دو دستگی در واشنگتن برسررویارویی با ایران

جان بولتون، چهره شدیدا ضد‌ایرانی دولت آمریکا، در ماه‌های اخیر تلاش کرده است تا آمریکا را وارد یک رویارویی نظامی با ایران کند؛ اقدامی که با مخالفت‌های جدی در وزارت دفاع آمریکا مواجه شده و مقامات ارشد پنتاگون را عمیقا نگران کرده است.

براساس گزارش‌هایی که وال‌استریت ژورنال و نیویورک تایمز در دو روز گذشته منتشر کرده‌اند، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا، در انتهای تابستان از پنتاگون خواسته بود که گزینه‌های نظامی برای حمله به ایران را به کاخ سفید ارائه کند. این درخواست بعد از آن مطرح شد که یک گروه شبه نظامی عراقی، چند خمپاره به اطراف سفارت آمریکا در بغداد شلیک کرد. نیویورک‌تایمز در گزارش خود که یک روز بعد از گزارش وال‌استریت منتشر شده، نوشته است که درخواست بولتون، باعث نگرانی جیمز متیس وزیر دفاع آن زمان آمریکا شده بود. در واکنش به درخواست بولتون، پنتاگون یک طرح کلی را که شامل یک حمله سمبلیک به تأسیسات نظامی ایران در آن سوی مرزهای عراق می‌شد ارائه کرده بود. اما متیس و دیگر مقامات ارشد پنتاگون به‌شدت با این اقدامات مخالف بوده‌اند و استنباط‌شان این بوده که حمله خمپاره‌ای چندان جدی نبوده است.

یک مقام ارشد آمریکایی به نیویورک‌تایمز گفته است که چنین حمله‌ای (به ایران) می‌توانسته است به یک تقابل نظامی منجر شود و در پی آن، احتمالا دولت عراق دستور خروج نیروهای نظامی را می‌داده است.

این نخستین بار نیست که گزینه حمله نظامی به اهداف ایرانی مطرح می‌شود. دونالد ترامپ در ابتدای دوران ریاست‌جمهوری‌اش بارها از تیم مشاور امنیت ملی خود درخواست کرده بود تا به قایق‌های تندروی ایران در خلیج‌فارس حمله شود که با مخالفت متیس و هربرت مک‌مستر، مشاور امنیت ملی وقت رئیس‌جمهور آمریکا مواجه شده بود. در نهایت، علاقه ترامپ به این کار از بین رفت و دیگر از سوی او پیگیری نشد.

بولتون، از زمانی که جانشین ژنرال مک‌مستر شده است، به‌شدت کارزار فشار بر ایران و منزوی کردن کشورمان را در پیش گرفته است و در این راه، همفکرانی مانند مایک پمپئو، وزیر امورخارجه دولت ترامپ را دارد. او در برخی اقدامات مانند کنار کشیدن آمریکا از برجام، به موفقیت‌هایی هم رسیده است اما اخیرا برخی تلاش‌های او مانند حضور سنگین آمریکا در سوریه، با بی‌اعتنایی ترامپ مواجه شده و نشانه آن اعلام خروج نیروهای آمریکایی از شرق سوریه توسط ترامپ است.

یک مقام ارشد سابق دولت آمریکا، به نیویورک تایمز گفته است که ایده حمله انتقام‌جویانه بولتون به ایران، حتی مورد موافقت مایک پمپئو هم قرار نگرفته است. پمپئو در روزهای اخیر در سفر منطقه‌ای خود به پایتخت‌های خاورمیانه‌ای، بارها از لزوم مهار ایران صحبت کرده اما هرگز به گزینه نظامی اشاره نکرده است. خود پمپئو هم البته نظراتی درباره ایران دارد که باعث تعجب و ابراز مخالفت مقامات ارشد پنتاگون شده است.

او ابتدای‌ ماه ژانویه علیه فعالیت‌های فضایی ایران هشدار داد و ارسال ماهواره به فضا از سوی کشورمان را راهکاری برای بهبود عملکرد موشک‌هایی دانست که در نهایت می‌توانند کلاهک‌های جنگی را به آمریکا یا دیگر کشورها برسانند. این اظهارنظر، تعجب بسیاری را در واشنگتن برانگیخته است چون ایران از سال 2005برنامه‌های فضایی داشته است. یک مقام ارشد دولتی هم به نیویورک تایمز گفته است که پنتاگون و آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا با تفسیر پمپئو از خطر برنامه‌های فضایی ایران مخالف هستند.

