رشد ساخت مسکن در پایتخت

آمارهای رسمی از منفی‌شدن روند صدور پروانه‌های ساختمانی در مناطق شهری حکایت دارد؛ به‌گونه‌ای که در تابستان امسال، تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های ساختمانی شهر تهران 9.6درصد و در کل نقاط شهری کشور 31.9درصد نسبت به تابستان سال قبل کاهش پیدا کرده است.
به گزارش همشهری، از بهار سال گذشته و همزمان با کاهش صدور پروانه ساختمانی در شهر تهران، این شاخص در سایر نقاط شهری کشور روند افزایشی پیدا کرد و این وضعیت به‌دلیل اختلاف در هزینه تمام‌شده ساخت‌وساز مسکونی تا بهار امسال ادامه یافت؛ اما عاقبت آنگونه که آمارهای رسمی نشان می‌دهد این مهاجرت معکوس در تولید مسکن در فصل تابستان امسال کاملا متوقف شده و صدور پروانه‌های ساختمانی در مناطق شهری کشور هم نسبت به فصل قبل و هم نسبت به فصل مشابه سال قبل کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده است.

برنامه‌ریزی ساخت مسکن شهری
بررسی نتایج طرح گردآوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادر شده در شهرداری‌های کشور در فصل تابستان سال۱۴۰۰ نشان می‌دهد در این فصل 32هزار و 136پروانه ساختمانی در شهرداری‌های سراسر کشور صادرشده که نسبت به فصل گذشته 14.9درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 39.4درصد کاهش داشته است. به گزارش همشهری، این تعداد پروانه صادر شده، کمترین مقدار از پاییز97 تاکنون محسوب می‌شود. آمارها حاکی است: در تابستان امسال، مجموع مساحت زیربنای پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان 18میلیون و 395هزار مترمربع بوده که این میزان نسبت به فصل گذشته 10.4درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 29.1درصد کاهش داشته است. در این فصل میانگین مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی به 578مترمربع می‌رسد. به گزارش همشهری، در تابستان امسال کلا 93هزار و 578هزار واحد مسکونی در پروانه‌های ساختمانی مجوز ساخت گرفته که این تعداد نسبت به بهار امسال 9.5درصد و نسبت به تابستان پارسال 31.9درصد کاهش دارد. همچنین به‌طور میانگین تعداد واحدهای پیش‌بینی شده در هر پروانه ساختمانی در کل مناطق شهری کشور 3.3واحد بوده است.
از نگاهی دیگر، مجموع مساحت پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در تابستان امسال 17میلیون و 472هزار مترمربع بوده که این مقدار نسبت به بهار امسال 52.8درصد و نسبت به تابستان پارسال 8.5درصد افزایش نشان می‌دهد. در ضمن میانگین مساحت زمین در هر پروانه ساختمان مسکونی در این فصل 451مترمربع بوده است. این آمارها را می‌توان به افزایش ساخت خانه‌های ویلایی، لوکس، بزرگ متراژ و کم‌تراکم دانست که عمدتا در شهرهای کوچک‌تر رواج دارد و توانسته آمار کلی را تا حدودی تعدیل کند. نکات قابل‌توجه در آمارهای صدور پروانه‌های ساختمانی این است که با کاهش تولید مسکن مصرفی، به‌خصوص در متن کلانشهرها، مساحت زمین مورد استفاده برای احداث ساختمان در روندی صعودی قرار گرفته و از این منظر، تابستان امسال پس از زمستان سال گذشته، رکورددار بیشترین مقدار زمین اختصاص یافته به پروانه‌های ساختمان‌های مسکونی بوده است.

نقشه کشوری تولید مسکن
بررسی وضعیت استان‌های کشور ازنظر تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های احداث ساختمان شهرهای کشور حاکی است ازنظر تعداد تولید مسکن، استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی و فارس در رتبه‌های اول تا چهارم بیشترین میزان تولید مسکن قرار دارند و البته تولید هر 4استان در مقایسه با تابستان سال قبل کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده است. در این میان روند صدور پروانه ساختمانی در مناطق شهری استان‌های هرمزگان، قزوین، سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر، البرز و آذربایجان شرقی با رشد مواجه بوده است؛ هرچند میزان تولید مسکن در این استان‌ها درصد کمی از تولید مسکن کشور را شامل می‌شود و در بسیاری موارد، این رشد تولید فقط جبران افت فصل بهار بوده و اتفاق خارق‌العاده در حوزه مسکن این استان‌ها محسوب نمی‌شود.

