مذاکره نگهبانان تنگه

اسماعیل سلطنت‌پور/ خبر‌نگار
بحران سیاسی بین ایران و آمریکا بر سر برجام از یک سو و تنش دیپلماتیک بین ایران و انگلیس بر سر نفتکش از سوی دیگر، سیاست خارجی ایران را در شرایطی بغرنج قرار داده است.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پس از یک هفته رایزنی در آمریکا و آفریقا در تهران میزبان میانجی همیشگی بحران‌های منطقه‌ای یعنی نماینده سلطان عمان بود.

محمدجواد ظریف و یوسف بن علوی، وزرای امور خارجه ایران و سلطنت عمان دیروز در تهران دیدار و با مرور همکاری‌ها و روابط خوب 2 کشور، ضمن تأکید بر اهمیت تداوم رایزنی‌های تهران و مسقط، درخصوص آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، تبادل نظر و رایزنی کردند.

طرفین 3‌ماه قبل هم دیدار کرده بودند که آن زمان موضوع سفر یکباره بن علوی تنش بین ایران و آمریکا بر سر ناامنی‌های خلیج‌فارس بود و حالا علت سفر بن علوی همان قضیه است؛ با این تفاوت که انگلیس هم یک سر غائله قرار دارد.

ایران و عمان 2 کشور نگهبان تنگه هرمز در 2 سوی خلیج‌فارس هستند که وظیفه برقراری امنیت را بر عهده دارند.

از 2 ‌ماه قبل با توقیف یک نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس در جبل‌الطارق و عمل متقابل ایران در توقیف نفتکش انگلیسی در خلیج‌فارس روابط تهران و لندن ملتهب شده و با روی کار آمدن یک چهره غیرقابل پیش‌بینی به نام بوریس جانسون به‌عنوان نخست‌وزیر بریتانیا سرنوشت نفتکش‌ها در حالت مبهمی قرار گرفته است.

با این حال شنیده شده انگلیسی‌ها از وزیر خارجه عمان برای میانجیگری درخواست مساعدت داشته‌اند، انگلیس علاوه بر موضوع نفتکش، یک خواسته همیشگی هم از ایران داشته و آن آزادی نازنین زاغری است که به دلایل امنیتی در ایران به زندان محکوم شده است و در مقابل، ایران خواسته‌هایی همچون آزادی نفتکش گریس 1 و مختومه شدن پرونده طلب ایران از انگلیس بابت تانک‌های چیفتن دارد.

اگر مسائل اختلافی اخیر از صحنه روابط سیاسی تهران و لندن کنار گذاشته شود، ایران و انگلیس از سال 94کار مشترکی را به همراه دیگر اعضای توافق هسته‌ای آغاز کردند که در آن قضیه هم رد پای عمانی‌ها دیده می‌شد که زمینه‌ساز مذاکرات محرمانه بین ایران و آمریکا شدند.

از اردیبهشت سال قبل با خروج آمریکا از برجام ایران به‌مدت یک سال به تعهدات خود عمل کرد و همزمان از اروپایی‌ها می‌خواست برای بهره‌مندی‌اش از منافع اقتصادی برجام کاری بکنند تا اینکه اردیبهشت امسال ایران تصمیم به کاهش تعهدات برجامی به‌صورت هر 2‌ماه یک‌بار گرفت و میزان ذخایر اورانیوم خود و درصد غنی‌سازی‌ را افزایش داد و هشدار داده حدود یک‌ماه دیگر گام سوم خود را برخواهد داشت.

علاوه بر خروج آمریکا از برجام مقامات دیگری هم که در این توافق نقش داشتند دستخوش تغییراتی شده‌اند؛ در ضلع غربی‌ها اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان رئیس‌جمهور این کشور شده و مرکل صدراعظم آلمان درگیر لرزش‌های مکرر ناشی از بیماری است، فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس معارض دولت این کشور شده و استعفا داده و دولت این کشور به کنترل تندروها درآمده، فابیوس از وزارت خارجه فرانسه رفته و جانشین او چندان برای حفظ برجام تقلایی نمی‌کند، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مشغول جمع کردن وسایل و تحویل پست خود است و یوکیا آمانو مدیرکل آژانس که وظیفه نظارت بر اجرای برجام را داشت بعد از 15گزارش مثبت به نفع ایران، از دنیا رفته است، اما در ضلع دیگر محمدجواد ظریف، سرگئی لاوروف و وانگ‌ای وزیران خارجه ایران، روسیه و چین همچنان برای بقای برجام در تکاپو هستند.

ظریف دیروز پس از دیدار با بن علوی در توییتر نوشت: « از اینکه امروز در تهران میزبان دوست برجسته ام یوسف بن علوی بن عبدالله وزیر امور خارجه عمان هستم، بسیار خرسندم. درباره تاثیرات تروریسم اقتصادی ایالات متحده علیه ایران، روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌ای و امنیت در خلیج فارس، تنگه هرمز و خلیج عمان گفت‌وگو کردیم.»

مکث

همه باید قوانین دریانوردی را رعایت کنند
دبیر شورای ‌عالی امنیت ملی با اشاره به توقیف یک کشتی نفتکش در تنگه هرمز و هیاهوی ایجاد شده از سوی برخی کشورهای غربی و منطقه‌ای خاطرنشان ساخت: ما معتقدیم، همه کشورها باید قوانین بین‌المللی دریانوردی را برای حفظ امنیت رعایت کنند و در این زمینه میان هیچ کشوری تمایز قائل نیستیم. دریابان علی شمخانی افزود: برخلاف راهزنی دریایی انگلیس که در جبل‌الطارق یک محموله نفتی ایران را به‌صورت غیرقانونی توقیف کرد، اقدام ایران کاملا حقوقی و در راستای اعمال مقررات دریایی و حفظ امنیت دریانوردی در خلیج‌فارس صورت گرفته است. وی افزود: همه کشورها بایستی مقررات ایمنی را به‌ویژه در منطقه تنگه هرمز رعایت و از اقداماتی که موجب ایجاد و تسری بحران و یا تحمیل هزینه‌های غیرضرور به تجارت خود و دیگران می‌شود اجتناب کنند.