خطر دور محله ما می‌چرخد

مژگان مهرابی‌ ، فریبرز عرب امینی|خبرنگار

منطقه 4

خطر دور سر محله‌های شمیران‌نو و اوقاف می‌چرخد. دلیلش هم وجود بیش از هزارو200 کارگاه‌های مبل‌سازی و رنگ‌کاری غیر‌مجازی است که لابه‌لای ساختمان‌های مسکونی جاخوش کرده‌اند. در اغلب آنها نکات ایمنی رعایت نمی‌شود و همین تیری شده در چله کمان که معلوم نیست کی سلامت و جان شهروندان را هدف بگیرد. به نقل از اداره ساماندهی ناحیه 7 منطقه 4، در این کارگاه‌های ناایمن به غیر از چوب، مواد اشتعالزای دیگری مانند رنگ، بنزین و تینر نگهداری می‌شود که با کوچک‌ترین بی‌احتیاطی می‌تواند فاجعه‌ای به بار بیاورد. در فضای مسکونی می‌تواند باعث تکرار حادثه تلخ پلاسکو شود. این حقیقت تلخی است که اگر مسئولان شهری برای پیشگیری از آن اقدام جدی نکنند باید شاهد خسارت جانی و مالی جبران‌ناپذیری در محله باشیم. شهروندان زیادی با همشهری محله تماس گرفته و خواستار انعکاس این مشکل شدند. ما هم در نقش خریدار کارگاه، گشتی در محله‌های اوقاف و شمیران‌نو زدیم. 

زوائد چوبی، وسیله گرمایشی معتادان

خیابان سی‌متری دوم تکاوران (شهید جهانشاهی) از پر رفت و آمدترین خیابان‌های محله اوقاف است، سال‌ها پیش سراسر آن خانه‌های ویلایی بزرگی وجود داشت. آن زمان در هر خانه‌ای باغچه سرسبزی بود با درختان میوه و حوض آبی رنگ و حالا هرکدام از خانه‌ها تبدیل به ملک تجاری شده‌اند. اگر کسی به فاصله 10 – 15 سال به اینجا نیامده باشد، متوجه می‌شود این خیابان هویت دیگری پیدا کرده است. خیابان سی‌متری دوم، به رغم عریض بودنش شلوغ است و پر رفت و آمد و ترافیک روانی در آن جریان دارد. ماشین‌های زیادی کنار خیابان پارک شده‌اند که بیشترشان وانت‌بار هستند و اغلب برای جابه‌جایی و فرستادن بار به شهرهای دور و نزدیک صف کشیده‌اند. رفیوژ میانی خیابان، به جای اینکه جایگاه گل و فضای سبز باشد، تبدیل به محل تجمع خاک اره و زوائد چوبی اضافی مغازه‌ها شده است. «مجتبی خرمدل» یکی از اهالی همین خیابان می‌گوید: «هر روز دم غروب، معتادان و کارتن‌خواب‌ها خاک اره‌های انباشته شده در رفیوژ میانی خیابان را در گونی جمع کرده و برای گرم کردن خود در پارک یا گوشه‌ای از خیابان آتش می‌زنند. چندین بار در محله آتش‌سوزی رخ داده که با کمک اهالی آن را خاموش کرده‌ایم. بدتر از آن، آتش گرفتن خود کارتن‌خواب‌هاست که می‌تواند باعث مرگ آنها شود. ‌ای کاش صاحبان کارگاه‌های چوب‌بری برای دفع زوائد خود راهکار بهتری بیندیشند.» خرم‌دل به این موضوع هم اشاره می‌کند که روزی چند بار کارگران خدمات شهری برای نظافت خیابان و رفیوژ به این خیابان می‌آیند با این حال همیشه در خیابان این زوائد دیده می‌شود. 



