جست‌وجو در امپراتوری داستان

محمدناصر احدی- روزنامه‌نگار

امسال، برخلاف اغلب فیلم‌های بلند داستانی که در گیشه شکست خوردند، 2انیمیشن ایرانی «پسر دلفینی» و «لوپتو» به فروش بالایی دست یافتند.
«پسر دلفینی» 20میلیارد و 741میلیون تومان و «لوپتو» 13میلیارد و 300میلیون تومان فروش کردند و به نخستین و دومین انیمیشن‌ پرفروش تاریخ سینمای ایران بدل شدند. تا پیش از این، انیمیشن «فیلشاه» با 8میلیارد تومان فروش، عنوان پرفروش‌ترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران را در اختیار داشت. سینمای ایران تقریبا کمی بیش از یک‌دهه است که می‌کوشد انیمیشن‌هایی با کیفیت بصری و فرم انیمیشن‌های کامپیوتری مشهور هالیوودی ـ همچون «داستان اسباب‌بازی»، «در جست‌وجوی نِمو»، «شرکت هیولاها»، «شرک» و «راتاتویی» ـ ولی با مضامین بومی را تولید کند. اغلب انیمیشن‌های ایرانی، جدا از مسائل فنی و زیبایی‌شناختی، در تعریف قصه‌ای که از نظر احساسی توجه مخاطب را جلب کنند، مشکل دارند. وقتی به انیمیشن‌های موفق هالیوودی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که مخاطب بیش از هر چیز جذب داستان و چگونگی رشد شخصیت اصلی فیلم می‌شود. این درست همان چیزی است که انیمیشن‌های ایرانی باید روی آن کار کنند.
استقبالی که از 2انیمیشن «پسر دلفینی» و «لوپتو» شد، نشان داد که سینماروهای ایرانی به تماشای انیمیشن‌های ساخت داخل علاقه‌مندند و در شرایطی که امکان تماشای انیمیشن‌های روز خارجی روی پرده سینماها وجود ندارد، سرمایه‌گذاران و دست‌اندرکاران فیلم‌های انیمیشن می‌توانند از این فرصت بهترین استفاده را ببرند. به مناسبت فروش 2انیمیشن «پسر دلفینی» و «لوپتو»، آمار و اطلاعات انیمیشن‌های ایرانی اکران‌شده از سال 1392را مرور کرده‌ایم.‌


نکته
   تنها 3انیمیشن «فیلشاه»، «تهران 1500» و «شاهزاده روم» در جدول‌های سالانه فروش سینما رتبه تک‌رقمی داشته‌اند و توانسته‌اند در میان پرفروش‌ترین فیلم‌های سال اکران‌شان حضور داشته باشند.

  یکی از مسائل مهم درباره انیمیشن هزینه فراوان تولید آن است. تقریبا اغلب انیمیشن‌هایی که در یک دهه گذشته اکران شده‌اند، نتوانسته‌اند مورد توجه قرار بگیرند و هزینه ساخت خود را بازگردانند. مطمئنا پرهیز از مضامین تکراری و پرداختن به موضوعاتی که برای سینماروها جذاب باشد در موفقیت انیمیشن‌های ایرانی در گیشه مؤثر خواهد بود.

   در ابتدای تولید انیمیشن‌های کامپیوتری در ایران، استفاده از بازیگران شناخته‌شده سینما به‌عنوان دوبلور انیمیشن چند باری آزموده شده و حاصل آن در انیمیشن‌هایی مثل «تهران 1500» یا «جمشید و خورشید» نشان داد که کیفیت داستان و روایت بر استفاده از ستاره‌ها اولویت دارد.

   انیمیشن‌های هالیوودی اصلی‌ترین و جذاب‌ترین الگوی انیمیشن در دنیا هستند. با نگاهی به جدول می‌توان گفت هرچه انیمیشنی (از نظر کیفیت بصری و روایی) به این الگو نزدیک‌تر باشد، در جذب مخاطب موفق‌تر خواهد بود.