تاریخچه سلبریتی‌گرایی در ایران

مصطفی اجتهادی، پژوهشگر حوزه رسانه

ظهور «فرهنگ سلبریتی» در جامعه ایران را می‌توان مقارن با گسترش رسانه‌های جمعی ازجمله تلویزیون، رادیو و مجلات زرد، در دهه ۴۰ دانست. سلبریتی‌های اولیه عمدتاً برخی از بازیگران سینما، خواننده‌ها و نوازنده‌های موسیقی و ورزشکاران بودند که در تلویزیون، رادیو و مجله‌های زرد، بازنمایی می‌شدند.
با وقوع انقلاب اسلامی  در سال ۱۳۵۷، فرهنگ سلبریتی برای مدتی از میان رفت؛ بیشتر متصدیان و افراد مرتبط با آن، ناگزیر از کشور خارج شدند یا به انزوا رفتند. پس از پایان جنگ تحمیلی، این فرهنگ مجدداً در مسیر رشد قرار گرفت تا جایی که در عصر حاضر جلوه‌گری بسیار داشتند.
به‌طور کلی فراز و نشیب فرهنگ سلبریتی در ایران در 6دهه اخیر را می‌توان به‌صورت یک نمودار سینوسی درنظر گرفت: شکل‌گیری در دهه ۴۰، رشد در اوایل دهه ۵۰، فروپاشی در اواخر دهه ۵۰، رشد مجدد در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ و اوج‌گیری در دهه ۹۰ خورشیدی. مهم‌ترین بخش از این فراز و نشیب، به 4 دهه اخیر مربوط می‌شود که در آن جامعه ایران از یک جامعه «ضدسلبریتی» به یک جامعه سلبریتی‌گذار کرده است.
در حال حاضر سلبریتی‌های ایرانی، تقریباً در تمام عرصه‌های اجتماعی، از بیلبوردها و فیلم‌های تبلیغاتی گرفته تا کمپین‌های انتخاباتی و فعالیت‌های خیریه یا بشردوستانه حضور دارند و از سوی عامه مردم نیز مورد استقبال قرار می‌گیرند. این حضور محدود به حوزه هنر، سرگرمی و ورزش نبوده و در سایر حوزه‌ها نظیر سیاست و محیط‌های علمی نیز مشهود است.

فراز و نشیب فرهنگ سلبریتی