جدال متفقین
ترامپ در واکنشی تحقیرآمیز نسبت به گزارشهای محرمانه سفیر انگلیس، دولت لندن، متحد قدیمی آمریکا را مورد حمله قرار داد
جواد نصرتی ـ خبرنگار
دونالد ترامپ، رئیسجمهور کمطاقت آمریکا، به لو رفتن گزارشهای محرمانه سفیر بریتانیا در واشنگتن واکنشی غافلگیرکننده نشان داد و با الفاظی کاملا غیرمتعارف و تحقیرآمیز به ترزا می، نخستوزیر متحد قدیمی واشنگتن حمله کرد.
بهگزارش گاردین، ترامپ که در اولین واکنش به انتشار ارزیابی سفیر انگلیس از وضعیت او و دولتش چندان موضعی خصمانه نداشت، شب دوشنبه در زمین بازی مورد علاقهاش، توییتر، به سبک ویژه خودش به این سفیر باسابقه ترزامی حمله کرد. کیم دراک، سفیر انگلیس در آمریکا در گزارشهایش ترامپ را «غیرمنطقی» و «ناکارآمد» خوانده است. این گزارشهای محرمانه، بهدست دیلیمیل افتاده و این روزنامه، گزارش مفصلی از آنها در نسخه روز یکشنبه خود منتشر کرده است.
ترامپ، ضمن حمله به دراک در توییتر نوشت که ترزا می بهرغم توصیههایش، برگزیت را به یک افتضاح کامل تبدیل کرده است. ترامپ همچنین درباره دراک نوشت: «من سفیر را نمیشناسم، اما کسی در آمریکا از او خوشش نمیآید... ما دیگر با او کار نمیکنیم.»
صبح دیروز، دولت انگلیس بار دیگر از درز گزارشهای دراک ابراز تأسف کرد، اما اعلام کرد که می از این سفیر حمایت میکند.
ترامپ اما عصر دیروز، این حملات را وارد مرحلهای تازهتر کرد و ضمن آنکه دراک را «یک فرد بسیار احمق» و «حواسپرت» خواند، روشهای مدیریت برگزیت توسط می را هم «ابلهانه» و نتایج آنها را «فاجعه» دانست. او همچنین رشد اقتصادی و عظمت نظامی آمریکا را به رخ بریتانیا کشید.
ترامپ، در حالی می را در2روز گذشته با الفاظی زننده به بیکفایتی متهم کرده است که همین 3 هفته پیش در سفر رسمی به بریتانیا، شخصا از او تشکر کرده و گفته بود که عملکرد خیلی خوبی داشته است.
او درحالی اینچنین تند و غیردیپلماتیک به تراز می حمله کرده است که انگلیس برخلاف دیگر کشورهای اروپایی، همراهی بیشتری با دونالد ترامپ داشته است. لندن برخلاف پایتختهای بزرگ اروپایی، در برخی پروندههای مهم بینالمللی عملا با واشنگتن همراهی کرده است؛ نمونه بارز آنها فعالیتهای اخیر علیه ایران در پرونده هستهای و تحریمهای آمریکاست.
عصبانی از واکنش دولت انگلیس
رئیسجمهور آمریکا، در نخستین واکنشها، گفته بود که «آن مرد» (سفیرانگلیس) چندان محبوب نیست و به کشورش خدمت نکرده، اما با این حال نمیخواهد بهخودش زحمت بدهد که چیزی دربارهاش بگوید. این تغییر لحن، بعد از آن صورت گرفت که سخنگوی رسمی ترزا می، از «اطمینان کامل» نخستوزیر بریتانیا به دراک خبر داد و از حق این سفیر برای نوشتن ارزیابیهای «صادقانه» دفاع کرد. بعد از توییتهای ترامپ، نخستوزیری بریتانیا اعلام کرد که می در 2 هفته پایانی صدارتش، دراک را برکنار نخواهد کرد.
