نگاه
تغییر رنگ شهرها با رعایت‌نکردن پروتکلها
محسن فرهادی؛ معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت
پوشش واکسیناسیون و اضافه شدن واکسن‌ها به پروتکل‌های بهداشتی کشور باعث شده تا مانند دیگر نقاط جهان با کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مواجه شویم؛ چرا که بسیاری تصور می‌کنند با تزریق واکسن به ایمنی می‌رسند و دیگر نیازی به رعایت شاخص‌های بهداشتی ندارند. بی‌شک واکسیناسیون کووید-19 دستاورد ارزشمندی است و در کاهش بستری افراد، ابتلای حاد و فوتی مؤثر بوده اما جلوی انتقال را نگرفته و در شهرهای قرمز 80تا 85درصد کسانی که به نوع حاد کرونا مبتلا می‌شوند کسانی هستند که هنوز واکسن نزده‌اند، بنابراین برای قطع چرخه انتقال بیماری، واکسن و رعایت پروتکلها لازم و ملزوم و مکمل یکدیگر به شمار می‌روند. نخستین و مهم‌ترین این شاخص‌ها ماسک است و تاکنون هیچ توصیه‌ای برای حذف ماسک به‌ویژه در فضاهای بسته وجود نداشته است. شاخص بعدی که این روزها با توجه به سرمای هوا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، تامین تهویه مناسب است، چرا که با توجه به روزهای سرد، میل به بستن درها و پنجره‌ها افزایش پیدا می‌کند. بحث تجمع و فاصله‌گذاری اجتماعی هم شاخص بعدی است و همچنان این توصیه وجود دارد که هر قدر فاصله با فرد بیمار یا ناقل سالم افزایش پیدا کند، امکان انتقال ویروس کمتر می‌شود. شاخص دیگر هم رعایت بهداشت فردی است که اهمیت دارد، یعنی شست‌وشوی مرتب دست‌ها و درصورت فراهم نبودن امکان شست‌وشو بایدمحلول ضدعفونی‌کننده جایگزین شود. اما رعایت این شاخص‌ها هم‌اکنون به کمتر از 50درصد رسیده و افزایش آن به 80درصد هیچ راهی ندارد جز همکاری مردم. البته این کاهش رغبت روند یکسانی در کل کشور دارد و در هفته اخیر نسبت به هفته ماقبل آن در میانگین کشوری، چند دهم نزول رعایت پروتکلها ثبت شده است. بر این اساس طی هفته اخیر، میانگین کشوری رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی 40.08درصد، رعایت بهداشت فردی 50.85درصد، رعایت تهویه مناسب 48.76، استفاده از ماسک 48.72درصد و فاصله‌گذاری اجتماعی هم 46.08درصد بوده است. درحالی‌که باید برای مهار همه‌گیری بیماری کرونا علاوه بر واکسیناسیون، میزان رعایت پروتکلها به بالای 80درصد برسد. میزان رعایت پروتکلها، با رصد هفتگی انجام می‌شود و این اعداد شناور هستند چرا که با اعلام وزارت بهداشت به ستاد ملی کرونا و تمهیدات کمیته استان‌ها ازجمله ایجاد محدودیت‌ها، تشدید نظارت‌ها، شناسایی خوشه‌های بیماری و اقناع‌سازی بیشتر، وضعیت استان‌ها بهبود پیدا می‌کند. رصد پروتکلها هم در نقاط هدف، یعنی اماکنی که مردم به‌صورت مستمر در آنها تردد می‌کنند صورت می‌گیرد که کمترین رعایت وجود دارد، ازجمله سوپرمارکت‌ها، رستوران‌ها، نانوایی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای. همچنین در مراکز ارائه خدمات و مراکز صنعتی کوچک مثل تراشکاری‌ها، مکانیکی‌ها و تعمیرگاه‌ها هم از نظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی وضعیت مناسبی وجود ندارد
و لازم است برای اثربخشی هر چه بیشتر واکسیناسیون رعایت پروتکل‌های بهداشتی به‌ویژه برای تامین تهویه و استفاده از ماسک افزایش داشته باشد. این نکته مهم است که کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی، حتی در شهرهایی با پوشش واکسیناسیون بالا هم می‌تواند منجر به افزایش موارد ابتلا، بستری و تغییر رنگ‌بندی از زرد و آبی به قرمز و نارنجی شود چرا که حتی در کشورهایی ازجمله انگلیس، روسیه، فرانسه، آلمان و بخش‌هایی از آمریکا که میزان پوشش واکسیناسیون خوب بوده اما روند صعودی بیماری رقم خورده و حتی در برخی مناطق روسیه و انگلستان افزایش فوتی هم وجود داشته است. فعلا چشم‌اندازی درباره مدیریت این بیماری همه‌گیر وجود ندارد و افراد هم ناگزیر به تردد برای کسب‌و‌کار خود هستند. آنها در بیشتر موارد از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند و در پیک زمانی رفت و برگشت این افراد شاهد ازدحام هستیم که یک بخش‌هایی از آن برای رعایت پروتکلها خارج از کنترل مردم است اما در بخشی دیگر یعنی استفاده از ماسک کاملا به‌خود شهروندان مربوط می‌شود. باید با توجه به ماهیت ویروس و ماندگاری چرخه انتقال با صبر و تلاش، اقناع مردم به رعایت پروتکلها همچنین استقبال بیشتر از واکسن‌ها، در مسیری گام برداریم که هرچه سریع‌تر چرخه انتقال بیماری قطع شود.
