روایت‌های خواندنی از پیامبر مهربانی‌ها

آراسته سلیمی‌توپقراء

از روزگاران گذشته تا امروز، زوایای مختلف زندگی و سیره پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد(ص) همواره دستمایه خلق آثاری ادبی بوده و هست و در این زمینه تا به حال آثار ارزشمندی به قلم نویسندگان پیشکسوت و نوقلم تالیف و منتشر شده است. بسیاری از فعالیت‌ها در این بخش معمولا به شکل خودجوش از سوی نویسندگان انجام می‌شود اما در این میان، برخی مراکز فرهنگی با بسیج امکانات خود، زمینه را برای تولید آثار ادبی فاخر و ارزشمند فراهم می‌کنند که حاصل آن، خلق مجموعه آثار ارزشمند در زمینه ادبیات دینی به‌ویژه زندگی و سیره پیامبر گرامی اسلام، حضرت‌محمد(ص) است. ازجمله این مراکز فرهنگی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی است که در راستای اهداف مصرح در اساسنامه خود و به‌منظور تبیین سیره و روش زندگی پیامبر‌اکرم(ص)، همچنین تأکید مقام‌معظم‌رهبری بر «اهمیت گسترش کیفی فرهنگ از طریق یافتن استعداد نویسندگی در بین مردم و تولید کتاب»، اقدام به برگزاری سالانه جشنواره‌ای با نام «جشنواره خاتم» به‌منظور تبیین سیره و روش زندگی پیامبر‌مکرم‌اسلام(ص) کرده است. این جشنواره از زمان برگزاری نخستین دوره آن که در سال 1394صورت گرفت، همواره مورد‌توجه نویسندگان و اهالی ادبیات داستانی قرار گرفته و نتایج پرباری هم تا به امروز به همراه داشته است. در گزارش زیر، برگزاری 7دوره از این جشنواره ادبی به‌طور اجمالی مرور و بررسی شده است.

اهداف جشنواره خاتم
جشنواره‌های ادبی معمولا اهداف مشخصی را برای فعالیت‌های خود تعیین و در دوره‌های مختلف برگزاری آن جشنواره، براساس اهداف از پیش تعیین شده پیش می‌روند. جشنواره خاتم هم از این قاعده مستثنی نبوده و برای برنامه‌های پیش روی خود اهداف معین و مشخصی را تعیین کرده و در دستور کار خود قرار داده است. از جمله، تعمیق شناخت طبقات و سنین مختلف جامعه درباره شخصیت، زندگی و سیره رسول‌اکرم صلوات‌الله علیه، تولید آثار داستانی(داستان کوتاه) با موضوع داستان و روایت داستانی با الهام از بینش، روش، کنش و منش پیامبر‌اکرم(ص) در رفتار انسان امروز با توجه به نیازهای مخاطب و شرایط امروز جهان و مستند به اسناد و روایات معتبر، ترویج فرهنگ مطالعه، فراهم آوردن زمینه کشف استعدادهای جدید و انتخاب آثار شاخص نویسندگان و انتشار آنها به شیوه‌های گوناگون.

استقبال فراوان از دوره اول
اولین دوره جشنواره خاتم در دی‌ماه 1394با رونمایی از پوستر فراخوان نخستین دوره آن در تالار وحدت کار خود را آغاز کرد. این دوره با آنکه نخستین دوره یک جشنواره تازه‌تاسیس بود اما خیلی زود مورد‌توجه نویسندگان پیشکسوت و نوقلم قرار گرفت و آثار قابل‌تامل‌و‌توجهی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد. در این دوره 845اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که از سوی داوران انتخابی مورد داوری قرار گرفت. از این تعداد آثار رسیده، 210اثر در بخش کودک و نوجوان و 635اثر در بخش بزرگسال بوده است.