می، تا 2 هفته دیگر جایش را به جرمی هانت یا بوریس جانسون نامزدهای نهایی رهبری حزب محافظهکار خواهد داد. رئیس بعدی حزب محافظهکار، جانشین می در دولت هم خواهد شد. جرمی هانت که وزیر خارجه فعلی دولت انگلیس است، در واکنش به افشای گزارشهای دراک تلاش زیادی کرد تا آسیبها را به حداقل برساند و گفت که با نظرات سفیر موافق نیست و بر این نکته تأکید کرد که آمریکا و بریتانیا از «گرمترین روابط» برخوردار هستند.
بحرانسازی به روش ترامپ
موضعگیری ترامپ، یک بحران اساسی برای بریتانیا ایجاد کرده است. از سویی، صحبت ترامپ را میتوان به این معنی تعبیر کرد که عملا دراک اخراج شده چون اگر قرار نباشد دولت کشور میزبان با سفیر کشوری «کار» کند، حضور او بیمعنا خواهد بود. حالت دیگر این است که ترامپ شخصا نمیخواهد با دراک ارتباط داشته باشد؛ در این صورت او میتواند در واشنگتن باقی بماند و با دولت آمریکا تعامل داشته باشد و منتظر انتخاب نخستوزیر بعدی برای این پست باشد. یک گزینه دیگر این است که دراک، دیپلمات بسیار مورد احترام انگلیسی، چندماه زودتر از برنامههایش برای ترک سمت فعلی، استعفا بدهد.
همه اینها اما میتواند پیامدهای دیپلماتیک سنگینی برای انگلیس داشته باشد؛ تغییر یک سفیر باتجربه و مورد اطمینان در یک کشور همپیمان، بهخاطر درست انجام دادن کارش و تحت فشار رئیسجمهور کشور میزبان، میتواند بدعتی خطرناک در دنیای دیپلماسی باشد. ویلیام هاگ، رئیس سابق حزب محافظهکار و وزیر سابق خارجه انگلیس، در اینباره به رادیو 4 بیبیسی گفته است: «اگر بنا باشد اینطور فکر کنیم که سفرا بعد از لو رفتن مکالمات خود از سمت خود برکنار شوند، دیگر هیچ گزارش صادقانهای از هیچ سفیری در دنیا دریافت نخواهید کرد.»
حمله ترامپ به ترزا می، در داخل آمریکا هم با انتقادهایی مواجه بوده است و دیپلماتها و چهرههای سرشناس آمریکایی به این رفتار رئیسجمهور کشورشان واکنش نشان دادهاند. نیکلاس برنز که در دولت باراک اوباما دیپلمات بوده در اینباره در توییتر نوشته است: «یک اظهارنظر شرمآور دیگر از دونالد ترامپ درباره یک متحد نزدیک. بدون هیچ احترامی. روزولت، آیزنهاور و ریگان درباره این رفتار بد در کاخ سفید چه فکر میکردند؟»
فرانکلین روزولت، دوایت آیزنهاور و رونالد ریگان رؤسای جمهور سابق آمریکا هستند. روزولت رئیسجمهور آمریکا در جنگ جهانی دوم، در کنار وینستون چرچیل نخستوزیر بریتانیا، یکی از رهبران اصلی متفقین بود. انگلیس و آمریکا بهعنوان اعضای اصلی متفقین در جنگ جهانی، از آن زمان روابطی بسیار درهمتنیده دارند و به همین خاطر است که صحبتهای ترامپ درباره تراز می، بسیار تعجببرانگیز بوده است. ند پرایس از اعضای تیم امنیت ملی اوباما هم گفته است که این واکنش ترامپ فقط ارزیابیهای دراک را تأیید میکند.
پای روسها در میان است؟
با توجه به بحرانی که افشای این گزارشها ایجاد کرده، برخی در بریتانیا این مسئله را پیش آوردهاند که درز یادداشتهای سفیر بریتانیا، کار سرویسهای اطلاعاتی روسها یا یک کشور بیگانه دیگر بوده است. این فرضیه البته چندان قوی بهنظر نمیرسد و مقامات انگلیسی گفتهاند با توجه به جزئیات گزارشها، احتمالا کار یکی از مقامات فعلی دولتی بوده است. تحقیقات در وزارت خارجه در اینباره شروع شده و از پلیس هم خواسته شده درصورت نیاز، به این تحقیقات کمک کند.