کارگاه‌های زیرزمینی

یکی در میان در بین مغازه‌های چوب‌فروشی و کارگاه‌های مبل‌سازی، مغازه‌هایی دیده می‌شود که طبقه فوقانی‌شان ساختمان مسکونی است. در واقع می‌توان گفت این خیابان نه کاملاً هویت مسکونی دارد و نه تجاری. البته گشتزنی در این محله، ویژگی خودش را دارد. بوی چوب، صدای کش‌دار اره‌برقی و بریده شدن الوارها و ‌گردی که حاصل از برش چوب در هوا بر سر و روی کارگرها می‌ریزد، همه و همه جذابیت خاصی دارد. اما آن روی سکه، بحران‌زا بودن این کارگاه‌هاست که می‌تواند دردسرهای بزرگی را برای اهالی محله ایجاد کند. «پروین دولتی» یکی از اهالی محله می‌گوید: «چند سالی است اینجا مستأجرم. از وقتی که صاحب خانه، فضای زیرزمین را تبدیل به کارگاه چوب‌بری کرده یک شب خواب آسوده ندارم. با خودم می‌گویم اگر کارگاه آتش بگیرد حتماً حریق به طبقه بالا هم سرایت می‌کند. جای دیگری هم نمی‌توانم بروم چون اجاره‌بهای بیشتری باید بپردازم.» به کارگاه چوب‌بری که در زیرزمین قرار دارد سرک می‌کشیم. 7‌ـ 8 پله از سطح زمین به زیرزمین می‌رسد. یعنی کارگاه. سروصدای زیاد اجازه نمی‌دهد کارگرها صدای صاحب کارگاه را درست بشنوند و او ناگزیر با صدای بلند خرده فرمایش‌هایش را تأکید می‌کند. داخل کارگاه خبری از کپسول آتش‌نشانی نیست. سیم‌های برق با وضع اسفباری دور هم کلاف شده‌اند. صاحب کارگاه با نگاه متعجبش به ما خیره می‌شود و دلیل آمدنمان به کارگاه را می‌پرسد. خودمان را در نقش خریدار معرفی می‌کنیم. می‌گوید: «فروشی نیست.» اشاره می‌کنم که از رشته برق سررشته دارم و ادامه می‌دهم: «وضع سیم‌کشی اینجا خطرساز است و یک جرقه می‌تواند همه جا را به آتش بکشد.» اهمیتی به حرفم نمی‌دهد و در جواب می‌گوید: «تا الان که اتفاقی نیفتاده است.» بدتر از آن گاز پلوپزی است که گوشه کارگاه به‌عنوان وسلیه گرم‌کننده از آن استفاده می‌شود. صاحب کارگاه برای فعالیتش جواز تجاری دارد و جای سؤال است چرا چنین مکانی بدون رعایت نکات ایمنی به صرف داشتن جواز چنین آزادانه فعالیت می‌کند. 

رنگ‌کاری مبل در پارکینگ خانه 

وضع خیابان سی‌متری اول هم به همین‌گونه است، اما کمی متعادل‌تر. تعداد خانه‌های مسکونی بیشتر است. به عبارتی شرایط مطلوب‌تری برای زندگی شهروندان دارد. به گفته اهالی در همین محله کارگاه‌های رنگ‌کاری هم وجود دارد که پراکندگی آنها بیشتر در بلوار استقلال و لاین کندرو شهید زین‌الدین است. سری به آنجا می‌زنیم. بر خیابان استقلال از این کارگاه‌ها کم نیست. بوی تند تینری که از هواکش به فضای بیرون راه پیدا می‌کند می‌تواند تأییدی بر این ادعا باشد. رد بو را گرفته و به یکی از خانه‌ها می‌رسیم. خانه‌ای نه چندان بزرگ که پسرکی از لای در آهنی آبی رنگ نیمه بازش به بیرون سرک می‌کشد. می‌شود به خوبی داخل خانه را دید. پارکینگ خانه تبدیل به کارگاه مبل‌سازی شده و مرد میانسالی مشغول رنگ پاشیدن به اسکلت مبل است. با دیدنمان دستگاه اسپری رنگ را کنار می‌گذارد و جلو در می‌آید. با غیظ می‌گوید: «کاری داشتید؟‌» می‌گویم: «اینجا کارگاه مبل‌سازی است؟‌» جواب می‌دهد: «مفتشید؟‌» کار بیخ پیدا می‌کند و می‌گویم: «برای اجاره کارگاه مزاحم شدم. کسی هست که کارگاهش را اجاره دهد؟‌» نه کش‌داری می‌گوید و در را می‌بندد. در بلوار استقلال تعداد کارگاه‌های رنگ‌کاری کم نیست. ماحصل یک ساعت گشتزنی در بازار مبل و کارگاه‌های مبل‌سازی، اینکه به جز تعداد انگشت‌شماری از مغازه‌های فروش چوب، در بیشتر کارگاه‌های چوب‌بری و مبل‌سازی نکات ایمنی رعایت نشده است و کارگاه‌های رنگ‌کاری که وضع نامناسبی دارند. 

