیگری که وکالت را قبول می‌کند وکیل خوانده می‌شود. خرید و فروش وکالتی ماشین، به 3دسته فروش وکالتی خودرو، خرید وکالتی خودرو و وکالت تعویض پلاک تقسیم می‌شود که در ادامه با تعریف هر کدام آشنا می‌شوید:
در قرارداد فروش وکالتی خودرو شما به شخص دیگری وکالت می‌دهید که به‌عنوان نماینده شما در مراحل قانونی فروش خودرویتان عمل کند، یعنی برای آن مشتری پیدا کند، بر سر قیمت چانه بزند، مبایعه‌نامه خودرو را امضا کند و با خریدار به مراکز تعویض پلاک مراجعه کند.
در قرارداد خرید وکالتی خودرو قضیه کاملا برعکس است و شما به فرد دیگر نمایندگی می‌دهید که به جای شما نقش خریدار خودرو را بازی کند.
در قرارداد وکالت تعویض پلاک، فروشنده به خریدار فقط برای طی‌کردن مرحله تعویض پلاک وکالت می‌دهد و اصول چنین قراردادی این است که مبایعه‌نامه پیش از آن تنظیم و امضا شود و مراجعه خریدار به مراکز تعویض پلاک محدودیت زمانی داشته باشد.
از نظر نوع وکالت هم قراردادهای خرید و فروش وکالتی خودرو به 2دسته وکالت ساده و بلاعزل تقسیم می‌شوند:
در وکالت ساده یک چهارچوب کلی برای وظایف وکیل و موکل تعریف می‌شود و مدت‌زمان آن هم محدود است. در این وکالت هر دوطرف می‌توانند هر زمان که خواستند قرارداد را باطل کنند.
در وکالت بلاعزل که خطرناک‌ترین نوع وکالت از نظر مشکلات خرید و فروش وکالتی خودرو محسوب می‌شود، معمولا محدودیت زمانی وجود ندارد و وکیل نمی‌تواند موکل را عزل کند اما همچنان مالک خودرو است و اختیار آن را دارد. معمولا اکثر کلاهبرداری‌های خرید و فروش وکالتی خودرو با استفاده از دادن یا گرفتن وکالت بلاعزل انجام می‌شود.

چک‌لیست حقوقی خرید خودروی دست دوم
علاوه بر موارد فنی، باید به نکات حقوقی و مراحل آن هنگام خرید خودروی
 دست دوم توجه داشته باشید. مراحل خرید یک ماشین کارکرده به شرح زیر است.

  بررسی خودرو و توافق درخصوص قیمت
 پس از اینکه درخصوص سلامت خودرو، قیمت مناسب آن و سایر موارد اطمینان حاصل کردید مراحل بعدی را انجام دهید.

   نوشتن قولنامه
به سندی که میان خریدار و فروشنده خودرو برای نشان‌دادن نقل و انتقال ماشین دست‌دوم نوشته می‌شود، قولنامه می‌گویند. در این قولنامه مواردی مانند مشخصات خریدار و فروشنده، مشخصات ماشین، قیمت ماشین و میزان پیش‌پرداخت باید مشخص شود. این قولنامه‌ نزد مراجع قضایی معتبر است و افراد ملزم به اجرای مفاد آن هستند. پیشنهاد می‌کنیم که هنگام تنظیم قولنامه تمام مبلغ خرید خودرو را به‌صورت یکجا پرداخت نکنید. بخشی از آن را هنگام تنظیم قولنامه و باقی آن را پس از دریافت برگه عدم‌خلافی و تعویض پلاک پرداخت کنید.

  مراجعه به مراکز تعویض پلاک
پس از تنظیم قولنامه، خریدار و فروشنده باید به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند و با ارائه مدارک لازم، این کار را انجام دهند. البته در این هنگام حتما نیاز به حضور فروشنده نیست اما خریدار باید از او وکالتنامه‌ای برای تعویض پلاک داشته باشد.

   انتقال بیمه خودرو
مرحله آخر، انتقال بیمه بدنه خودروست. درصورتی که خودرو بیمه بدنه دارد، باید به یکی از شعب بیمه مدنظر مراجعه کنید و با پرداخت مابه‌التفاوت قیمت بیمه، آن را به نام خود تغییر دهید.