الگوهای ایمنی در بیمارستان‌های جهان
بیمارستان‌ها چطور برابر آتش‌سوزی و عفونت مقاوم می‌شوند؟
سبا ثروتی ـ روزنامه‌نگار
حفظ ایمنی و مقاومت مراکز درمانی و بیمارستان‌ها در برابر رویداد‌های طبیعی یا ساخته دست بشر از نظر سازمان جهانی بهداشت، فراتر از محافظت صرف از سازه است. در کنار حفظ نکات ایمنی درباره سازه، باید به آموزش نیروها برای محافظت از تجهیزات نیز توجه داشت زیرا در شرایط اضطراری، یک بیمارستان ایمن همچنان در دسترس و فعال باقی خواهد ماند و می‌تواند به جامعه آسیب‌دیده خدمات درمانی و حیاتی برساند. از این‌رو سازمان جهانی بهداشت به‌منظور کمک به کشورها در مدیریت بحران در بخش سلامت، شاخصی به‌نام شاخص ایمنی بیمارستانی را ارائه کرده است که سالانه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا عملیاتی بودن بیمارستان‌ها در کشورهای مختلف در شرایط بحرانی از نظر ساختاری، غیرساختاری و عملیاتی مشخص شود.
با این همه بسیار خوش‌بینانه است اگر فکر کنیم پروتکل‌های ایمنی جهانی، چه ایمنی سازه و چه ایمنی عملیاتی، توسط تمامی بیمارستان‌های جهان به دقت دنبال شده و به اجرا گذاشته می‌شوند. سالانه هزاران نفر در جهان جان خود را به‌دلیل ناایمن بودن یا آلودگی محیط بیمارستان‌ها و همچنین خطاهای پزشکی از دست می‌دهند. حتی استفاده از ساده‌ترین تجهیزات ایمنی، مانند سیستم خودکار اطفای حریق نیز در بسیاری از بیمارستان‌های کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند آلمان اجباری نیست. این درحالی است که بیمارستان‌ها به‌دلیل ساختار معمولا پیچیده و تو در تو و سیستم تهویه هوای پیچیده‌ای که دارند، در برابر حوادثی مانند آتش‌سوزی یا سیل بسیار آسیب‌پذیرند. در واقع قوانین ساخت‌وساز و بیمه بیمارستان‌های آلمان، فرانسه، بریتانیا و هلند را ملزم به نصب سیستم خودکار اطفای حریق نکرده است و استانداردهای ایمنی در بسیاری از بیمارستان‌های این کشورها ضعیف است. اما در مقابل کشورهای اسکاندیناوی با جدیت استانداردهای ایمنی را دنبال می‌کنند و بیشتر بیمارستان‌ها در این کشورها از تجهیزات ایمنی در برابر حوادثی مانند آتش‌سوزی برخوردارند. در آمریکا نیز حدود 67درصد از بیمارستان‌ها به سیستم اطفای حریق خودکار مجهزند. اما شاید بتوان گفت در بیشتر موارد بیمارستان‌ها پس از مواجه شدن با فاجعه، به فکر افزایش استانداردهای ایمنی خود می‌افتند. برای نمونه می‌توان به بیمارستان‌های نیواورلئانز آمریکا اشاره کرد که پس از طوفان کاترینا و مرگ صدها بیمار در داخل این مراکز درمانی، توجه به ایمنی در دستور کارگروه‌های بازسازی قرار گرفت.
الهام گرفتن از طوفان
بیمارستان‌ها در زمان بحران، نخستین و آخرین سنگر برای نجات جان انسان‌ها هستند، از این‌رو نباید در دوران بحران، خود دچار بحران شوند. وقوع فجایع طبیعی مانند سیل، طوفان و زلزله در جهان باعث می‌شود تا نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌های این سازه‌های حیاتی خود را نشان دهند. برای مثال وقوع طوفان کاترینا در سال 2006باعث شد از 16بیمارستان نیواورلئانز واقع در لوئیزیانای آمریکا، 7بیمارستان برای بیش از 2سال تعطیل شوند. اما این تعطیلی باعث شد در بازسازی بیمارستان‌ها توجه بیشتری به مقاوم‌سازی بنای بیمارستان در برابر حوادث مشابه شود. بیمارستان VA خسارت جانی و مالی فراوانی را در این رویداد تجربه کرد اما مقامات این بیمارستان در سال 2016با توجه به درس‌هایی که از طوفان کاترینا گرفته بودند، بیمارستانی جدید تاسیس کردند که می‌تواند در برابر رویدادی مشابه و یا حتی قدرتمند‌تر مقاومت کند.بیمارستان VA به گفته سازندگانش در برابر هر بحران طبیعی مانند طوفان یا حوادث غیرطبیعی مانند آتش‌سوزی یا انفجار مقاوم است. سازه بیمارستان توان مقاومت در برابر طوفان‌های درجه3 را دارد و دیوارهای آن ضد‌انفجارند. همچنین ستون‌های سازه به شکلی ساخته شده‌اند تا در برابر تخریب پیشرونده مقاوم باشد، به بیانی دیگر تخریب یک بخش از ساختمان منجر به تخریب کل ساختمان نخواهد شد. تکنیک ساخت وارونه بیمارستان از دیگر نکاتی است که به افزایش ایمنی آن کمک کرده است. این تکنیک برای ساخت بیشتر بیمارستان‌ها در نیویورک به‌کار گرفته شده است. به این ترتیب، به جای قرار دادن تجهیزات و مراکز حیاتی مانند ژنراتورها و تجهیزات مهم برقی یا مرکز اورژانس در زیرزمین یا طبقه همکف، این تجهیزات و مراکز به طبقات بالاتر منتقل می‌شوند و دسترسی به آنها از طریق رمپ‌هایی امکان‌پذیر می‌شود. این تکنیک علاوه بر سهولت انتقال بیماران به داخل بیمارستان، سرعت تخلیه بیمارستان در زمان حادثه را نیز افزایش می‌دهد. همچنین به‌منظور جلوگیری از اتصالی برق در زمان وقوع سیل و تبدیل بحران به آتش‌سوزی، تمامی سیم‌کشی‌ها و مراکز کنترل برق بیمارستان جدید به طبقه چهارم منتقل شده‌اند. در عین حال برای دسترسی سریع به مخازن سوخت ژنراتورهای بیمارستان درصورت وقوع دوباره سیل و قطعی برق، این مخازن به ارتفاعی بالاتر از ارتفاع سیل‌بند قدیمی شهر منتقل شده‌اند. با اجرای این تمهیدات، درصورت بروز هرنوع حادثه غیرمنتظره‌ای، بیمارستان VA می‌تواند برای 5روز عملیاتی باقی بماند و همزمان آب و غذای بیش از هزار نفر را برای 5روز تامین کند.