دوره‌های متوالی موفقیت‌آمیز
بعد از برگزاری نخستین دوره از جشنواره خاتم و استقبال خوب نویسندگان پیشکسوت و نوقلم، دومین‌دوره این جشنواره ادبی هم در امتداد اهداف از پیش تعیین‌شده برگزار شد که این بار هم مورد‌توجه اهالی ادبیات داستانی قرار گرفت. در این دوره تعداد آثار رسیده 292اثر بود که 84اثر در بخش کودک و نوجوان و 208اثر در بخش بزرگسال بوده است. همچنین در دوره سوم این جشنواره، تعداد آثار رسیده572اثر بود که 210اثر در بخش کودک و نوجوان و 362اثر در بخش بزرگسال بوده است. این روال ادامه داشت و جشنواره ادبی خاتم به‌طور مرتب هر سال برگزار می‌شد که حاصل آن در دوره چهارم باز هم قابل‌توجه بوده است. تعداد آثار رسیده 678 اثر بود که288اثر در بخش کودک و نوجوان و390اثر در بخش بزرگسال بوده است. همچنین در پنجمین دوره جشنواره خاتم، تعداد 495اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که215اثر در بخش کودک و نوجوان و 280اثردر بخش بزرگسال بوده است. در ادامه و دوره ششم این جشنواره، باز هم میزان استقبال به‌شدت افزایش یافت و تعداد 806اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که541اثر در بخش کودک و نوجوان و 265اثر در بخش بزرگسال بوده است. سرانجام در هفتمین دوره این جشنواره ادبی تعداد آثار رسیده 383اثر بوده که208اثر در بخش کودک و نوجوان و 175اثر در بخش بزرگسال بوده است. تعداد کتاب‌های منتشره در 7دوره برگزاری جشنواره خاتم 20عنوان است.

فراخوان هشتمین دوره جشنواره خاتم
این روزها فراخوان و شرایط شرکت در جشنواره هشتم منتشر شده است که علاقه‌مندان به موضوع تالیف داستان درباره زندگی و سیره پیامبر‌اکرم(ص) را به شرکت در این فراخوان دعوت کرده است. این فراخوان می‌گوید موضوع داستان و روایت داستانی با الهام از بینش، روش، کنش و منش پیامبر‌اکرم(ص) در رفتار انسان امروز با توجه به نیازهای مخاطب و شرایط امروز جهان و مستند به اسناد و روایات معتبر باشد. حجم آثار ارسالی حداکثر
 5000کلمه باشد. تألیف و ارسال آثار برای همه گروه‌های سنی، پیروان همه ادیان و مذاهب و به زبان‌های مختلف آزاد است. آثاری که تنها از طریق پست یا از طریق پایگاه اینترنتی جشنواره در فرمت‌های doc.docx. وpdf به همراه نشانی دقیق پستی و الکترونیک، شماره تلفن ثابت و همراه و شرح حال کوتاهی از نویسنده ارسال شود به بخش مسابقه راه می‌یابند. آثاری به مسابقه راه می‌یابند که قبلاً منتشر نشده یا در سایر مسابقات ارائه
نشده باشند.

مکث
یک لبخند بی‌انتها

یکی از کتاب‌های برگزیده جشنواره خاتم، اثری با عنوان«یک لبخند بی‌انتها» نوشته محمدعلی رکنی است که از سوی انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلام منتشر شده است. نویسنده در این کتاب، داستان مهربانی، صبر، فرونشاندن خشم، پرکاری و سخت‌کوشی، عشق پیامبر اسلام نسبت به کودکان و... را در هر قصه از زبان یک راوی حاضر در آن رویداد و با بیانی شیوا و نثری روان و خواندنی روایت کرده است. یکی از داستان‌های این کتاب، به اسلام‌آوردن «وحشی»، غلام هند جگرخوار و قاتل حضرت حمزه سیدالشهداء، عموی گرامی پیامبر‌اکرم(ص) پرداخته و در بخشی از آن آمده است: «پیامبر سرش را بالا می‌آورد. می‌گوید: «بخشیدمت.» به پیامبر نگاه می‌کنم، به چشمان مهربانش. دلم می‌خواهد بلند شوم در آغوشم بفشارمش. بگویم تو واقعا رحمتی، تو واقعا مهربان‌ترین آدمی. بی‌اختیار اشک‌هایم می‌غلتند روی گونه‌هایم. به زید نگاه می‌کنم. حال او هم با حال من فرقی ندارد. به بقیه نگاه می‌کنم. همه حیران دل مهربان پیامبر شده‌اند. به وحشی می‌گوید بخشیدمت، و فقط دیگر جلوی من نیا، برو! دست زید را رها می‌کنم. هر دو خیره می‌مانیم به وحشی که آرام‌آرام دور می‌شود.» کتاب«یک لبخند بی‌انتها» نوشته محمدعلی رکنی، برگزیده بخش نوجوان دومین دوره جشنواره خاتم است که با تصویرگری مجید صابری‌نژاد از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ و منتشر شده است.

