درخواست محیط‌زیستی ایران از شورای امنیت سازمان ملل
نماینده ایران در سازمان ملل با اشاره به تأثیر تحریم‌ها بر جلوگیری از مشارکت فعال ایران در مقابله با تغییر اقلیم و تخریب محیط‌زیست ایران، خواستار برچیدن فوری تحریم‌ها شد
اعمال تحریم‌های یک یا چندجانبه علیه ایران توسط آمریکا و اروپا نه‌تنها اقتصاد ایران را درگیر کرد که حتی بر اهداف محیط‌زیستی ایران تأثیر گذاشت و شاخص بهبود عملکرد محیط‌زیستی ایران را کاهش داد. تحریم علیه ایران، محیط‌زیست کشور را از همکاری با سازمان‌های مختلف بین‌المللی محروم کرد و از آن مهم‌تر جلوی انتقال فناوری‌های پیشرفته برای بهبود شاخص محیط‌زیست ایران را به کشور گرفت. در چنین شرایطی اگرچه ایران معاهدات جهانی برای مقابله با گرمایش جهانی و تغییر اقلیم را مشروط به برچیده شدن تحریم‌ها پذیرفته و تعهد مشروط به فعالیت برای انتشار گازهای گلخانه‌ای داده است، اما تحریم‌های اعمال شده علیه ایران حفاظت از محیط‌زیست کشور را تضعیف کرده و آنطور که امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل می‌گوید حتی به تخریب محیط‌زیست ایران نیز منجر شده است.
تحریم، مانع مشارکت در مقابله با تغییر اقلیم است
امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل: اقدامات قهری یکجانبه (تحریم‌ها) باید فوری پایان یابد، زیرا مانعی برای مشارکت کشورها در تلاش های کاهش تغییرات اقلیم ایجاد می‌کند. مقابله با تغییرات اقلیم نیازمند همکاری جهانی، همبستگی و اقدام جمعی است و پرداختن به تغییرات اقلیمی به‌معنای تمرکز بر علل ریشه‌ای آن و یافتن راه‌حل‌های مؤثر برای کاهش اثرات آن است.توافقنامه‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییر اقلیم (UNFCCC) و موافقتنامه پاریس، چارچوب‌هایی را برای رسیدگی به این موضوع فوری فراهم می‌کنند. ایران نیز مانند سایر کشورها با چالش‌های زیست‌محیطی و اثرات تغییرات اقلیم مانند آلودگی‌ها، کمبود آب، توفان‌های شن و گردوغبار، بیابانزایی و تخریب تنوع‌زیستی مواجه است. این چالش‌ها به‌دلیل اعمال قهری یکجانبه آمریکا (تحریم‌های یکجانبه) تشدید شده است. اقدامات آمریکا مانع تأمین مالی بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و دسترسی به فناوری‌های سازگار با محیط‌زیست می‌شود و فرصت‌های تحقیقاتی و آموزشی مشترک زیست‌محیطی را محدود می‌کند. در نتیجه، تخریب محیط‌زیست در ایران بر حقوق مردم برای داشتن محیط‌زیست سالم و استاندارد زندگی مناسب، تأثیر منفی می‌گذارد. به‌رغم چنین چالش‌های مبرمی، جمهوری اسلامی ایران بر تعهدات خود ثابت‌قدم است. در همین راستا، جمهوری اسلامی ایران با حمایت سازمان ملل متحد، «کنفرانس بین‌المللی مبارزه با توفان‌های شن و گردوغبار» را در تاریخ ۹ تا ۱۰ شهریور ۱۳۹۲ در تهران برگزار می‌کند. هدف این کنفرانس گردهم آوردن همه کشورهای آسیب دیده و شرکای ذینفع برای بحث در مورد ابزارها و راه‌های رسیدگی به چالش‌های کلیدی ناشی از توفان‌های شن و گردوغبار و یافتن بهترین راه‌حل‌ها و سازوکارهای ممکن برای کاهش خطرات و اثرات جهانی آن است. همین کنفرانس نمونه‌ای از تعهد ایران به چالش‌های زیست‌محیطی و رویکردهای مشارکتی است. بر همین اساس، ایران بر اهمیت همکاری جهانی و تعهد واقعی همه کشورها برای مقابله مؤثر با تغییرات آب و هوا و مسائل زیست‌محیطی تأکید دارد.
