حل مشکلات آلودگی و ترافیک، اولویت شهروندان تهرانی

سید محمد فخار _ خبر‌نگار

بدهی دولت به شهرداری تهران، باعث تشدید مشکلات آلودگی هوا و ترافیک شده  است. آخرین اطلاعات رسیده از کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران به همشهری نشان می‌دهد هم‌اکنون مجموع بدهی دولت به شهرداری تهران 69هزار میلیارد تومان است؛ هر چند این رقم هنوز قطعی نیست؛ رقمی که 3.5برابر کل بودجه سالانه شهر تهران است و اگر به تهران می‌رسید تحولی بزرگ در امکانات شهری به‌وجود می‌آورد.

یعنی چقدر بدهی؟
برای آنکه بدانید 69هزار میلیارد تومان معادل چه نوع امکاناتی در تهران است، بد نیست از رقم 1.7میلیارد تومانی یک اتوبوس دوکابین بی‌آرتی مطلع شوید یا قیمت هر دستگاه واگن مترو که 15میلیارد تومان است. تهران هم‌اکنون 6500اتوبوس دارد که 60درصد آن فرسوده است و باید هرچه سریع‌تر نوسازی شود. با اختصاص بدهی دولت به تهران، می‌شد در این روزها بیش از 40هزار اتوبوس دوکابین برای شهر خرید که 4برابر حد نیاز شهر است. در بخش مترو نیز هم‌اکنون پایتخت 1300واگن مترو دارد که با پرداخت بدهی دولت می‌شد 4600واگن جدید خرید؛ رقمی که دوبرابر نیاز تهران به واگن‌های مترو است. بدین‌ترتیب با اختصاص بدهی دولت به شهرداری می‌شد نیاز 10سال آینده تهران را نیز رفع کرد.

سهم شهر از هرگز
در دهه60 که دولت توسعه مترو را به شهرداری تهران واگذار کرد، متعهد شد نیمی از هزینه توسعه این ناوگان علاوه بر یک‌سوم پول بلیت تردد شهروندان را به‌صورت یارانه بپردازد ولی متأسفانه دولت در سال‌های گذشته بابت توسعه مترو و تکلیف قانونی خود درباره بلیت مترو، پولی پرداخت نکرده است. از سوی دیگر دولت متعهد بود با گسترش حمل‌ونقل عمومی به ازای هر لیتر بنزینی که فروخته می‌شود «10سنت» بابت گسترش حمل‌ونقل عمومی بپردازد ولی در این زمینه نیز وزارت نفت تکلیف قانونی خود را انجام نداده است. 2سال پیش هم که در دولت مصوب شد 19هزار دستگاه اتوبوس به کلانشهرها اختصاص پیدا کند، سهم تهران که شامل بیش از 2هزار دستگاه اتوبوس بود، محقق نشد.
مجید فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران در این‌باره می‌گوید: تهران به 5هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد. شهردار تهران بارها پیگیر این موضوع بوده که از طریق تهاتر نفت در برابر اتوبوس یا نفت در برابر واگن از طریق چین یا روسیه نسبت به بهبود وضعیت حمل‌ونقل عمومی اقدام شود، اما باز هم این مسئله به سرانجام نرسیده است. مهم‌ترین مشکل خطوط هفتگانه مترو کمبود واگن است و عملا این مسئله باعث بالابودن سرفاصله حرکت قطارها و ازدحام جمعیت در مترو شده است. بنابراین بسیاری از شهروندان به‌دلیل شلوغی ایستگاه‌ها، عطای استفاده از مترو را به لقایش بخشیده‌اند. اگر دولت همت می‌کرد و 2هزار واگن به خطوط مترو تحویل می‌داد خطوط هفتگانه مترو می‌توانست با کاهش سرفاصله حرکت قطارها به یک‌دقیقه، ظرفیت جابه‌جایی مسافران را در مترو از 2میلیون به 8میلیون نفر در روز برساند اما با وجود اینکه شهرداری به کرّات این موضوع را پیگیری کرد که اگر دولت نمی‌تواند بودجه‌ای بپردازد از طریق فروش نفت، واگن یا اتوبوس بگیرد اما این امر عملی نشد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران خاطرنشان کرد: ما متوجه مشکلات مالی کشور هستیم ولی با این مشکلات هم دولت می‌تواند گام‌های عملی برای گسترش حمل‌ونقل عمومی در تهران و سایر کلانشهرها بردارد ولی متأسفانه تکالیف انجام نشده و بار توسعه حمل‌ونقل عمومی کاملا بر دوش شهرداری تهران است. در این راستا در متمم بودجه در حال تلاش هستیم تا 600میلیارد تومان برای خرید اتوبوس اختصاص دهیم تا پیش از پایان سال بتوانیم تعدادی اتوبوس جدید به شهر تهران اضافه کنیم.
وی درباره اینکه همسو بودن مدیریت شهری و دولت این انتظار را در مردم ایجاد کرد که پرداخت مطالبات مدیریت شهری از سوی دولت بهتر انجام شود، گفت: دولت به جهات مختلف از نظر مالی تحت فشار قرار دارد و اصلا منابعی ندارد که بخواهد به حوزه حمل‌ونقل اختصاص دهد. درواقع فقدان منابع باعث شده مسئله حمل‌ونقل عمومی در حاشیه قرار بگیرد. در چنین شرایطی اگر مدیریت شهری با دولت همسو نبود، شرایط بدتر از این می‌شد.

۵هزار میلیارد برای خرید اتوبوس‌

دیروز خبر رسید که برای جبران و نوسازی ناوگان اتوبوسی کشور ۵هزار میلیارد تومان به ناوگان اتوبوسرانی درون‌شهری کشور اختصاص یافته است. شاید این عددی مفید برای کل کشور باشد اما اینکه چقدر آن به تهران می‌رسد، مشخص نیست. مهدی جمالی‌نژاد، رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در این‌باره گفت: یکی از موضوعات مهم در کشور با توجه به تحقق سهمیه‌بندی سوخت، استقبال مردم به سمت حمل‌ونقل عمومی بود؛ بر همین اساس ما به‌عنوان سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور باید بستر بهره‌گیری بهینه از حمل‌ونقل عمومی را فراهم کنیم. هم‌اکنون در بحث نوسازی اتوبوس‌ها تجهیز آن آغاز شده و در جلسه آخر با معاون رئیس‌جمهور مقرر شد 3هزار میلیارد تومان کمک برای خرید اتوبوس‌های جدید و 2هزار میلیارد تومان برای تجهیز ناوگان فعلی اختصاص یابد. وی افزود: متأسفانه بیش از ۷۹درصد ناوگان فرسوده است و با توجه به مسائل اقتصادی، نوسازی آن کار سختی محسوب می‌شود ولی با جلسات مشترکی که با وزرا و معاون اول رئیس‌جمهور داشتیم، گام‌های مثبتی در بحث نوسازی و بازسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی برداشته شده است. وی تأکید کرد: ۸۵۰۰میلیارد تومان اوراق مشارکت وجود داشت که از این میزان بخش زیادی به مترو و حمل‌ونقل ریلی اختصاص پیدا کرده و بخشی نیز برای حمل‌ونقل عمومی اختصاص یافته است.