مکث
کتاب خاتم
بهای آدم‌ماندن

حاصل برگزاری هر دوره از جشنواره خاتم، افزوده شدن مجموعه‌ای تازه از داستان‌های خواندنی با حال و هوای ادبیات دینی با محوریت زندگی و سیره رفتاری پیامبر اسلام(ص) است که غنای این حوزه ادبی را بیش از پیش افزون‌ می‌کند. سلسله کتاب‌های«خاتم» که شامل گزیده‌ای از آثار منتخب هر دوره است، مخاطبان این نوع آثار را با تازه‌های این بخش از ادبیات دینی بیشتر آشنا می‌کند. یکی از این کتاب‌ها، اثری با عنوان«کتاب خانم: بهای آدم ماندن» به قلم گروهی از نویسندگان شرکت‌کننده در این جشنواره است که آثارشان در بین داستان‌های رسیده به این جشنواره برگزیده شده است. در این کتاب، داستان‌های «بهای آدم ماندن» به قلم یوسف قوجق، «سند» به قلم سمیه لندی اصفهانی، «حکایت آن گردن‌آویز ظُفار» به قلم مهدی کفاش و «تحفه زغال‌فروش» به قلم عرفان پاپری دیانت انتخاب و منتشر شده است. در بخشی از داستان«حکایت آن گردن‌آویز ظفار» این کتاب می‌خوانیم:«کنانه جعبه تیر را که حمایل پشتش بود، به‌سرعت بیرون کشید و روی زمین رها کرد. شتر بی‌تابی می‌کرد. زانو خوابانده بود؛ اما سر می‌گرداند تا به‌سمتی بگریزد. زینب امانت بود. هودج پشت شتر خالی بود و کسی درونش نبود. زن برادر بزرگش، امانت بود و تا اینجا نتوانسته بود رسم امانتی که پدر به 3پسرش آموخته بود را به جای آورد.»

مکث
کتاب خاتم
مجموعه داستان کتاب سحر

کتاب‌های برگزیده جشنواره خاتم، آثار متنوعی از نویسندگان نوقلم و پیشکسوت امروزی را در کنار هم قرار می‌دهد و اغلب آثار برگزیده از نوآوری و خلاقیت‌های ادبی برخوردار است. یکی از این آثار، «کتاب خاتم، مجموعه داستان (کتاب سحر)» به قلم گروهی از نویسندگان نوقلم و همچنین پیشکسوت است که از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده است. در این کتاب، داستان‌های «به ما نگاه کن»، «موریانه و پیامبر»، «یاس»، «یک مشت خرمای خشک»، «بوی اردیبهشت»، «درس امروز»، «عطر عبا»، «پدر در یثرب»، «از دفتر خاطرات یک عنکبوت بیچاره» و «قهر تعطیل!» به قلم نویسندگان؛ مهدی میرکیانی، مهناز فتاحی، مهرنوش گرجی، مهدی کاموس، طیبه شجاعی، شکوفه آروین، زینب احمدیان، علی‌اکبر والایی، شیما شهیدزاده، امیرحسن ابراهیمی‌خبیر، انتخاب و منتشر شده است. در بخشی از مقدمه «کتاب خاتم، مجموعه داستان (کتاب سحر)» می‌خوانیم:«هدف این جشنواره تشویق نخبگان حوزه نویسندگی و ایجاد فرصت برای آنها است تا به معرفی چهره رسول مکرم اسلام به‌عنوان یک الگوی بی‌بدیل برای نسل امروز بپردازند. در نخستین مرحله در پاسخ به فراخوان نخستین دوره جشنواره خاتم با موضوع داستان کوتاه درباره زندگی رسول رحمت، بیش از ۹۵۰اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که پس از طی مراحل مختلف داوری از پدیدآورندگان آثار برتر در دو حوزه بزرگسال و کودک و نوجوان تقدیر به عمل آمد.»