درخت‌کاری معدن‌کاران در نیل‌کوه

ستاره حجتی- خبرنگار

نیل‌کوه به رنگی میان آبی و نیلی، ایستاده در رشته ‌کوه‌های البزر است که گویی با پیوند آسمان و دریا چنین رنگ خیره‌کننده‌ای به‌خود گرفته. اما این تصویر دلربا از روزهای دور منطقه است؛ روایتی که ساکنان دامنه‌ها از آن دارند؛ تصویری دور با آرزویی بعید.
 در دامنه این کوه ۳روستا قرار دارد که اهالی آنها کارخانه سیمان را مسئول سلب آرامش و توسعه‌نیافتگی روستاهایشان می‌دانند و حالا خبر می‌رسد که قرار است در محل زخم‌هایی که کارخانه سیمان به نیل‌کوه زده، درخت کاشته شود.

کوه خاکستری به جای نیل‌کوه
شرکت سیمان در شهرستان گالیکش  یکی از کارخانه‌های بزرگ استان  گلستان است که سیمان تولید شده را به سایر استان‌ها و خارج از کشور صادر می‌کند؛ تولید و صادراتی که در اقتصاد گلستان با حداقل برخورداری از صنعت اهمیت زیادی دارد، اما به هر حال همین صنعت هم زخم‌های زیادی به منطقه زده است.
محمد ۶۲سال دارد و ساکن روستای کمال‌آباد است. او گردوغبار سفید حاصل از انفجارهای معدن را بر پیکر خیابان و خانه و بام نشان می‌دهد و می‌گوید: سهم ما از آسمان و هوای پاک کوهستان این غبارهاست. انفجار و صدای مهیب وقت و بی‌وقت را هم درنظر بگیرید. به نیل‌کوه نگاه کنید، نامش را باید کوه خاکستری بگذاریم. نام کوه به‌دلیل نزدیکی رنگش به آسمان، نیل‌کوه بود. شاخسار درختان، این رنگ‌ها را می‌ساخت. حالا ببینید کوه رنگی ندارد. این کارخانه برای ما فقط آلودگی هوا، گردوغبار، دود و سر و صداست.

شغلی به ما نرسید
مرتضی یکی دیگر از اهالی کمال‌آباد است. او می‌گوید: همه سر و صدا و آلودگی کارخانه و معدن را تحمل می‌کنیم، اما هیچ‌کدام‌مان در آن کار نمی‌کنیم. جالب است نه از کمال‌آباد، بلکه از روستاهای مجاور هم کسی در این کارخانه کار نمی‌کند درحالی‌که کارخانه‌ حدود ۲۰۰نفر نیرو دارد.
او که جوانی ۳۶ساله است، ادامه می‌دهد: من بیکار هستم. در خانه‌ها را بزنید ببینید در هر خانه‌ای یک بیکار هست. در همه شهرهای استان، جنگل دارند یا دریا. گردشگران زیادی به این مکان‌ها می‌روند اما چنان دمار از رخسار نیل‌کوه درآورده‌اند که هیچ گردشگری حاضر نمی‌شود به اینجا بیاید. روستاهایمان بوی فاضلاب می‌دهد، همیشه گردوغبار دارد و صدای انفجار می‌آید.
او شیشه‌های ترک‌خورده برخی خانه‌ها را نشان می‌دهد و می‌گوید: زیان انفجارها همیشه صدا و غبار نیست بلکه بیشتر وقت‌ها شیشه‌ها هم می‌شکنند. در این شرایط کسی حتی به روستاهای ما سر هم نمی‌زند.

همچنان نگران آینده‌ایم
زبیده، اهل روستای تقی‌آباد است. او با همه جوانی مادر 2پسر ۱۹و۱۷ساله است. زبیده می‌گوید: وقتی سال‌ها پیش کارخانه راه‌اندازی می‌شد، همه امید داشتند جوان‌هایشان سر کار بروند، اما خبری نشد. ما چیزی نگفتیم. آهک تا عمق ریه‌هایمان رفت، باز هم چیزی نگفتیم. بعد دیدیم همه نیل‌کوه را پاک‌تراشی کردند. همین ۴نفر آدمی هم که به جنگل می‌آمد و بعد از گردش از روستا خرید می‌کرد هم دیگر نمی‌آید. یک جنگل و یک کوه را به یک خروار سنگ و کلوخ و بیابان تبدیل کردند.
او ادامه می‌دهد: جالب‌تر اینکه انگار زمین خدا هم مال آنهاست. اگر از مسیر معدن بالا برویم، نگهبان‌ها ما را می‌رانند. کاش این کارخانه نبود و این کوه و جنگل را به حال خودش می‌گذاشتند.

یک تصمیم خوب
مشکلات کارخانه سیمان  در شهرستان گالیکش بیش از ۲دهه است  که از سوی رسانه‌ها، روستانشینان دامنه و حامیان منابع طبیعی مطرح می‌شود اما مسئولان سود اقتصادی را دلیل بر مماشات عنوان می‌کنند. ولی گویی طلسم ۲۰ساله این کارخانه شکسته است و این بار مدیرکل صنعت، معدن و تجارت گلستان خبرهای دیگری می‌دهد.
حسین طلوعیان با بیان اینکه برداشت از محدوده‌های معدنی جدید از سوی شرکت سیمان شروع شده است، می‌افزاید: همزمان شرکت مکلف به درخت‌کاری و احیای محدوده‌های برداشت قبلی شده است.
او ادامه می‌دهد: پس از بررسی‌ها و با تأکید بر اهمیت بالای محیط‌زیست و منابع طبیعی و احیای آن، شرکت سیمان باید محدوده‌های برداشت شده را با درخت‌کاری احیا کند تا از آسیب‌های محیطی و مردمی کاسته شود.

نگرانی هنوز برجاست
مریم رضایی، کارشناس منابع طبیعی هم با بیان اینکه این یکی از بهترین تصمیم‌هایی است که طی این سال‌ها درباره نیل‌کوه و کارخانه سیمان گرفته شده است، می‌گوید: با وجود این تصمیم خوب اما سرعت برداشت از سایت جدید بیش از سرعت احیا و به ثمرنشستن پوشش گیاهی است که قرار شده در منطقه کاشته شود. بنابراین منطق حکم می‌کند میزان برداشت و سرعت آن را هم کنترل کنند.