تغییر جهت سیاست انبساطی به انقباضی

   مرتضی الویری- رئیس کمیسیون برنامه‌و‌بودجه شورای شهر تهران

از آنجا که در شورای پنجم شهر تهران مسئولیت کمیسیون برنامه‌و‌بودجه را دارم، از زاویه برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی به موضوع نگاه می‌کنم. ما پیروزی بسیار بزرگی در زمینه حفظ باغات و فضای سبز به‌دست آوردیم. لغو مصوبه برج‌باغ‌ها که چندصد‌هکتار باغات شهر تهران را به نابودی کشاند و جایگزین کردن مصوبه خانه‌باغ یکی از کارهای مهم بود که اتفاق افتاد. همچنین در زمینه شهرسازی ما سیاست شهرفروشی را به شهرنفروشی تغییر دادیم و جلوی تراکم‌فروشی گرفته شد. طوری که انضباط خاصی در شهرسازی حاکم شد و جلوی اختیاراتی که در شهرداری مناطق مختلف وجود داشت و طرح تفصیلی زیرپا گذاشته می‌شد، گرفته شد.
برای نخستین بار در تاریخ بلدیه تهران، سیاست انبساطی نیروی انسانی به سیاست انقباضی تغییر جهت داد. توضیح اینکه تقریبا در طول یکصدوبیست سالی که از تاریخ بلدیه می‌گذرد، همیشه با این موضوع مواجه هستید که با گذر زمان شهرداری تهران متورم شده  و نیروی انسانی در شهرداری تهران افزایش یافته است؛ به‌عنوان مثال، در سال1395، 13هزار نفر به کارکنان شهرداری تهران اضافه شدند و زمانی که ما در سال1396 شهرداری را تحویل گرفتیم، تعداد کارکنان شهرداری به 68هزار نفر افزایش پیدا کرده بود اما با سیاستی که شورای پنجم به تصویب رساند، قرار بر این شد که نیروهای غیرتخصصی بازخرید شوند و ما فقط اجازه ورود نیروهای تخصصی را دهیم. در مجموع سالانه باید با 6درصد کاهش مواجه می‌شدیم و الان اعلام می‌کنم که تعداد کارکنان شهرداری از 68هزارنفر به 59هزار نفر رسیده است؛ یعنی 9هزار نفر نیروی انسانی کاهش پیدا کرده است. همانطور که گفتم در تاریخ بلدیه تهران(چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب) چنین اقدامی بی‌نظیر بوده است.
موضوع دیگری که مورد‌توجه است، بازدگرگونی در منابع و درآمدهای شهرداری است. سهم درآمدهای غیرنقدی بودجه شهرداری تهران از 40درصد در سال1396 به 20درصد در سال1400 کاهش پیدا کرده است؛ یعنی در بودجه امسال سهم درآمدهای غیرنقد ما فقط 20درصد بودجه است. این هم یک حرکتی برای شفاف شدن و سالم‌سازی‌ درآمدهای شهرداری است. موضوع دیگری که در تحول درآمدی مورد‌توجه است، رفتن به سمت درآمدهای پایدار و کم‌کردن درآمدهای ناپایدار نظیر تراکم‌فروشی و مسائلی از این قبیل است. سهم درآمدهای پایدار در شهرداری تهران از 25درصد در سال96 به 31درصد در سال1400 افزایش پیدا کرده است؛ یعنی در طول این چهارسال، 6درصد به درآمدهای پایدار اضافه شده است.
همچنین موضوع هوشمندسازی سیستم و شفافیت شهرداری تهران در حوزه‌های مختلف پیگیری شده است و در اینجا لازم است که چند مورد را ذکر کنم. یکی از موارد، انتشار اطلاعات معاملات کلان هزینه‌ای درآمدی و مشارکتی است. تمام مناقصه‌ها و مزایده‌ها در سیستم شفاف قابل‌عرضه است و هر کسی می‌تواند ورود کند و در جریان قرار‌بگیرد. شفافیت در مقوله شهرسازی یک موضوع دیگری است که در شهرداری تهران اتفاق افتاد. به این ترتیب که اطلاعات پرونده‌هایی که از ابتدای سال1397 پروانه دریافت کردند، همه منتشر شده است. شفافیت در حوزه اطلاعات منابع انسانی نکته دیگری است؛ هم‌اکنون اطلاعات تمام کارکنان و مدیران شهرداری با جزئیات و حتی اطلاعات سفرهای خارجی که افراد بنا به ضرورت رفتند، در سیستم شفافیت وجود دارد. در خود شورای شهر نیز مذاکراتی که صورت می‌گیرد و رای‌هایی که داده می‌شود، اعم از مخالف، موافق و ممتنع در سیستم شفافیت وجود دارد. بنابراین، شهروندان می‌توانند در جریان آرایی که داده شده، قرار بگیرند.
موضوع دیگر قابل‌توجه در مورد بدهی‌های شهرداری تهران است. تحول بزرگی که اتفاق افتاد، در مورد استقراض و بدهی‌های شهرداری بود که دچار تغییر شد. ما شهرداری را تقریبا با یک قرض حدود 68هزار میلیارد تومانی تحویل گرفتیم و از سال96 تا‌کنون این عدد را به 60هزار میلیارد رساندیم. یعنی حدود 8هزار میلیارد تومان کاهش بدهی داشتیم. درحالی‌که اگر مانند روال گذشته پیش می‌رفت، با توجه به بدهی به سیستم بانکی و پیمانکاران حالا شهرداری  حدود 120هزار میلیارد تومان بدهی  داشت.
اگر عملکرد سال گذشته را نگاه کنیم، در سال1399 حدود 3هزار‌میلیارد تومان بدهی شهرداری کاهش پیدا کرد یا در نهایت بدهی‌ها پرداخت شد. درحالی‌که در سال1395، 7هزار میلیاردتومان بدهی شهرداری افزایش پیدا کرده بود. این نشان می‌دهد که سیاست ما عبارت از این بود که شفاف‌سازی کنیم و به وسیله بالابردن بهره‌وری، کاهش نیروی انسانی و به این ترتیب کاهش هزینه‌های شهرداری، هزینه‌ها را کم کنیم. اینها، حرکت‌های ماندگار و خوبی است که در شهرداری انجام شد. فساد معمولا در سیستم شهرداری به‌دلیل ناشفاف‌بودن فراوان وجود داشته، خدا را شکر به‌دلیل شفافیت سیستم و با کنترل و نظارت‌های اعمال شده، میزان فساد به‌صورت چشمگیر کاهش یافت. بنده ادعا نمی‌کنم که فساد در سیستم وجود ندارد و باید بگویم که هنوز وجود دارد، ولی در نهایت کاهش پیدا کرده است و امیدوار هستیم که در آینده فساد کمتر هم بشود.