سعید مروتی- روزنامه‌نگار
نزدیک دو سال از آغاز شیوع کرونا می‌گذرد و بدون تردید فوری‌ترین نیاز سینما همان نخستین چالشی است که دولت سیزدهم در حوزه فرهنگ با آن روبه‌روست؛ اکران و بازگشت تماشاگران به سالن‌ها. سینمای ایران پیش از کرونا نیز وضعیت مناسبی نداشت. حجم تولیدات سالانه نسبت به ظرفیت اکران هماهنگ نبود. حالا کرونا، وضعیت را وخیم‌تر از پیش کرده است. بسیاری از فیلم‌های تولید سال98 و تعدادی از تولیدات سال99 پشت درهای نمایش در سینماها مانده‌اند و هر دولتی با روی‌کارآمدن، با مشکل برنامه‌ریزی برای اکران فیلم‌های در صف‌مانده روبه‌رو خواهد بود. دولت به‌عنوان عضوی در شورای برنامه‌ریزی اکران وظیفه‌اش تنظیم و تسهیل شرایط موجود است. چالش‌های بعد اما حتما ورود پول‌های کثیف به فیلمسازی، کمبود سالن و بی‌عدالتی در توزیع نوبت سالن‌ها، حضور نهادهای مختلف برای سرمایه‌گذاری در تاسیس سالن سینما در مناطق محروم و... خواهد بود. بی‌شک رشد داخلی سینما در هر کشور نیازمند افزایش سرمایه‌گذاری در ساخت سالن و تولید فیلم‌های باکیفیت است. در ایران سالانه بین ۶۰ تا ۱۰۰فیلم سینمایی تولید می‌شود. آمارهای داخلی خبر از صدور ۷۰ تا ۸۰پروانه مالکیت فیلم در سال دارد. با تعطیلی‌های مداوم سینما در سال‌های اخیر، فروش سالن‌ها بسیار کاهش یافته و از سوی دیگر بازگشایی نتوانسته چندان مردم را با سالن‌ها آشتی دهد، به‌گونه‌ای که با بازگشایی سینماها حتی در شهرهای قرمز و نارنجی و از سرگیری فعالیت آنان، پنج فیلم تازه در حال اکران، میزان فروش خود را به یک نیم میلیارد رساندند.
سال۱۳۹۹ فروش کل سینمای ایران کمتر از تنها فیلم پرفروش سال گذشته‌اش بود. معمولا هر سال به‌طور میانگین ۹۰فیلم سینمایی بلند ساخته می‌شود که از بین این فیلم‌ها ۷۰اثر در طول سال روی پرده می‌روند. امری که سال۱۳۹۹ به یک‌سوم کاهش یافت. تا پایان سال گذشته، علاوه بر ۳۸فیلم که به‌صورت آنلاین اکران شدند، ۲۴فیلم روی پرده رفتند. با آمار رسمی درگاه‌های فروش بلیت فیلم‌های سینمایی «هفته‌ای یک‌بار آدم باش»، «خورشید»، «تک‌خال»، «خون شد» و «لاله» بعد از گذشت پنج‌هفته، یک میلیارد و نیم فروش داشتند. البته فیلم‌های سینمایی دیگری مانند «شنای پروانه»، «آن شب» و «آقای سانسور» در بعضی از سینماهای تهران و شهرستان‌ها در حال فروشند. این در حالی است که سینماهای تهران و شهرستان‌ها تا پایان نوروز1400 به‌عنوان پرمخاطب‌ترین پیک فروش سینمایی، فقط نیم میلیارد فروش داشتند. هرچند که بعد از آن سازمان سینمایی اعلام کرد که به‌علت مشکل فنی سمفا اطلاعات کامل فروش فیلم‌ها به‌روزرسانی نشده بود و در حقیقت فروش کامل فیلم‌های سینمایی نوروزی، یک‌میلیارد را رد کرد اما این وضعیت برای سینمای ایران وضعیت وخیمی است.