نقض حق بنیادین محیط‌زیستی با اعمال تحریم بر ایران
بهره‌مندی انسان‌ها از محیط‌زیست سالم، پاک، عاری از آلودگی، متوازن، ایمن، مناسب، دلپـذیر و گوارا یک حـق بنیادین است. اما تحریم علمی، فنی و اقتصادی کشورها، روند تخریب محیط‌زیست را تسریع می‌کند. افزایش انواع آلودگی‌ها و ناتوانی کشور در استفاده بهینه از ظرفیت‌های بین‌المللی، روند پاسخگویی مناسب به مشکلات زیست‌محیطی را آهسته کرده و این امر خود منجر به کاهش کیفیت حیات و سلامتی مردم کشورهایی شده است که در معرض تحریم قرار دارند. زمانی که مشکلات مالی ناشی از تحـریم‌ها شهروندان را به سمت فقر سوق می‌دهد، واقع‌بینانه نیست که باور کنیم آنها مراقب مسائل زیست‌محیطی خواهند بود. وقتی اقتصاد یک کشور ضعیف شد، منطقی است که مسائل زیست‌محیطی در بین دیگر مسائل اولویت کمتری دارند. تحـریم‌های اقتصادی با اعمال ممنوعیت‌ها بر صادرات و واردات، مشکلاتی در زمینه تأمین مواد غذایی، آب آشامیدنی سالم، دارو و تجهیزات پزشکی، سوخت و... کشور هدف ایجاد می‌کند و از این طریق بر حـق سلامت که یکی از مظاهر آن استفاده مطلوب از محیط‌زیست است اثر می‌گذارد. نمونه تحریم‌های آمریکا علیه ایران بر حق محیط‌زیست سالم را می‌توان در افزایش آلودگی هوا در تهران که به‌دنبال مشکلات اقتصادی و زیرساختی ایجاد شد و واردات بنزین که با کیفیت مناسب ناممکن شد مشاهده کرد. نمونه دیگر از تأثیر تحریم‌ها بر محیط‌زیست، تحریم صنعت کشتیرانی و همکاری نداشتن برخی ارگان‌های دریایی بین‌المللی با ایران است که باعث کاهش ایمنی کشتی‌ها و تانکرهای نفتی و ازدیاد حوادث دریایی و به‌تبع آن آلودگی محیط‌زیست شده است.
7 پیشنهاد ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای مقابله با تغییرات اقلیمی
نماینده ایران نزد سازمان ملل در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد پیشنهادهای 7بندی ایران به‌منظور مقابله با تغییرات اقلیمی را ارائه کرد. سفیر ایران در سازمان ملل پیشنهادهای ایران را به‌منظور ایجاد آینده پایدار اینگونه تشریح کرد:
1 کشورهای توسعه‌یافته باید به تعهدات خود براساس کنوانسیون و موافقتنامه پاریس و همچنین شفافیت در اجرای تعهدات خود عمل کنند. آنها همچنین باید حمایت‌های لازم، ازجمله کمک مالی و انتقال فناوری را برای کمک به کشورهای در حال توسعه برای اجرای مؤثر تعهدات خود ارائه دهند.
2 کشورهای در حال توسعه با توجه به توانمندی‌ها و شرایط مالی خود، باید از جامعه بین‌المللی برای غلبه بر موانعی که مانع اجرای تعهدات‌شان می‌شود کمک دریافت کنند.
3 اقدامات قهری یکجانبه (تحریم‌ها) باید فورا پایان یابد، زیرا مانعی برای مشارکت کشورها در تلاش‌های کاهش تغییرات اقلیم ایجاد می‌کند.
4 کمک‌های اقتصادی، مالی و فناوری باید به کشورهای نیازمند ارائه شود و پلتفرم‌های مربوطه مانند مجمع عمومی، شورای اقتصادی و اجتماعی و UNFCCC باید به‌طور مناسب به این مسائل رسیدگی کنند.
5 شورای امنیت باید از نقض و تعرض به وظایف و ماموریت سایر ارکان سازمان ملل خودداری کند، زیرا فاقد تخصص و ابزار لازم برای پاسخگویی مؤثر به خطرات امنیتی مرتبط با تغییرات اقلیم است. این رویکرد انطباق با اصول مندرج در منشور سازمان ملل را تضمین می‌کند.
6 جمهوری اسلامی ایران قاطعانه با ایده برقراری ارتباط بین تغییرات اقلیم و صلح و امنیت بین‌المللی مخالف است و هرگونه تلاش برای سیاسی کردن موضوعات فنی مانند تغییرات اقلیم را به‌شدت رد می‌کند. تغییرات اقلیم اساسا یک موضوع مرتبط با توسعه پایدار است و نه صلح و امنیت بین‌المللی. لذا ضروری است که این موضوع در داخل ارگان‌های ذیصلاح سازمان ملل، مطابق با وظایف مربوطه آنها مورد رسیدگی و پیگیری قرار گیرد.
7 با تمرکز بر علل ریشه‌ای تغییرات اقلیم و یافتن راه‌حل‌های مؤثر از طریق همکاری‌های بین‌المللی و چارچوب‌های زیست‌محیطی، می‌توانیم به چالش‌های زیست‌محیطی رسیدگی کرده و آینده‌ای پایدار را تضمین کنیم.
