نمک‌پاشی اروپا روی زخم مهاجران

رضا عمویی-روزنامه‌نگار

مهاجرت به‌طور کلی تجربه بسیار متفاوت و در عین حال بسیار سختی برای مهاجران است. اگر این مهاجرت به‌صورت غیررسمی و از مبادی غیرقانونی انجام شود، بی‌تردید سختی آن نیز چند برابر خواهد بود. با این حال به‌نظر می‌رسد که بسیاری از سیاستمداران غربی و اروپایی درک زیادی از شرایط مهاجران ندارند و سخنان آنها درباره مهاجران با واکنش‌های منفی روبه‌رو می‌شود. ازجمله سخنان «اولاف شولتس» صدر اعظم آلمان درباره پناهجویان، جنجال گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته است. صدراعظم آلمان در جریان یک سخنرانی در کلیسای پروتستان در ایالت نورنبرگ با کنایه به آمار بالای مهاجران در این کشور گفته بود که آلمان باید سواحل گسترده‌ای در دریای مدیترانه داشته باشد چون اکثر مهاجران غیرقانونی که به آلمان می‌آیند در سایر کشورهای اتحادیه اروپا ثبت نشده‌اند.
شولتس با اشاره به تعداد زیاد پناهجویان که به‌سوی آلمان رهسپار می‌شوند گفت با وجود آنکه آلمان هیچ‌گونه مرزی در بخش‌های خارجی اتحادیه اروپا ندارد، اما بیشترین تعداد درخواست پناهندگی را داشته و بخش عمده‌ای از مهاجران غیرقانونی که به آلمان می‌آیند در دیگر کشورهای اتحادیه اروپا ثبت نشده‌اند. این اظهارات صدراعظم آلمان انتقادهای گسترده‌ای را به همراه داشته و سازمان آلمانی غیردولتی «سی ووچ» که در زمینه نجات پناهجویان در دریای مدیترانه فعالیت می‌کند با انتقاد از سخنان شولتس تأکید کرد که این شوخی بدی است که در ذهن صدر اعظم آمده است و وی شایستگی حکمرانی کشور را ندارد. «ماتیاس هاور» از اعضای پارلمان آلمان نیز گفت که صدر اعظم آلمان نباید رنج و محنت دیگران را به سخره بگیرد.

چگونه آمار مهاجران مدیترانه تصاعدی شد؟
رشد تصاعدی آمار مهاجران به اروپا پس از سال 2014 و با شکل‌گیری‌ گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق صورت گرفت. این گروه‌ها که از دل آنها گروه‌های تروریستی همچون داعش و ارتش آزاد سوریه برآمدند، در ابتدای شکل‌گیری خود به دلیل ماهیت براندازانه در سوریه مورد حمایت کشورهای غربی و برخی دولت‌های عربی مخالف با دولت بشار اسد قرار گرفتند، اما این گروه‌ها خیلی زود به فعالیت‌های تروریستی روی آورده و باعث ایجاد جنگ و ناامنی در سوریه و عراق شدند. بخش قابل توجهی از موج مهاجرت به اروپا در نتیجه مستقیم بی‌ثباتی امنیتی در غرب آسیا پس از روی کارآمدن داعش شکل گرفت. همچنین سقوط دولت در لیبی پس از عملیات نظامی ناتو در سال 2011 به خلأ امنیتی بزرگی در شمال آفریقا منجر شد. این خلأ امنیتی باعث شد تا مرزهای لیبی به روی ده‌ها هزار شهروند بحران‌زده کشورهای مرکز آفریقا گشوده شود و مهاجران سراسیمه از سمت سواحل مدیترانه‌ای لیبی عازم اروپا شوند.

از بهشت خبری نیست!
مهاجرت از طریق دریا به اروپا با خطر اخراج و همچنین غرق شدن در دریا روبه‌روست و مهاجرت زمینی نیز به‌شدت طاقت‌فرساست. بلگراد، پایتخت صربستان یکی از دروازه‌های ورود مهاجران به اروپاست، اما دولت راست‌گرای صربستان در موارد متعددی اقدام به بازداشت و نگهداری مهاجران در اردوگاه‌های اجباری می‌کند. مؤسسه آکسفام در گزارشی درباره مهاجران در اردوگاه‌های صربستان می‌نویسد که مهاجران در صربستان با خطر آزار فیزیکی توسط پلیس، سوءاستفاده از سوی قاچاقچیان، یخ‌زدگی در زمستان و زندگی در جنگل‌ها و حاشیه رودخانه‌ها روبه‌رو هستند. علاوه بر صربستان، مهاجران در مقدونیه، کرواسی، مجارستان و بلغارستان نیز مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و آنگونه که آکسفام گزارش داده، این کشورها به جای اینکه مکان‌های امنی برای پناهجویان باشند، تبدیل به یک جهنم برای مهاجران شده‌اند. این گزارش، بدرفتاری نیروهای پلیس در مرزهای اروپا با پناهجویان را رویه‌های جاری و برنامه‌‍‌‎‌ریزی شده برای کاهش تب مهاجرت عنوان می‌کند، حتی اگر این رفتارها مغایر استانداردهای حقوق بشری باشد!