یادداشت
کاهش مصرف دخانیات همتی جمعی می‌طلبد
محمدرضا مسجدی- دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران
کشورهای اروپایی و آمریکایی، اقلامی مانند واکسن، دارو، تجهیزات پزشکی، لوازم یدکی هواپیما و... را در ایران و سایر کشورهای هم‌تراز، تحریم کرده‌اند. این کشورهای تحریم‌کننده ایران حتی نخ بخیه، واکسن و دارو را تحریم کرده‌اند؛ درحالی‌که تنها کالایی که تحریم نشده، محصولات دخانی است. صنعت دخانیات هم در توسعه مصرف دخانیات با کشورهای تحریم‌کننده همسو بوده و می‌توان گفت در سهولت دسترسی ایرانیان به دخانیات مشارکت داشته است.
سیگار را تحریم نکردند
می‌توان این سؤال را از سازمان‌های موردنظر پرسید که کشورهای اروپایی و آمریکایی در 2دهه اخیر به جز صنعت دخانیات، بر چه موضوعاتی سرمایه‌گذاری کردند؟ طبق آمار رسمی سالانه 70.5میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف می‌شود که حدود 51میلیارد نخ (73درصد) توسط 2شرکت چندملیتی خارجی با ماهیت آمریکایی، انگلیسی و ژاپنی یعنی 2شرکت بی‌ای‌تی و جی‌تی‌آی تولید می‌شود.به‌گفته دکتر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ایران روند رشد مصرف دخانیات بین گروه 18تا 24سال است و در میان زنان 90درصد شاهد افزایش مصرف هستیم.
طبق مطالعات انجام شده از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰، میزان مصرف سیگار در دختران نوجوان ایرانی ۱۳۳درصد افزایش یافته است.
سلامت، قربانی صنعت تولید دخانیات
مصرف دخانیات سالانه موجب 8میلیون مرگ در جهان می‌شود که حدود یک‌میلیون و 200هزار نفر آن به‌دلیل مواجهه با دود دست دوم دخانیات رخ می‌دهد.
مصرف سیگار در ایران به‌طور متوسط 60میلیارد نخ در سال است. براساس مطالعات «استپس» وضعیت شیوع مصرف دخانیات در کشورمان در سال 1400، روند مصرف دخانیات طی سال‌های 95تا 1400در گروه سنی بالای 18سال در کشور افزایشی بوده است.مصرف دخانیات در سال‌های 95تا 1400در گروه سنی 18تا 24سال در مردان 34درصد و در زنان 90درصد افزایش داشته، مصرف روزانه سیگار هم در بین زنان حدود 190درصد و در بین مردان 46درصد و در گروه سنی 25تا 34سال نیز در مردان 19.6و در زنان90.88درصد افزایش داشته است.تحمیل هزینه سالانه بیش از 60هزار میلیارد تومان صرف درمان بیماری‌های مرتبط با بخش سلامت است.حداقل 60هزار مورد مرگ سالانه ناشی از مصرف و مواجهه با دود دخانیات برآورد شده است.
30هزار میلیارد تومان ضرر اقتصادی
بیش از 30هزارمیلیارد تومان برای خرید سیگار و تنباکو هدر رفت سالانه داریم.
سالانه بیش از 110هزار میلیارد تومان به‌دلیل مرگ زودهنگام افراد مصرف‌کننده و در مواجهه با دود دست دوم، غیبت از کار، ناتوانی، آتش‌سوزی و... به بخش‌های تولیدی و توسعه‌ای کشور ضرر اقتصادی تحمیل می‌شود.در مجموع ضرر مستقیم و غیرمستقیم مواد دخانی، بیش از 140هزار میلیارد تومان است.
تبلیغات عامل جذب جوانان
فرهنگ به‌معنای مشارکت عموم در حل یک مشکل اجتماعی است. نقش افراد مشهور و معروف (بازیگران، ورزشکاران، نویسندگان و شاعران) در گسترش فرهنگ سلامت بسیار مهم است. این افراد به‌عنوان الگوی جامعه درنظر گرفته می‌شوند و باید در جهت تقویت فرهنگ سلامت مؤثر باشند.
وی با بیان اینکه سیگارکشیدن در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های نمایش خانگی به‌قدری برجسته شده که ناخودآگاه توجه مخاطب را به‌خود جلب می‌کند، گفت: کودکان و نوجوانان با توجه به دوره سنی‌شان به‌شدت تحت‌تأثیر محیط اطراف شان قرار دارند و تمایل دارند تا در پوشش و رفتار از دیگران به‌ویژه شخصیت‌هایی که از محبوبیت بالایی برخوردارند، الگوبرداری کنند و یکی از در دسترس‌ترین و راحت‌ترین رفتارها برای تقلید کودکان و نوجوانان از شخصیت‌های محبوب در فیلم‌ها، سیگار کشیدن است.طبق ماده ۳ قانون جامع کنترل دخانیات، تبلیغات دخانیات با اشکال مختلف ممنوع است. این اواخر به‌دلیل استراتژی شرکت‌های چند ملیتی تبلیغ‌کننده دخانیات، تبلیغات دخانیات به‌صورت غیرمستقیم جوانان را هدف گرفته است.تحقیقات ثابت کرده است که بیش از ۳۰درصد جوانان به‌دلیل تبلیغات جذب مصرف دخانیات می‌شوند.