بیمارستان ضدزلزله
طبیعی است که ژاپن به واسطه قرارگیری‌اش روی حلقه آتش- منطقهای در حوزه اقیانوس آرام که فراوانی وقوع زلزله و فوران‌های آتشفشانی در آن زیاد است- از معماری ضدزلزله در تمامی حوزه‌های ساخت و‌سازی خود استفاده کند. بیمارستان‌ها نیز از این امر مستثنی نیستند و بیشتر سازه‌های مراکز درمانی در این کشور به کمک تکنیک‌های مقاوم‌سازی در برابر لرزه‌های زمین بنا شده‌اند. بیمارستان عمومی شونان کاماکورا از جمله مشهورترین این بیمارستان‌هاست که بنای اول آن در سال 1988ساخته شده و ساختمان دوم آن در سال 2010با رعایت پروتکل‌های ایمنی مرتبط با زلزله، در شهر اوکاموتو بنا شده است. پی ساختمان بیمارستان با کمک تکنیک جداسازی شالوده ساخته شده‌است و می‌تواند در برابر زمین‌لرزه‌ای به‌شدت 7.9ریشتر مقاومت کند. در این شکل از ساخت پی، ساختمان به جای قرارگرفتن مستقیم داخل زمین، روی صفحات متحرکی بنا می‌شود که با آغاز زلزله ساختمان را به آرامی حرکت می‌دهد و از تخریب آن جلوگیری می‌کند.
مقابله با عفونت بیمارستانی
برخلاف آنچه درباره مقابله با آتش‌سوزی بیمارستان‌های آلمانی گفته شد، این کشور رویکردی بسیار جدی برای مقابله با عفونت‌های بیمارستانی دارد. عفونت‌های بیمارستانی سالانه جان صدها هزار بیمار بستری در بیمارستان‌های جهان را می‌گیرد و کلینیک‌های آلمان مقررات بسیار سختگیرانه‌ای برای شناسایی و گزارش عفونت‌های خطرناک و مرگبار دارد. در واقع بسیاری از بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها در آلمان برای مهار عفونت‌های کشنده، از محدوده‌های قانونی مورد نیاز نیز فراتر رفته‌اند تا از شیوع باکتری‌های مهلک جلوگیری کنند. کلینیک اسکلپیوس در هامبورگ آلمان یکی از مراکزی است که علاوه بر رعایت شدید بهداشت فردی کارکنان، آموزش جداگانه و آکادمیک بهداشت به آنها و استفاده مسئولانه و کنترل شده از آنتی‌بیوتیک برای مهار عفونت‌های بیمارستانی، مقررات سختگیرانه دیگری یا نیز برای جلوگیری از شیوع عفونت‌های مهلک و مقاوم بیمارستانی به اجرا می‌گذارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند 90درصد از عفونت‌های مهلک به همراه بیمار به بیمارستان منتقل می‌شوند، از این‌رو مقامات این کلینیک درمانی سیاست آزمایش گرفتن از بیماران پرخطر در بدو ورود به بیمارستان را در اولویت سیاست‌های خود قرار داده‌اند. در صورت آلودگی فرد به باکتری‌های مقاومی مانند MRSA و MDRGN اقدامات لازم برای محافظت از دیگر بیماران به اجرا گذاشته می‌شود. این کلینیک در سال 2015بیش از 140هزار بیمار خود را برای ردیابی این باکتری‌های مهلک مورد آزمایش قرار داد که این آمار سال به سال افزوده می‌شود. کلینیک با شناسایی افراد آلوده آنها را قرنطینه کرده و تحت مقررات محافظتی مناسب درمان می‌کند.
درس‌های کاترینا
وقوع طوفان کاترینا در سال 2006باعث شد از 16بیمارستان نیواورلئانز واقع در لوئیزیانای آمریکا، 7بیمارستان برای بیش از 2سال تعطیل شوند. اما این تعطیلی باعث شد در بازسازی بیمارستان‌ها توجه بیشتری به مقاوم‌سازی بنای بیمارستان در برابر حوادث مشابه شود
در همینه زمینه :