گزارش
ساماندهی دستفروشان با طرح‌های نو
سخنگوی شورای شهر تهران: برای اجرای بهتر رهایی معابر از بساط‌گستری، باید از ظرفیت مشارکت مردم و نخبگان استفاده شود
زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار
چندین سال است که مدیریت شهری موضوع ساماندهی بساط‌گستران را در دستور کار خود قرار داده و در ادوار گذشت نیز طرح‌هایی اجرا شدند. علیرضا زاکانی، شهردار تهران در تشریح سیاست کلی مواجه با دستفروشان تاکید کرده است که علاوه بر رسمیت بخشیدن به این جنس کارها با توجه به شرایط اقتصادی کشور باید زمینه آرامش و آسایش هم برای دستفروشان و هم مردم فراهم شود. برای شهرداری مهم است که هم سد معبر نداشته باشیم و هم به دستفروشان خدمت کنیم.
علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با همشهری عنوان می‌کند: «طرح‌های مربوط به ساماندهی اگر با مشارکت مردم و نخبگان ارائه شود، حتما مورد پذیرش دستفروشان خواهد بود؛ ازاین‌رو باید برای تحقق این امر, از ظرفیت های مردمی استفاده شود.»
مقابله با سد معبر؛ تکلیف قانونی شهرداری
رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران نیز در بازدید اخیر از مترو درباره مسئله دستفروشان و بساط‌گستران در مترو گفت: «ما قصد نداریم صورت مسئله را پاک کنیم اما موضوع دستفروشان نیاز به ساماندهی دارد و برای این موضوع نیز باید تدابیر لازم اندیشیده شود تا مزاحمت ناشی از سدمعبر دستفروشان رفع شود.»
براساس ماده 55 قانون شهرداری‌ها، شهرداری تهران وظیفه دارد با سد معبر برخورد کند؛ موضوعی که سخنگوی شورای شهر تهران هم آن را تأیید و عنوان می‌کند: «جلوگیری از بساط‌گستری با مباحث قانونی شهرداری سنخیت دارد و طرح‌های اجرا شده در این مورد براساس تکلیف قانونی بوده و هست؛ چراکه فعالیت و افزایش بی‌حساب‌وکتاب دستفروشان، شهر را دچار بی‌انضباطی می‌کند و حقوق شهروندان هم تضییع می‌شود؛ بنابراین ساماندهی این قشر تنها راه‌حلی است که در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته و در نهایت هم منجر به نظم‌بخشی در شهر می‌شود.»
طرح ساماندهی دستفروشان با راه‌اندازی سامانه سامان بازار در نشانی اینترنتی (http://samanbazar.tehran.ir) اجرایی شد و دستفروشان با ثبت‌نام در این سامانه می‌توانستند مجوز فعالیت در روز بازارها را دریافت کنند. برای استقرار دستفروشان در بازارها نیاز به جانمایی فضای مناسب بود که به‌گفته علیرضا نادعلی این کار صورت‌گرفته و بازارهایی راه‌اندازی و غرفه‌های متعدد در ابعاد مختلف برپا شده است که به‌طور مثال می‌توان به بازارهای مناطق یک و 19 اشاره کرد. آنطور که او می‌گوید: «نکته قابل‌تأمل این است که طرح‌ها روی کاغذ مشکلی ندارند، اما در زمان اجرا و عملیاتی‌شدن است که می‌توان نقاط ضعف و قوت آنها را شناسایی کرد و نتیجه گرفت که موفق بوده‌اند یا خیر.»
مشاهده میدانی نشان می‌دهد که تعداد دستفروشان نسبت به سال‌های اخیر افزایش یافته است. سخنگوی شورای شهر تهران هم با تأیید این موضوع عنوان می‌کند که تعداد بازارهای ایجاد شده توسط شهرداری، ظرفیت استقرار این حجم از دستفروش را ندارد، اما دلایل دیگری هم در موفق نبودن طرح ساماندهی دستفروشان که تا‌کنون اجرا شده، تأثیر داشته که علیرضا نادعلی به آنها اشاره می‌کند و می‌گوید: «روزبازارها و شب‌بازارهایی توسط شهرداری تهران برای استقرار و فعالیت قانونی دستفروشان آماده شده است، اما اولا برخی از دستفروشان تمایلی به حضور و استقرار در آنها ندارند و ترجیح می‌دهند در فضای کنونی فعالیت کنند که شاید دلیل آن پاخور نبودن فضاهای جانمایی شده، باشد. موضوع دیگر این است که تعدادی از دستفروشان از اتباع هستند و به‌هرحال محدودیتی‌هایی دارند و ضروری است تا این معایب رفع شوند.»
شهر نباید رها شود
گاهی اوقات ساماندهی دستفروشان در شبکه‌های اجتماعی به‌گونه دیگری منعکس می‌شود و معیشت دستفروشان محور اصلی قرار می‌گیرد و عملکرد شهرداری خلاف قانون جلوه داده می‌شود، اما نباید فراموش کرد که مدیریت شهری در این مقوله تکلیف قانونی دارد و نباید از آن غفلت کند. نادعلی درباره ضرورت توجه به این تکلیف قانونی می‌گوید: «مدیریت شهری در چارچوب اختیارات قانونی خود حتما به شرایط اقتصادی و وضعیت معیشت دستفروشان توجه دارد، اما نباید شهر را رها کرد و اجازه داد دستفروشان در ابعاد وسیع اقدام به بساط‌گستری در خیابان‌های اصلی و فرعی، چهارراه‌ها و میادین کنند؛ چراکه این موضوع حتما به شهر و شهروندان آسیب می‌زند.» همراه کردن دستفروشان با طرح ساماندهی، نیازمند طرح‌ها و ایده‌های نوست؛ موضوعی که برای اولین‌بار توسط سخنگوی شورای شهر تهران مطرح می‌شود و می‌گوید که این مهم با مشارکت مردم و نخبگان و ارائه طرح‌های نو محقق می‌شود .
مکث
ثبت‌نام دستفروشان در دفاتر خدمات الکترونیک شهر
سعید بیگی -مدیرعامل شرکت صنایع و مشاغل شهرداری تهران
در ساماندهی دستفروشان، علاوه بر منافع شهر و شهروندان، معیشت دستفروشان هم مورد توجه قرار می‌گیرد. تعدادی از دستفروشان در سامانه سامان‌بازار ثبت‌نام کرده و تا‌کنون حدود ۵هزار و ۸۰۰ نفر در روزبازارها ساماندهی شده‌اند و کسانی هم که دسترسی به سیستم هوشمند (موبایل و کامپیوتر) ندارند می‌توانند به دفاتر خدمات الکترونیکی شهر مراجعه کنند. هم‌اکنون 50 بازار، 47روز بازار و 3شب‌بازار در تهران وجود دارد و پیش‌بینی کرده‌ایم این تعداد به 70بازار برسد تا بتوانیم بخش زیادی از دستفروشان را در آنها ساماندهی کنیم.
در همینه زمینه :