گزارش‌های سوخته

جواد عزیزی

«یک دوربین سوخته و کارت خبرنگاری که بخشی از آن از بین رفته». این تنها چیزی است که از آخرین ماموریت محمد کربلایی احمد، عکاس محبوب روزنامه همشهری به جا مانده است. ماموریتی که شروع آن، 15آذرماه سال84 و پایانش، دقایقی پس از آغاز بود. ماجرای سقوط هواپیمای سی 130ارتش که قرار بود خبرنگاران، عکاسان و تصویربرداران را برای پوشش خبری رزمایش «عاشقان ولایت» به چابهار ببرد، هرگز از خاطره رسانه‌ها پاک نخواهد شد. آن روز و از صبح زود، خبرنگاران و عکاسان رسانه‌های مختلف خودشان را به فرودگاه مهرآباد رسانده بودند تا سوار بر هواپیمای سی 130ارتش، راهی جنوب کشور شوند. بیشتر آنها از مدت‌ها قبل همدیگر را می‌شناختند و در برنامه‌های مختلف خبری همراه هم بودند و شاید همین شناخت و دوستی قدیمی‌شان بود که باعث شد تأخیر 5ساعته پرواز در میان گفت‌وگوهای دوستانه‌شان گم شود و برایشان به سرعت برق بگذرد. آن روز اگرچه قرار بود هواپیما ساعت 7صبح تهران را به مقصد چابهار ترک کند اما زمانی روی باند قرار گرفت که چیزی به ساعت 13:30باقی نمانده بود و وقتی دستور پرواز صادر شد، موتورهای هواپیما جان گرفتند و غول آهنی از باند ساها به هوا برخاست. اما تنها چند دقیقه پس از پرواز بود که هواپیما به‌دلیل نقص فنی و به قصد فرودآمدن در فضای سبز شهرک توحید به این محوطه نزدیک شد و پس از برخورد با ساختمان‌ها، فاجعه‌ای هولناک رقم خورد. بعدها و در گزارشی که از سوی سازمان قضایی نیروهای مسلح، منتشر شد چنین آمده بود:« ستوان یکم بابک گوهری، خلبان هواپیما، هنگام انجام کنترل‌های قبل از پرواز با برخی از اشکالات فنی ازجمله عیب سیستم ناوبری مواجه و از پرواز خودداری می‌کند. تیم تعمیر و نگهداری اقدام به تعویض سیستم معیوب هواپیما با هواپیمای دیگری می‌کنند و در نهایت هواپیما ساعت 13:21با بیش از 5 ساعت تأخیر و دید کم به پرواز در می‌آید ولی 10 دقیقه پس از پرواز به‌علت بروز نقص فنی در موتور شماره 4، خلبان اعلام وضعیت اضطراری کرده، موتور شماره 4 را خاموش و با هماهنگی به فرودگاه بازمی‌گردد. خلبان پس از کسب مجوز برای فرود ارتفاع خود را کاهش داد و در فاصله 7 مایلی باند، هواپیما به برج مراقبت تحویل داده می‌شود اما در فاصله 2/4 مایلی باند از مسیر اصلی خود به سمت چپ منحرف شده و بدون اینکه خلبان متوجه انحراف به چپ شود، به زمین نزدیک می‌شود. در این زمان خلبان متوجه انحراف مسیر شده و با سرعت کم اقدام به گردش بیش از حد به سمت راست می‌کند که این عمل موجب واماندگی هواپیما و بازگشت آن به چپ و شیرجه شدید در کنار بلوک مسکونی 52 شهرک توحید شده که در نهایت هواپیما به زمین برخورد کرده و منفجر می‌شود. » 
به‌دنبال انفجار هواپیما همه 94سرنشین آنکه بیشتر آنها خبرنگاران و عکاسان بودند به شهادت رسیدند اما این پایان ماجرا نبود. چرا که برخورد هواپیما به بلوک مسکونی و انفجار شدید، آن هم زمانی که تعداد زیادی از اهالی شهرک در خانه‌هایشان بودند، باعث مرگ 34نفر از اهالی شهرک شده و آتشی را رقم زد که فضای سبز و درختان اطراف را تا شعاع 300 متری، به خاکستر تبدیل کرد. یک سال پس از این حادثه اگرچه براساس اطلاعیه سازمان قضایی نیروهای مسلح، فرودگاه مهرآباد و پایگاه هوایی ارتش در سقوط سی -130 مقصر شناخته شده و متهمان به دادگاه معرفی شدند اما در سال 86دادگاه رسیدگی‌کننده به پرونده، متهمان را تبرئه و اعلام کرد که رسیدگی به اتهامات سوء مدیریت و نبود نظارت صحیح، در حوزه وظایف اداری متهمان بوده فاقد جنبه جزایی است.