رشد قارچ‌گونه کارگاه‌های مبل‌سازی در محله

«محمد کیانی» دبیر شورایاری محله شمیران نو، از قدیمی‌های این محله است و اطلاعات جامعی درباره شکل‌گیری کارگاه‌های مبل‌سازی در محدوده شمیران‌نو و اوقاف دارد. او می‌گوید: «حدود 4 دهه از عمر محله‌های شمیران‌نو و اوقاف می‌گذرد. ابتدای امر بافت مسکونی بود با خانه‌های بزرگ و قواره دار. چون جای خلوت و دنجی بود، کم‌کم کارگاه‌های مبل‌سازی راه‌اندازی شد و سروصدا اهالی را اذیت نمی‌کرد. بعد از گذشت یکی 2 دهه همه خانه‌ها جای خود را به کارگاه‌های مبل‌سازی دادند. چون سوددهی خوبی داشت؛ خیلی از اهالی تغییر شغل دادند. مثلاً فرد بنا یا خیاط بود، دنبال مبل‌سازی رفت. یادگیری این حرفه سخت هم نیست. از سوی دیگر چون اجاره‌بهای کارگاه برای آنها مقرون به صرفه نبود، برای همین هرکسی که در خانه فضایی خالی داشته تبدیل به فضای کسب و کار کرده است. بعضی پارکینگ و بعضی هم روی گاراژ را سرپوشیده کرده و تبدیل به کارگاه کرده‌اند.» به گفته کیانی، شمال خیابان نقاشیان و 20 متری غفاری جنوبی تعداد قابل توجهی کارگاه مبل‌سازی دیده می‌شود که اغلب به صورت غیرمجاز فعالیت می‌کنند. او می‌گوید: «در ضلع جنوب بزرگراه شهید زین‌الدین چون روبه‌روی جنگل شیان است کارگاه‌های رنگ‌کاری زیادی دیده می‌شود و چندین بار آتش‌سوزی در آنجا 
رخ داده است.»

 مدیر اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه 4:
زباله کارگاه های مبل سازی دردسرساز است


ناهید محبی|مدیر اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه 4

وجود کارگاه‌های مبل‌سازی در محله‌های اوقاف و شمیران‌نو به غیر از آلودگی‌های صوتی و بصری، مشکلات زیست‌محیطی زیادی ایجاد کرده است. «ناهید محبی» مدیر اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه 4 می‌گوید: «وجود کارگاه‌ها از 2 منظر باعث ایجاد دردسر در محله اوقاف و شمیران‌نو شده است. وجود کارگاه‌های رنگ‌کاری مبل در بافت مسکونی باعث انتشار بوی تینر و رنگ می‌شود که در درازمدت به ریه‌ها آسیب می‌زند. علاوه بر آن فرد در اثر استنشاق زیاد بوی رنگ دچار سردرد می‌شود.» به گفته او اغلب صاحبان کارگاه‌های رنگ‌کاری کهنه پارچه‌های آغشته به رنگ و مازاد رنگ استفاده شده را در نهرها می‌ریزند. محبی می‌گوید: «این‌گونه زباله‌ها جزء زباله‌های صنعتی هستند و روش جمع‌آوری و امحای آنها متفاوت است. متأسفانه زباله‌های صنعتی را همراه زباله خانگی در سطل می‌اندازند. این کار سلامت محیط‌زیست را به خطر می‌اندازد.» او به موضوع دیگری اشاره می‌کند و آن قرار دادن زوائد چوبی در معابر است. به باور این مسئول، وجود زوائد چوبی به غیر از زحمت مضاعف مأموران خدمات شهری، هزینه سنگینی برای مدیریت شهری رقم می‌زند. محبی ادامه می‌دهد: «زوائد چوبی وسایل خوبی است تا موش‌ها دندان‌هایشان برای صیقل دادن به آنها بسایند. همین امر حضور موش‌ها را در محله پررنگ می‌کند. گذشته از آن این زوائد را می‌توان به چیپس چوب تبدیل کرد و با این کار جلو هدررفت هزینه را گرفت. چیپس چوب برای حفاظت از خاک استفاده می‌شود.»