سینما
پخش فیلم خارجی حق شهروندی است
بیم و امیدهای اکران فیلم خارجی در سینماها در گفت‌وگو با محمد اطبایی
مسعود میر/ خبر‌نگار
اولین خبرهای خوش برای مشتاقان تماشای فیلم خارجی در سینماهای کشور بعد از سال‌ها، روز گذشته از سوی مدیرعامل مؤسسه رسانه‌های تصویری منتشر شد. این مؤسسه که براساس آیین‌نامه جدید اکران که توسط سازمان سینمایی تدوین شده مسئول مستقیم خرید و نمایش فیلم‌های خارجی است، برای به ثمر رساندن این مهم همچنان گرفتاری‌های تکراری و موانع همیشگی را پیش رو دارد. هرچند مدیرعامل این مؤسسه خبر داده که شاید از همین‌ماه در سینماهای کشور فیلم خارجی اکران شود اما لابه‌لای حرف هایش می‌توان به راحتی تردیدها و گرفتاری‌های مرتبط با بحث لاینحل نمایش فیلم‌های خارجی که 40سال سابقه دارد را رصد کرد. با این‌همه اما نمایش فیلم خارجی در سینماها می‌تواند با همین گام‌های کوتاه و لرزان به سر و شکل صحیحی برسد. در همین رابطه سراغ محمد اطبایی از معدود پخش کننده‌های بین‌المللی فیلم در ایران رفته‌ایم تا او بگوید اکران فیلم خارجی با چه تنگناهایی در کشور روبه‌رو است.
حمایت از یک حق
« خوشبختانه ظرفیت سالن‌های نمایش در کشور رو به افزایش است و در این افزایش حتما جایی هم برای نمایش فیلم خارجی وجود دارد. نباید فراموش کنیم که این یک حق برای شهروندان ایرانی است که فیلم خوب خارجی را با کیفیت خوب در سینما ببینند و این حق در همه این سال‌ها به اشتباه از مردم گرفته شده است.در بسیاری از کشورهای دنیا سیاست‌های حمایتی از سینمای ملی وجود دارد اما این به منزله نفی نمایش فیلم خارجی در آن کشورها نیست و نمونه روشن چنین سیاستی در کره‌جنوبی و چین اعمال شده و می‌شود.در این کشورها برای حمایت از سینمای ملی تلاش‌های بسیاری می‌شود اما فیلم‌های آمریکایی و اروپایی هم با سهمیه بندی‌های خاص روی پرده می‌روند.» اطبایی همچنین ادامه می‌دهد:« ما با هیچ نگاهی حق نداریم شهروند ایرانی را از دیدن فیلم خارجی خوب محروم کنیم. اینکه بعضی‌ها می‌گویند نباید نگران بود چون تماشاگر ایرانی از طریق بازار سیاه و یا ماهواره فیلم‌ها را دنبال می‌کند حرف بی‌پایه‌ای است، چون سینما ماهیت خودش را دارد و نباید فراموش کرد طبق آماری که چند سال پیش رسانه‌های داخلی منتشرکردند مبلغی معادل 10برابر گردش مالی سینمای ایران در قاچاق دی وی دی بدون مالیات هزینه می‌شود که حتی یک ریالش هم در جیب دولت و سینمای این مملکت نمی‌رود و نوعی خدمت به دلال‌ها محسوب می‌شود.»
امان از حق انحصاری
این پخش‌کننده بین‌المللی درباره انحصار چهل ساله ورود فیلم خارجی به کشور هم نقدهای جدی مطرح می‌کند و می‌گوید:« در 4دهه گذشته فارابی حق انحصاری برای ورود به حوزه فیلم خارجی را در کشور بر عهده داشته است و جالب اینکه باز هم قرار است یک بخش دولتی دیگر(مؤسسه رسانه‌های تصویری) این کار را انجام دهد.چرا دولت اجازه نمی‌دهد بخش خصوصی وارد این پروسه شود؟ جالب اینکه گروهی می‌گویند دولت می‌خواهد با این حمایت مانع ضرر احتمالی بخش خصوصی ناشی از عدم‌استقبال از فیلم خارجی شود اما من معتقدم این حرف اصلا منطقی نیست. بخش خصوصی داوطلب است در این حوزه به میدان بیاید و خودش هم پای سود و زیان کارش می‌ایستد.اینگونه که مدیران در اتاق هایشان برای همه‌‌چیز تصمیم بگیرند نتیجه‌ای نخواهد داشت و کاری پیش نمی‌رود.»
مظنه و تحریم و کپی رایت
اطبایی درباره موضوع حدود قیمت خرید حق پخش فیلم‌های روز دنیا می‌گوید:«نوع فیلم‌ها و حتی اینکه چه افراد و شرکت‌هایی برای خرید فیلم اقدام کنند باعث تغییر در قیمت حق پخش هر فیلم خواهد شد. حق پخش یک فیلم تجاری هالیوودی حتما با یک فیلم هنری اروپایی متفاوت است.نکته مهم اما اینکه ما هنوز به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانیم از استودیوهای هالیوودی فیلم بخریم و اگر بنا باشد فیلم روز دنیا در کشور اکران شود باید طبق همان سنت قدیمی سراغ شرکت‌های خرید و پخش فیلم در بیروت و دوبی برویم. این شرکت‌ها معمولا حق پخش فیلم‌های روز را برای کل خاورمیانه خریداری می‌کنند و ما می‌توانیم سراغ این شرکت‌ها برویم و فیلم روز خارجی بخریم. با این همه اما کاملا واضح است که متوسط قیمت حق پخش یک فیلم خوب خارجی بسیار پایین‌تر از هزینه تولید یک فیلم متوسط ایرانی است.»
این پخش‌کننده البته تأکید می‌کند که اکران فیلم خارجی حتما مشکلات خودش را دارد و کسی نمی‌تواند گارانتی کند که این اتفاق بدون مشکل خواهد بود.
نباید به سینمای ایران صدمه وارد شود
به‌منظور نظارت دقیق بر اکران فیلم‌های خارجی و جذب مخاطب بیشتر برای سالن‌های سینما و درنهایت رونق بیشتر سینماهای کشور در جذب سلیقه‌های گوناگون، در این مقطع سازمان سینمایی تصمیم گرفته است براساس آیین‌نامه جدید اکران، انتخاب و نمایش فیلم‌های خارجی را به مؤسسه رسانه‌های تصویری بسپارد. البته نباید فراموش کرد که اکران فیلم خارجی نباید به‌گونه‌ای باشد که به اکران فیلم‌های سینمایی ایرانی صدمه‌ای وارد کند و از طرفی دیگر هیچ سالن سینمایی نیز بدون فیلم نماند. واضح است که دسترسی مردم به فیلم خارجی بسیار بیشتر از گذشته است پس حتما سعی خواهد شد نسبت به اکران فیلم‌های جدید و به روز دنیا اقدام شود. این طبیعی است که دیدن برخی از فیلم‌ها روی پرده سینما با کیفیت استاندارد صوتی و تصویری تجربه دیگری است که بسیاری از افراد دوست دارند آن را دنبال کنند و فیلم‌های خارجی که در ایران اکران می‌شوند، حتما مجوز نمایش خواهند داشت و تکلیف پرداخت حقوق مالکیت‌‌شان روشن است.نکته آخر اینکه برنامه‌ریزی اولیه برای اجرای این طرح صورت گرفته است و به‌احتمال زیاد اکران این فیلم‌ها از همین‌ماه آغاز خواهد شد.
