پرونده‌های روی ‌میز دستگاه دیپلماسی

دستگاه سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی در ماه‌های اخیر حل‌وفصل پرونده‌های مختلفی را در دستورکار داشته‌است؛ از تقویت مناسبات همسایگی گرفته تا تدارک مسیرهای تازه به‌منظور خنثی‌سازی تحریم‌ها. این درحالی‌است که دشمنان و جریان‌های معاند تلاش‌های پیگیرانه‌ای را باهدف پیشبرد پروژه «ایران‌هراسی» ساماندهی کردند، اما تحولات منطقه‌ای اخیر از شکست این برنامه‌ریزی‌ها حکایت دارد.
به‌گزارش همشهری، ارتقای مناسبات منطقه‌ای در حوزه آسیای‌مرکزی، تقویت همکاری‌های راهبردی با روسیه و چین، حرکت مؤثر درمسیر گسترش روابط با دولت‌های عربی منطقه و افزایش نقش‌آفرینی در پیمان‌ها و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی اقتصادی– سیاسی، همگی از نمودهای موفقیت دستگاه دیپلماسی کشور در پیشبرد راهبردهای ترسیم شده بوده ‌است. دراین میان اما دستگاه سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی درسال جدید پرونده‌های مختلفی را در حوزه‌های متکثر منطقه‌ای و بین‌المللی روی ‌میز دارد که در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.

اروپا و لزوم جبران خطاهای گذشته
بروز خطاهای فاحش ازسوی دولت‌های اروپایی، به‌ویژه پس ‌از بروز اغتشاشات پاییز سال‌گذشته در ایران، که با اقدام‌های خصمانه‌ای از قبیل اعمال تحریم و پشتیبانی از گروهک‌های تروریستی و قوم‌گرا و... همراه بوده، مسیر تقویت مناسبات فی‌مابین را با چالش‌های اساسی مواجه کرده ‌است. برهمین اساس سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست‌ خبری دیروز خود تأکید کرد اروپا در چند ‌ماه گذشته با تمرکز بر موضوع‌های حاشیه‌ای و اولویت بخشیدن به مداخله در امور داخلی ایران، از فرصت‌های تقویت رابطه دوجانبه غفلت کرده و اکنون تصمیم در اختیار اروپاست و می‌تواند خطاهای گذشته را اصلاح کند.

مذاکرات احیای برجام
با شکست موج‌سواری غربی‌ها  بر ناآرامی‌ها در ایران، به‌نظر می‌رسد طرف‌های مقابل به درک واقعی‌تری از تحولات جاری رسیده‌اند.  برخی کارشناسان معتقدند ازسرگیری روابط میان تهران – ریاض، می‌تواند روزنه جدیدی به‌سوی باز کردن گره‌های برجامی بگشاید. طرف غربی و به‌ویژه آمریکا طی ماه‌های اخیر سناریوهای مختلفی را برای تحمیل شرایط ویژه به تهران با هدف احیای توافق هسته‌ای 2015آزموده ‌اما با شکست مواجه کرده ‌است. واشنگتن پس‌از ناکامی در پیشبرد سناریوهای برجامی «بازگشت گام به گام» و «توافق موقت»، اکنون باید با درک شفاف‌تری درمسیر احیای توافق هسته‌ای گام بردارد.

محور مقاومت
تقویت همگرایی در جهان‌اسلامی با هدف مقابله با جنایت‌های رژیم‌صهیونیستی، ازجمله راهبردهای مدنظر تهران طی روزهای اخیر بوده‌است. دراین چارچوب رئیس‌جمهور و وزیرامورخارجه ایران در روزهای اخیر رایزنی‌های گسترده‌ای با همتایان خود از کشورهای اسلامی داشته‌اند و به‌نظر می‌رسد جهان‌اسلام درحال دستیابی به وحدت‌راهبردی ملموس‌تری به‌منظور مقابله مؤثر با تهدیدهای امنیتی تل‌آویو است. اکنون دیگر قریب‌به اتفاق دولت‌های منطقه اشتراک‌نظر دارند که رژیم صهیونیستی تهدیدی جدی علیه ثبات و امنیت منطقه به‌حساب می‌آید.

تقویت همکاری‌های منطقه‌ای
راهبردهای اجرایی ازسوی تهران مبنی بر گسترش مناسبات همسایگی درحال ثمردهی است. توافق تهران و ریاض برای ازسرگیری روابط فی‌مابین و آغاز فرایند اجرایی بازگشایی سفارتخانه‌ها ازسوی دوطرف، کلید خوردن روند صلح در یمن، گسترش همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی میان تهران – بغداد، گشوده شدن چشم‌انداز مثبت پیش‌روی روابط تهران و بحرین، سفر رئیس امارات به تهران و تقویت مناسبات 2کشور، گشایش‌های جدید در روابط ایران و مصر به‌ویژه در حوزه گردشگری، سفر سلطان عمان به تهران در روزهای آینده و... همگی نشان می‌دهد «دیپلماسی همسایگی» اتخاذ شده ازسوی جمهوری‌اسلامی درحال شکل‌دهی به مناسبات منطقه‌ای است.

تبادل زندانیان با آمریکا
پیشبرد مذاکرات به‌منظور تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا ازجمله پرونده‌های روی‌میز دستگاه سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی به‌شمار می‌رود. این درحالی‌است که واشنگتن با اتخاذ سیاست‌ یک‌بام و دوهوا، همچنان از تصمیم‌گیری دراین حوزه طفره می‌رود. مقام‌های مسئول درایران معتقدند درباره فرایند تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا تاکنون گام‌هایی برداشته شده و تلاش‌هایی «ازسوی کانال مشخصی که دراین زمینه ایفای نقش کرده بود»، درحال انجام شدن است. از منظر ایران امکان تبادل در آینده نزدیک وجود دارد، اما باید طرف مقابل به تعهد خود پایبند باشد.

مدیریت تنش‌ها در قفقاز جنوبی
جمهوری‌آذربایجان در ماه‌های اخیر رویکرد تنش‌زایی را در قبال تحولات حوزه قفقاز جنوبی اتخاذ کرده ‌است. مقام‌های باکو از یک‌سو با میدان دادن به رژیم ‌صهیونیستی برای نقش‌آفرینی بیشتر دراین منطقه درحال ایجاد کانون بحران هستند و ازسوی دیگر با اتخاذ مواضع خصمانه در مواجهه با تهران، درمسیر افزایش تنش‌ها در منطقه گام برمی‌دارند. در روزهای اخیر با افزایش تنش‌ها میان باکو و تهران، وزیر امورخارجه ایران با همتای آذربایجانی خود به‌صورت تلفنی گفت‌وگو و بر حل‌وفصل سوءتفاهم‌های به‌وجود آمده میان 2 کشور تأکید کرد؛ گفت‌وگویی که ارزیابی مثبت و راهگشایی از آن ازسوی مقام‌های مسئول ارائه شده‌است.