در دوسال گذشته با شیوع کرونا و تعطیلات گاه و بیگاه سالن‌های سینما بعضی سینماداران، به‌ویژه در بخش خصوصی، یا به کلی قید سینماداری را زدند و تغییر کاربری دادند یا سعی کردند با ترفندهایی ضررهای خود را جبران کنند. یکی از این ترفندها که به ثمر ننشست پخش مسابقات فوتبال و والیبال و ارائه تسهیلات و تخفیف‌ها برای جذب مخاطب بود. اکران فوتبال در سالن‌های سینما همزمان با بازی‌های مهم تیم ملی ایران در مرحله مقدماتی جام‌جهانی فوتبال، از تمهیداتی بود که در دستور کار بعضی از سینماداران قرار گرفت تا حکم تنفس مصنوعی برای خروج سالن‌های سینما از رکود کرونا را داشته باشد. اکران این بازی‌ها اما از همان گام نخست دست‌اندازهایی را پیش روی خود داشت که درخواست حق پخش از سوی فدراسیون فوتبال یکی از این دست‌اندازها بود. سینماهایی که با 50درصد ظرفیت کار خود را پس از مدت‌ها از سر گرفته بودند و گویا استقبال خوبی از پیش‌فروش بلیت بازی ایران و عراق شده بود، چند ساعت مانده به شروع بازی، اکران‌شان لغو شد. سامانه سینماتیکت به‌عنوان متولی فروش بلیت‌های این بازی در اطلاعیه‌ای نوشت: «با عرض پوزش پخش مسابقه ایران-عراق در سینماهای کشور کنسل شده است. اگر خریدی انجام داده‌اید، مبلغ به‌حساب کاربری شما اضافه می‌شود. می‌توانید برای خریدهای بعدی از این مبلغ استفاده کنید یا از طریق گزینه درخواست برداشت وجه موجود در کیف پول برای بازگشت مبلغ به‌حساب بانکی خود اقدام نمایید». اما وقتی کوچک‌ترین روزنه‌ها نیز بسته می‌شود، چاره چیست؟ کاندیداهای ریاست‌جمهوری به‌نظر هیچ برنامه‌ای برای بیرون‌رفت از این وضعیت ارائه نکردند اما سینماگران و سالن‌داران همچنان به‌دنبال روزنه‌ای برای خروج از بحران موجود می‌گردند.
رفع موانع، مدیر دانا می‌خواهد
علیرضا داوودن‍ژاد- کارگردان سینما
ناامنی بازار، ناامنی صنفی، ناامنی شغلی، ناامنی تولید، ناامنی توزیع، ناامنی نمایش، ناامنی آمار و خلاصه در یک عبارت: «ناامنی بازار کالای فرهنگی» چالشی بزرگ در پیش روی دولت آینده است. آمار فروش، آمار سهم، آمار سود، آمار زیان، آمار بخش دولتی، آمار بخش خصوصی، تعریف مناسبات، تعین مقررات، ضمانت‌های اجرایی، مشارکت‌های صنفی، صحت انتخابات، نظارت و بازرسی، شوراهای فعال، پیمان‌های صنفی، اقدامات رفاهی، بیمه، حقوق بیکاری و از کار افتادگی و بازنشستگی ازجمله ملزومات ضروری برای ایجاد امنیت در بازار کالای فرهنگی هستند. پیوند بین زندگی جاری مردم و منظومه هنری رسانه‌ای، حرمت هنرمند، احترام خبرنگار، رواج حقوق شهروندی و حفظ و رونق و اعتلای جریان تولید آثار هنری رسانه‌ای از نتایج تامین امنیت برای بازار کالاهای فرهنگی است.
تحول در آموزش، خلاصی از مدرک‌گرایی، اتصال تعلیم و تربیت به بازار کار، ورود به همکاری و رقابت و مبارزه با منظومه‌های هنری رسانه‌ای رقیب و حریف در منطقه و دنیا، بازیافت مخاطبان به‌تاراج‌رفته و دستیابی به بازارهای تازه، چشم‌اندازی است که مسیر آن را دولت ِمسئول و دوستِ با ملت باید هموار کند. اگر واقعا مقصود دولت استقرار عدالت، رونق تولید و بستن بازار سیاه باشد، نیروی انسانی خوش‌قریحه، متخصص و خلاق موجود در حوزه هنری-رسانه‌ای سراسر کشور پای کار هستند و آنچه کم دارند مدیریتی دانا، توانا و علاقه‌مند به ایران است.
بازکردن روزنه‌های بسته
چالش‌های دولت آینده در حوزه سینما چیست؟
در همینه زمینه :
چهره روز
اینترنت
نکته روز