لیدر بازار مسکن برگشت
براساس آمارها، در تابستان امسال، هزار و 609پروانه ساختمانی توسط شهرداری تهران صادر شده که این تعداد نسبت به بهار امسال 15درصد افزایش نشان می‌دهد اما نسبت به تابستان پارسال 11.7درصد کمتر است. این رویه در تعداد واحدهای پیش‌بینی شده در پروانه‌های ساختمانی شهر تهران نیز مشهود است.
به گزارش همشهری، در دوره مهاجرت معکوس در تولید مسکن که از بهار 1399آغاز شد و تا اواخر بهار امسال ادامه داشت، به‌مدت 5ماه، روند فصلی صدور پروانه ساختمانی در تهران منفی بود و در عوض به‌واسطه پایین‌تر بودن سرمایه موردنیاز برای ساخت‌وساز در نقاط شهری نسبت به تهران، روند صدور پروانه ساختمانی در خارج از تهران رونق گرفته بود. حالا اما، بعد از یک وقفه 5ماهه، بار دیگر روند صدور پروانه ساختمانی در شهر تهران افزایشی شده و این احتمال وجود دارد که بنا به ملاحظات و تحولات اقتصاد کلان و همچنین نقش لیدری تهران در اغلب بازارها، این روند بعد از چند فصل به سایر نقاط شهری کشور نیز سرایت کند و تولید مسکن در این مناطق وارد روند صعودی شود.

حال و هوای تولید مسکن در پایتخت
در تابستان امسال، 13.4درصد کل واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های ساختمانی به شهر تهران اختصاص داشته است؛ به‌گونه‌ای که از مجموع 93هزار و 578هزار واحد مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های ساختمانی کل مناطق شهری کشور، 12هزار و 493واحد مربوط به شهر تهران بوده است. این تعداد در مقایسه با فصل بهار 13درصد افزایش و نسبت به تابستان سال قبل 9.6درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین میانگین تعداد واحد مسکونی در پروانه‌های ساختمان مسکونی شهر تهران در تابستان امسال 7.4واحد بوده که ازنظر تراکم ساخت، 2.2برابر میانگین کشوری است. بررسی وضعیت صدور پروانه ساختمانی به تفکیک مناطق 22گانه تهران نشان می‌دهد در تابستان امسال، بیشترین رشد در صدور پروانه ساختمانی به منطقه 22اختصاص داشته است. تعداد پروانه‌های صادر شده در این منطقه با جهش 161درصدی به هزار و 204پروانه رسیده که نسبت به فصول قبل رقم کم‌سابقه‌ای محسوب می‌شود. بعد از منطقه22، مناطق9 و 12 نیز با جهش‌های 64‌‌و‌60درصدی در صدور پروانه ساختمانی نسبت به فصل بهار در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند؛ ضمن اینکه صدور پروانه ساختمانی در منطقه17 بالغ‌بر 20درصد، مناطق 3 و 19حدود 11درصد و در منطقه 2حدود 9درصد نسبت به فصل بهار رشد کرده اما در 15منطقه باقیمانده این روند شاخص کاهشی بوده و به‌ترتیب مناطق10، 21 و 5 با افت 43.7،  43.5 و 34.5درصدی بیشترین میزان کاهش را تجربه کرده‌اند.

 بازار لوکس‌سازی‌ داغ می‌شود؟
از نکات قابل‌تأمل در تولید تابستانی مسکن در شهر تهران، افزایش قابل‌تأمل میانگین مساحت زمین در پروانه‌های ساختمانی است که در این فصل با 34.4درصد افزایش نسبت به فصل بهار، به 612هزار مترمربع رسیده است. این مقدار نسبت به تابستان سال قبل نیز 5.7درصد افزایش نشان می‌دهد و به‌نوعی از کاهش تولید مسکن کوچک متراژ و مصرفی در متن شهر حکایت دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین جهش در مساحت زمین در پروانه‌های ساختمانی شهر تهران به منطقه 5اختصاص داشته که باوجود افت 34.5درصدی تعداد پروانه‌های ساختمانی، میزان زمین مورد استفاده برای این پروانه‌های ساختمانی 310درصد افزایش پیدا کرده و از حوالی 51هزار مترمربع در فصل بهار امسال به بیش از 215هزار مترمربع در تابستان رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین زمین در هر پروانه ساختمانی صادر شده در منطقه5 تهران در تابستان سال گذشته 215مترمربع بوده که در فصل بهار امسال به 169مترمربع کاهش یافته و یکباره در فصل تابستان امسال به 281مترمربع افزایش پیدا کرده است.