ماجرای‌نامه وزیراقتصاد به شورای‌نگهبان

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در نامه‌ای به آیت‌الله جنتی، دبیر شورای نگهبان با ارائه گزارشی از روند تصویب و فراهم شدن زیرساخت‌های لازم در دولت، خواستار تسریع در تأیید طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی شد.
اما اصل ماجرا چیست؟ طرح مالیات بر عایدی سرمایه پس از چندین سال بحث و اظهارنظر بالاخره مورد تأیید مجلس قرار گرفت، اما برای تصویب نهایی به تأیید شورای نگهبان نیاز دارد. در این لایحه که موافقان و مخالفان زیادی دارد قرار است بر عواید حاصل از فروش دارایی‌ها مالیات وضع شود. بخش عمده این دارایی‌ها شامل مسکن، خودرو، طلا، ارز و جواهر  است؛ به‌طور مثال خریدار یک واحد مسکونی که قصد فروش همان ملک را در کمتر از یک سال دارد باید 60درصد تفاوت قیمت سود خرید و فروش آن ملک را به‌عنوان مالیات بپردازد؛ در طول سال‌های دوم تا چهارم این ارقام به 20،40،10درصد کاهش خواهد یافت و شخصی که بعد از 5سال قصد فروش آپارتمان خود را دارد باید 5درصد سود تفاوت سود حاصل از خرید و فروش همان ملک را مالیات پرداخت کند.
به زعم طراحان این طرح، تصویب نهایی این لایحه می‌تواند جلوی سفته بازی را در بازار دارایی‌ها بگیرد، اما منتقدان معتقدند در کشور‌هایی که با تورم بالا مواجه‌اند باید مالیات‌ها در تطابق با تورم دریافت شود یا در واقع یک شاخص‌بندی عایدی سرمایه‌ای نسبت به تورم انجام شود؛ به زعم آنها شاخص‌بندی نکردن عایدی ‌سرمایه نسبت به تورم چه بسا موجب منفی شدن نرخ بازده حقیقی سرمایه‌‌گذاری در هر نوع دارایی شود. از این‌رو در کشور‌هایی که میزان تورم بالاست و مردم به نوعی سالانه مالیات تورمی به‌صورت پنهان پرداخت می‌کنند، درنظر گرفتن میزان تورم در مالیات بر عایدی ضروری است.
علت چنین انتقادی آن است که در واقع بخش زیادی از افزایش قیمت‌ها ناشی از رشد تورم است. به بیان دیگر اگر مشکل تورم حل شود سفته بازی در بازار دارایی‌ها نیز توجیه خود را از دست می‌دهد و به حداقل ممکن خواهد رسید. در چنین شرایطی برای حل مشکل سفته‌بازی در بازار دارایی‌ها که اصلی‌ترین هدف این طرح است یکی از اساسی‌ترین کارها کاهش تورم است.
با چنین استدلالی به‌نظر می‌رسد تلاش‌های دولت و مجلس برای تصویب لایحه مالیات بر عایدی سرمایه اقدامی شایسته و در خور توجه است که شاید بتواند از میزان سفته‌بازی در بازار دارایی‌ها کم کند و در عین حال به تزریق منابع از سایر بازارها به سمت بورس به‌عنوان یک بازار مولد منجر شود، اما باید توجه شود که صرف تصویب این طرح که مورد تأکید وزیر اقتصاد هم قرار گرفته، به تنهایی مشکل‌گشا نیست و باید به موازات آن اقدام‌های مؤثری هم در زمینه کنترل تورم انجام شود.