مشکل اصلی در واشنگتن البته بولتون است. او نه‌تنها پیش از حضور در دولت آشکارا از حمله نظامی و تغییر رژیم ایران صحبت کرده که رویکردی بسیار اقتدارگرایانه در فعالیت‌هایش دارد. به گزارش نیویورک تایمز، او به‌عنوان مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا، سازوکارهای درون‌سازمانی برای بحث درباره مسائل مهم را که می‌تواند شامل مخالفت‌های جدی با نظرات خودش باشد نادیده می‌گیرد. او همچنین علاقه‌ای به شنیدن صدای منتقدان ندارد و می‌خواهد همه‌‌چیز را تحت کنترل خود داشته باشد. چنین رویکردی، باعث شده است که روی گزینه‌های مطرح شده چندان فکر نشده باشد و مهم‌تر از آن، ریسک افزایش تنش‌ها هم افزایش پیدا کند.


مذاکرات پمپئو درباره ایران، خاشقجی و یمن در ریاض



مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در انتهای سفر دوره‌ای خود به خاورمیانه، ‌یکشنبه شب وارد ریاض شد و دیروز با پادشاه و ولیعهد و دیگر مقامات این کشور درباره موضوعات گسترده‌ای صحبت کرد. بخشی از مذاکرات دو طرف در این ملاقات، راه‌های مقابله با ایران بوده است. یکی از اهداف اصلی پمپئو در سفر به منطقه، هماهنگ کردن کشورهای خاورمیانه برای اتخاذ مواضع مشترک علیه ایران بوده است. او دیروز در توییتر خود تأیید کرد که با ملک سلمان پادشاه عربستان درباره ایران مذاکره کرده است. پمپئو و محمد بن سلمان در ملاقات با یکدیگر، بر ادامه روند تنش‌زدایی در یمن تأکید کردند. پمپئو بعد از ملاقات با رهبران سعودی در جمع خبرنگاران در این‌باره گفت: «ما درباره این واقعیت که کارهای انجام شده در سوئد درباره یمن خوب بوده صحبت کردیم اما هر دو طرف باید به آن تعهدات پایبند باشند. تا به امروز، حوثی‌های مورد حمایت ایران تصمیم گرفته‌اند که این کار را نکنند.»
او همچنین گفت که هم پادشاه و هم ولیعهد عربستان به او تضمین داده‌اند که مسئولان قتل جمال خاشقجی که پاییز در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شد  مجازات خواهند شد؛ «هر دوی آنها بر تعهدات خود در راه رسیدن به اهدافی که (در این پرونده دارند) تأکید کردند و درباره کارهایی که در کشور، هم در بخش تحقیقاتی و هم در بخش قضایی انجام می‌شود صحبت کردند.»


کینه‌جوترین ضدایرانی واشنگتن



جان بولتون 70ساله، یکی از ضدایرانی‌ترین چهره‌هایی است که واشنگتن به‌خود دیده است. بولتون 70ساله، چه به‌عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل در دوران جورج دبلیو بوش، چه به‌عنوان مفسر و یک شهروند عادی در دوران اوباما، و چه حالا به‌عنوان مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، یکی از مخالفان سرسخت جمهوری اسلامی ایران بوده است و بارها صراحتا حمله نظامی و تغییر رژیم ایران را پیش کشیده است. دانش‌آموخته حقوق دانشگاه ییل، یکی از نخستین مقامات سرشناس آمریکایی بوده است که در گردهمایی‌های سالانه سازمان بدنام منافقین شرکت کرده و هم‌زبان با اعضای منفور این سازمان، از سرنگونی ایران صحبت کرده است. او در زمانی که ایران و 1+5برای توافق هسته‌ای با هم مذاکره می‌کردند، در یادداشتی در نیویورک‌تایمز پیشنهاد کرد به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله شود. بولتون زمانی که وارد دولت ترامپ شد، نقش تعیین‌کننده‌ای در کناره‌گیری ترامپ از همین توافق داشت.